ABD başkanı Joe Biden göreve gelmesinin ardından ilk yurtdışı ziyareti kapsamında İngiltere’ye gitti. G7 zirvesi haricinde Kraliçe II. Elizabeth ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile görüşmeler gerçekleştirdi. G7 zirvesi sürecinde Biden, Fransa Başkanı Macron ile de ayrı bir görüşme yaptı. Biden, Macron ile samimi pozlar veren paylaşımlar yaptı. Macron ise yaptığı açıklamalarda ‘’ABD geri döndü’’ ifadesini kullandı. Planlanmış görüşmeler sırasında Biden Erdoğan ile de görüştü.Görüşmede, Afganistan meselesi, ekonomik iş birliği ve sözde Ermeni soykırımının gündem oluşturması bekleniyordu. Son olarak Biden’ın Cenevre’de Putin ile görüşmesi bekleniyor. Bu görüşmede büyük sonuçlar öngörülmese de yakından takip ediliyor. Gündemde ana maddelerinin Ukrayna ve siber güvenlik olması bekleniyor.
G7
İngiltere’nin ev sahipliğinde düzenlenen 2021 G7 Zirvesi sona erdi. Bu yıl 47. kez düzenlenen zirve yüksek güvenlik önlemleri altında gerçekleşti. Zirvede başta ekonomi olmak üzere küresel birçok konu gündeme getirildi. Zirve, ABD Başkanı Joe Biden’ın da göreve gelmesinden bu yana ilk resmi yurt dışı ziyareti olması sebebiyle ayrı bir özellik taşıyordu. 3 gün boyunca süren zirvede birçok ikili görüşme yapıldı ve liderlerden farklı konulara ilişkin birçok açıklama geldi.
G7, başlıca en gelişmiş ekonomiye sahip olan 7 ülkenin katılımı ile gerçekleşen ekonomi temelli iş birliği içeren bir birliktir. Bu birliğin üyeleri, ABD, Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya ve Kanada’dır. Bu ülkeler küresel zenginliğin %65’ini oluşturmaktadır. Rusya’da 1998 yılında bu birliğe katılımda bulunmuş ve birlik G8 adını almıştı. Ancak 2014 yılında, Kırım’ı ilhak etmesi sebebi ile üyeliği askıya alınmıştır. Bir diğer büyük ekonomi olan Çin ise kişi başına düşen düşük refah düzeyi sebebi ile bu birliğe katılım sağlayamıyor. Bu yıl ayrıca zirveye Hindistan, Güney Kore ve Avustralya da davet edildi. Ayrıca, Avrupa Birliği de bu birlik içerisinde temsil edilmektedir.
G7 Zirvesinin amacı kısaca iş birliğidir. Ortak açıklamalar ve anlaşmalar yapmaktır. Herhangi bir yasa çıkarma gücü yoktur lakin küresel konularda geniş kapsamlı sonuçlara ulaşabilecek etkiye sahiptirler.
İngiltere’de düzenlenen zirvenin ardından Covid19 ile mücadele ve iklim krizi üzerine ortak kararlar alındı. Birçok ikili görüşme gerçekleştiren ve süreç boyunca tüm gözler üstünde olan Biden, zirvenin ardından bir basın toplantısı gerçekleştirdi. Biden Basın toplantısında bu konular dışında birçok konuya değindi. NATO ve yolsuzlukla mücadele vurgusunda bulunan Biden, Putin ile yapacakları Cenevre Zirvesi öncesinde Rusya ve Çin’e ilişkin konulara da açıklık getirdi.
Boris Johnson ile Görüşme
Joe Biden, İngiltere Başbakanı Johnson ile G7 zirvesi öncesi bir araya geldi. Görüşmenin ana gündemi Kuzey İrlanda, Afganistan, Çin, İran, Rusya, siber güvenlik ve iklim değişikliği gibi birden fazla konuydu. Görüşmenin ardından Johnson gerçekleştirdiği basın toplantısında, ikili görüşmenin çok verimli geçtiğini ve ABD-İngiltere arasındaki özel ilişkiyi teyit ettiklerini açıklamıştı. 1941 yılında iki ülke arasında imzalanan ‘’Atlantik Bildirisi’’ ile oluşturulan bağlılık ve hedefler güncellendi. Siber saldırılar, iklim değişikliği gibi yeni maddeler eklendi. Bunun yanı sıra Brexit sonrası Kuzey İrlanda Protokolü görüşüldü. Johnson konuya ilişkin yaptığı açıklamada; Biden, Kuzey İrlanda Protokolü’nün uygulanması ile ilgili hiçbir baskı uygulamadığını açıkladı. ABD’nin, İngiltere ve AB ile yapmak istediği tek şeyin Hayırlı Cuma anlaşmasını desteklemek olduğunu ifade etti.
ABD ve İngiltere birçok konuda ortak politikalar yürütüyor. Bu politikaların başında İran’a olan tutum geliyor. İran’ın nükleer silahlara sahip olmasını engelleme çabalarında iki ülke ortak hareket edecek gibi duruyor. Bu konu ortak politikalar uygulanacak tek konu değil. Gerçekleştirilecek Biden – Putin zirvesini Johnson da yakından takip edecektir. Ayrı bir başlık olarak görüştükleri bu Rusya konusu ortak politika uygulayacakları bir diğer konu olacaktır. İngiltere’nin de Rusya ile ilişkisi ABD gibi çalkantılı ancak yapıcı yeni temaslar bekleniyor. Buna rağmen, Johnson yaptığı açıklamada, Biden’dan Putin ile görüşmesinde sert mesajlar beklediğini dile getirmişti. Bir diğer ülke gündemi ise Çin. İngiltere özellikle son zamanlarda Çin’e uluslararası kamuoyunda birçok konuda baskı yapıyor. Sık sık gündeme getirdiği Doğu Türkistan meselesi, insan hakkı ihlalleri birçok çevre tarafından ABD’nin Çin’e İngiltere üzerinden yaptığı baskı olarak yorumlanıyor.
Erdoğan ile Görüşme
İki NATO müttefiki olan ülkenin liderlerinin görüşmesi yaklaşık 45 dakika sürdü. Görüşmenin ardından ilk açıklama Biden’dan geldi. Biden, ‘’Erdoğan ile çok iyi bir görüşme yaptık’’ ifadelerini kullandı. Ek olarak ABD- Türkiye olarak anlamlı çalışmalar yürütüleceğini ifade etti. Erdoğan ise S400 meselesine ilişkin aynı tutumu görüşmede devam ettirdiğini açıkladı. ABD’nin teröre karşı tutumunun hala örgütler arasında ayrım gösterdiğini ifade eden Erdoğan, ‘’böyle bir anlayışın terörü yok edemeyeceği açıktır’’ ifadesini kullandı. ABD ile Türkiye arasında çözülemeyecek bir meselenin olduğu vurgusu Erdoğan tarafından da yapıldı. Ayrıca Erdoğan, yoğun geçen dönemin ardından Biden’ın Türkiye’ye geleceğini de açıkladı.
Değerlendirme
Joe Biden uluslararası kamuoyuna sergilediği performans ile oldukça övgü dolu sözler aldı. Bu süreç Biden’ın göreve gelmesinden bu yana ilk yurtdışı ziyareti olmasının yanı sıra bir zorluk daha taşıyordu. Bu zorluk, Biden’ın düzeltmesi gereken ABD imajıydı. Tartışmaya kapalı bir şekilde Trump’ın yaptığı ani çıkışlar, sergilediği tavır ve mizaç sebebi ile ABD’nin imajı uluslararası arenada oldukça yara almıştı. Biden’ın kararlı ve uzlaşmacı tavrı bazı kesimlerce soru işaretlerine rağmen sınavı geçmiş gözüküyor.
İngiltere ile ABD iş birliğini daha da ileri seviyelere taşımaya devam ediyor. Son dönemlerde oldukça zor zamanlar geçiren İngiltere, Brexit sürecinin başlamasından bu yana yoğun bir gündem trafiğinde yaşıyor. Bu gündem yoğunluğunda İngiltere yanında olabildiğince çok destek görmek istiyor. Olası bir İskoçya bağımsızlık referandumu veya Kuzey İrlanda krizi zor günler geçiren İngiltere’ye daha fazla yara verebilir. Şüphesiz sürekli yeni ticari anlaşmalar ve yeni ikili ilişkiler arayan İngiltere bu görüşmelerden en olumlu ayrılan taraflardan biri. ABD’nin desteğini yanında hisseden ve hala özel hassasiyet ile yaklaşan İngiltere de kendi sınavını başarılı geçirmiş gözüküyor.
Erdoğan ile Biden görüşmeleri öngörüldüğü gibi sakin ve olumlu bir tabanda ilerledi. Sözde soykırım meselesi hariç gündeme geleceği ifade edilen tüm konular gündeme geldi. Net açıklamalar yayınlanmasa da ilişkilerin pozitif temasta olduğu iki lider tarafından ifade edildi. S400 meselelerinin bu pozitif havayı bozarak gerginlik yaratmadığı anlaşılıyor. Afganistan meselesine ilişkin ayrı bir parantez açılmasa bile NATO müttefikliği vurgusu bu konunun da iki tarafında istediği düzeyde ilerlediği şeklinde yorumlanabilir.
Dünya basınında Biden için kayda değer veya hemfikir olan eleştiriler gelmedi. Bu da demek oluyor ki Biden şu ana kadar ki süreci başarıyla yönetti. Geriye kalan tek sınavında Putin ile görüşmesinde de bir skandala imza atmaması halinde Biden’in ilk resmi yurtdışı ziyareti kapsamında gerçekleştirdiği görüşmelerden aldığı not pek iyi.
Kaynakça:
https://www.voanews.com/europe/biden-takes-america-back-message-brussels
https://21yyte.org/tr/fikir-tanki/g7-toplantisi-cin-ve-rusya-ya-karsi-blok-mu-olusturuluyor
https://edition.cnn.com/2021/06/13/politics/president-biden-g7-day-3/index.html
