Madde içerik olarak Türkiye’nin yeniden NATO veya ABD ile uyumlu olmayan bir hava savunma sistemi almayacağı konusunda garanti verirse, S-400 hava savunma sistemini Amerika’nın almasına olanak sağlıyor (Euronews, 2020). Senatör Thune’un bu teklifine ise ABD Temsilciler Meclisi Üyesi olan Adam Smith karşı çıktı. Smith yaptığı açıklamada bu durumun Türkiye’ye bir çıkış yolu sunacağını ve bunun sonucunda F-35 programına tekrar katılımına sıcak baktığını ancak bu durumdan şüpheli olduğunu dile getirdi (Sputnik, 2020). Türkiye S-400 sistemini satın alması ABD ve NATO tarafından hoş karşılanmamıştı. Özellikle ABD tarafı bu konuyla alakalı sert açıklamalarda bulunmuştu. S-400 sisteminin alınmasının ardından Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham Türkiye’ye yaptırımlar uygulanmasını istediğini açıklamıştı ve sonuç olarak Türkiye F-35 programından çıkartılmıştı. Graham ayrıca S-400 sistemini F-35 savaş uçaklarına yönelik bir tehdit olduğunu düşündüğünü söylemişti. Türkiye bu gelişmelerin ardından F-35 programından çıkartılmıştı. ABD Başkanı Donald Trump Türkiye ve Rusya’ya yönelik yaptırımları içeren 2020 Savunma Bütçe Yasasını imzalamasıyla birlikte çeşitli yaptırımlar uygulanmaya başlanmıştı.
John Thune tarafından gündeme getirilen bu maddeye Rus yetkililer oldukça sert çıktı ve ABD’nin amacını S-400 sisteminin en ufak ayrıntısına kadar incelemek istediklerini belirttiler. Rus Senatör Cabarov yaptığı açıklamada Amerika’nın S-400 sistemini inceleyerek aynı onun gibi bir sistem ortaya koymak istediklerini ve ellerinde böyle bir sisteme sahip olmadıklarını söyledi. Rusya Federal Askeri ve Teknik İş birliği Servisi Sözcüsü Mariya Vorobyeva ise yaptığı açıklamada Rusya’nın izni olmaksızın satılan hava savunma sisteminin başka bir ülkeye ihraç edilmesinin mümkün olmadığını bildirdi (Sputnik, 2020). Emekli bir Rus asker ise ABD’nin S-400 sistemini satın alsa dahi içeriğindeki teknolojileri ele geçiremeyeceğini söyledi (Sputnik, 2020). Türkiye tarafından yapılan açıklamada ise böyle bir durumun söz konusu olmadığı ve silah sistemlerin satışı konusunda böyle bir durumun olmayacağı açıklandı.
Türkiye’nin söz konusu teklife evet demesi beklenmiyor, ancak Türkiye bu teklife olumlu bir cevap verse bile Rus tarafının herhangi bir onayı olmaksızın bu teklifin gerçeği dönüşmesi imkansız gibi gözükmekte. Uzmanlarında görüşü Türkiye’nin böyle bir teklife evet demesinin mümkün olmadığı yönünde. Amerika’da yapılacak olan seçimlerle birlikte Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesi konusu daha sık tartışılacaktır, ancak Trump veya Biden ikilisinden hangisi Başkan seçilirse seçilsin, Türkiye’nin F-35 programına şu an için geri dönmesi zor gözükmekte.
Yazan: Kaan ZENGİN
Başvurular
Euronews. (2020). https://tr.euronews.com/2020/07/03/abd-turkiye-den-s-400-hava-savunma-sistemini-sat-n-alabilir-mi.
Sputnik. (2020). https://tr.sputniknews.com/abd/202007011042367074-abd-temsilciler-meclisi-uyesi-smith-turkiyeden-s-400lerin-satin-alinmasini-supheyle-karsiladi/.
Sputnik. (2020). https://tr.sputniknews.com/analiz/202007011042366297-rus-general-abd-s-400leri-turkiyeden-satin-alsa-da-rus-teknolojilerini-ele-geciremez/.
Sputnik. (2020). https://tr.sputniknews.com/rusya/202006301042358842-rusya-turkiyeye-teslim-edilen-s-400lerin-iznimiz-olmadan-yeniden-ihrac-edilmesi-mumkun-degil/.
