Rusya Devlet Başkanı Putin, Rusya'nın başkenti Moskova'da düzenlenen Rus Enerji Haftası'nın ana oturumunda, IKBY'de geçen hafta düzenlenen bağımsızlık referandumu hakkındaki bir soruya söyle yanıt verdi: "Kürt halkıyla tarihsel olarak iyi ilişkileri var. Bu sürece karışmıyor, hiçbir şeye karşı kışkırtmıyor, kimseyi de bir şeye itmiyoruz. Irak'ın Kürt bölgesi etrafındaki tartışmalar konusunda durumu alevlendirmemek için gerekli olan her şeyin yapılması gerektiğine inanıyoruz." "Söylediklerimizin hepsi, tarafların birbirlerine ulaşıp herkes için kabul edilebilir bir çözüm bulmasına yönelik. Nitekim BAĞIMSIZLIK REFERANDUMU, IRAK'IN İÇ MESELESİ" diye devam eden Putin, bunun Türkiye, İran ve Suriye için çok hassas bir konu olduğunu da anladıklarını belirtti. Rus haber ajansı Sputnik'in aktardığına göre Putin, Türkiye'den IKBY'den petrol akışının kesilebileceğine ilişkin yapılan uyarıların uygulanması halinde bunun Erbil'i ne derece etkileyeceği şeklindeki soru üzerine ise şunları söyledi: "PETROL AKIŞININ KESİLMESİ KÜRESEL ENERJİ PİYASALARINA DA YANSIR, PETROL FİYATLARI ARTAR. FAKAT KİMSENİN BU YOLA BAŞVURACAĞINI SANMIYORUM. Yapılan çağrıların durumu alevlendirmemesi gerekiyor." ........................DEĞERLENDİRME....................... IKBY referandumu konusunda Türk hükmetinden ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan gelen açıklamalar biliniyor, burada tekrar etmeye gerek yok. Putin'in bu açıklamalarıyla birlikte işte o açıklamalar da dikkate alındığında IKBY referandumu konusunda Türkiye ile Rusya arasındaki derin sayılabilecek görüş ayrılıklarının ortaya çıktığını, hatta karşı karşıya kaldığını söyleyebiliriz. Aslında Rusya tarafı daha önce değişik ortamlarda benzer görüşleri açıklamışlardı. Ancak bu görüşlerini muhafaza ettiklerinin ve duruşlarının değişmediğinin bir kez daha ortaya çıkması referandumun gerçekleşmesiyle birlikte daha dikkat çekici hale geldi. Aslında burada sorun büyük olasılıkla Türkiye'nin tutumundan daha doğrusu değişen tutumlarından kaynaklanıyor. IKBY referandumuna 10 gün kalıncaya kadar yumuşak bir tepki veren Türk hükümeti referandumun gerçeklşeceğini kesinleşmesine doğru ve sonrasında çok sert tepki gösterdi. Böyle olunca da Rusya ile arasındaki görüş farklıları da iyice netleşti. Hem Bağdat yönetimi hem de IKBY ile enerji projelerine imza atmış olan Rusya'nın bizzat devlet başkanınından referendumun Irak'ın içişi olduğunun söylenmesi, petrol boru hattının kapatılamayacağı öngörüsünde bulunulması en başta Türkiye'ye kritik bir mesaj olmuştur. IKBY bağlamında Türkiye ile Rusya arasında doğrudan bir sorun yaşanmasa da, Rusya'nın Irak'ın iç meselesi Türkiye'nin ise kendi güvenlik ve beka sorunu gördüğü IKBY referandumu konusunda yaşanabilecek gerginlik Suriye'de Astana süreci kapsamında birlikte hareket etmeye çalışan iki ülkenin Suriye'deki işbirliğini de etkileyebilecek potansiyele sahiptir. Suriye bağlamında Rusya ile arası kötüleşecek bir Türkiye Suriye'den tamamen dışlanma tehlikesiyle de karşı karşıya kalacaktır. Uzun sözün kısası, Türk hükümeti kurumsal karar sürecini terk etmesi, Türk devletinin gelenesel devlet politikalarının dışına çıkması, Irak ve Suriye'de merkezi yönetimleri dışlamsı/yok sayması nedenleriyle bölge ülkelerinini, bölge dışı aktörlerin hedeflerini iyi analiz edememiş, Irak ve Suriye'deki gelişmeleri doğru okuyamamış ve doğru öngörülerde bulunamıştır. Kısa vadeli çıkışlarla ve tutumlarla, anlık kararlarla Ortadoğu'da yer almaya çalışmıştır. Ancak gelinen noktada PKK/PYD terör örgütü hem ABD hem Rusya ile aynı anda neredeyse müttefiklik seviyesine varan ilişkiler kurabilirken, Türkiye aksine her ikisiyle de ilişkilerinin yalpalamasına, zaman zaman dip yapmasına neden olmuş ve sonunda Türkiye Irak/Suriye alanında açmazlarla karşı karşıya kalmıştır. Bu durum Türkiye'nin geri adımlar atmasına, sınırılarının içine çekilmesine, Ortadoğu'nun şekillenmesinde rol alamasına neden olmaktadır.