İklim değişikliği, çağımızın, geleceğimizi belirleyecek en önemli krizidir denilebilir ve maalesef ki korktuğumuzdan çok daha hızlı gerçekleşiyor.
Dünyanın hiçbir köşesi, iklim değişikliğinin yıkıcı sonuçlarından muaf değildir. Yükselen sıcaklıklar çevresel bozulmayı, doğal afetleri, ekstrem hava koşullarını, gıda ve su güvensizliğini, ekonomik bozulmayı, çatışmayı ve terörizmi besliyor. Deniz seviyeleri yükseliyor, Kuzey Kutbu eriyor, mercan resifleri ölüyor, okyanuslar asitleniyor ve ormanlar yanıyor.
Paris İklim Anlaşması
Paris Anlaşması, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında, iklim değişikliğinin azaltılması, adaptasyonu ve finansmanı hakkında 2016 yılında imzalanan bir anlaşmadır. Mart 2021 itibariyle, BMİDÇS'nin 191 üyesi anlaşmaya taraftır. Anlaşmayı onaylamayan altı BMİDÇS üye devletinden tek büyük emisyon yayıcıları İran, Irak ve Türkiye olmakla birlikte, Irak Cumhurbaşkanı ülkenin üyeliğini onayladı. Amerika Birleşik Devletleri 2020'de anlaşmadan çekildi, ancak 2021'de yeniden katıldı. Anlaşmayı onaylamayan ülkeler; Türkiye ile Angola, Eritre, İran, Irak, Kırgızistan, Lübnan, Libya, Güney Sudan ve Yemen olarak belirtiliyor ve bu ülkeler arasındaki en büyük emisyon yayıcılar İran, Irak ve Türkiye. Rusya da en başta imzalamamıştı ancak imzalamasıyla beraber anlaşmayı imzalamayan tek G20 ülkesi artık Türkiye.
Amerika’nın İklim Anlaşması Süreci:
Amerika iklim değişikliğine sebep olan sera gazı salınımında Dünyada Çin’den sonra geliyor. Donald Trump anlaşma için “istihdamı öldürüyor” ,“çevreyi kirleten yabancıları zenginleştirirken Amerikan haklını cezalandıracak” gibi ifadeler kullanmıştı.
19 Şubat 2021’de ise ABD Biden ile birlikte Paris İklim Anlaşmasına 107 gün aradan sonra geri döndü. Anlaşmaya yeniden dönüş, ABD'nin 20 Ocak'ta göreve gelen yeni Başkanı Joe Biden'ın seçim kampanyası sırasında verdiği sözlerden biriydi.
22 Nisan’da aralarında Erdoğan’ın da bulunduğu kırk Dünya liderinin katıldığı Amerika tarafından düzenlenen zirvede Joe Biden, Barack Obama tarafından konulan iklim hedeflerini iki katına çıkardı.
İklim Adaleti:
İklim adaleti, fosil yakıtların kullanımından daha fazla sorumlu olanların, bunun iklim üzerindeki etkilerinden daha az zarar gördüğü varsayımına dayanıyor. Bağımsız bir araştırma projesi olan Climate Action Tracker’a göre ABD’nin aldığı önlemler Paris İklim Anlaşmasında alınan “küresel ısınmayı iki derecenin altında tutma kararı”nın uygulanması için yeterli olmadığını ve altında kaldığını gösteriyor. Bu konu hakkında Küresel İklim Zirvesi'nde liderlere seslenen 19 yaşındaki Meksikalı çevre aktivisti Xiye Bastida, "Çevreyi yağmalayarak, güney yarım küredeki siyahi ve yerli halkları sistematik olarak hedef almaktan vazgeçmenizi talep ediyoruz" ve "Bulunacak çözümler, iklim adaletinin bir sosyal adalet meselesi olduğu gerçeğiyle uyumlu olmalı.” diyor. Son yıllarda Trump ile yaptığı tartışmalarla gündeme gelen genç aktivist Greta Thunberg ise talebin "harekete geçmek" değil, "iklim adaletinin" sağlanması olması gerektiğini ifade ediyor.
Glasgow Konferansı:
1-12 Kasım 2021’de 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı İskoçya’nın en büyük şehri Glosgow’da gerçekleştirilecek. İklim krizi ile alakalı tüm gözler bu konferansın üstünde çünkü Paris İklim Anlaşması'nın imzalandığı 2015'ten bu yana kaydedilen gelişmenin değerlendirileceği ilk zirve olacak. Aynı zamanda Madrid’te düzenlenen konferansta çözümlenemeyen birçok sorunu çözüme ulaştırması ve iklim konusunda daha büyük adımlar atılması bekleniyor.
Türkiye’de Neden Paris İklim Anlaşmasını Onaylamıyor?
Ülkeleri gelişmişlik düzeylerine göre dörde ayıran bu anlaşmayı Türkiye’nin onaylamamasındaki önemli bu dört düzey arasından gelişmiş ülke grubuna konuşlandırılması olarak görülüyor. Bundan dolayı gelişmiş ülkelere biçilen sorumlulukların yüklenmesi ve finans yardımı alamayacak olması, Türkiye’nin bu anlaşmayı onaylamamasında belirtilen sebepler olarak öne çıkıyor. Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, Türkiye’nin Yeşil İklim Fonu (GCF)’dan ya da yoksul ve Küçük Ada Devletleri’ne yapılacak olan yardımlardan bir pay beklemediğini, ancak emisyon azaltımı ve yenilenebilir enerji için gerekli kredileri de alabilmesi gerektiğini açıkladı.
Kaynaklar:
https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement
https://www.un.org/en/un75/climate-crisis-race-we-can-win
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56829395
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56989913
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56124983
https://tr.euronews.com/2021/02/19/abd-paris-iklim-anlasmas-na-resmen-geri-dondu
https://www.dw.com/tr/iklim-zirvesi-abd-iklim-hedeflerini-ikiye-katladı/a-57305068
https://www.state.gov/leaders-summit-on-climate/
