Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) yani Nükleer Anlaşma’ya iki tarafın da tam olarak uymasına aşamalı bir şekilde dönülmesi için kapalı toplantılar yapılmaya devam ediyor. Diplomatlar Tahran’ın uranyum metali üretimini artırması ve uranyum zenginleştirmesini yüzde 20’ye çıkarmasının ardından oldukça kötüleşen duruma rağmen Washington’un anlaşmaya dönme yönünde hareket etmek üzere bazı önlemler almasını bekliyor.
İsminin açıklanmasını istemeyen Batılı bir diplomat Şarku’l Avsat’ın ABD ve İran’ın Nükleer Anlaşma’ya geri dönmek için şu anki çabalarına ilişkin sorusuna oldukça hassas bir dönemden geçiliyor şeklinde cevap verdi. Diplomat İran’ın ABD’nin ilk olarak yaptırımları kaldırması durumunda anlaşmaya dönmeye hazır olduğunu duyururken ABD’nin de İran’ın anlaşma yükümlülüklerine tamamen uymaya hazır olduğu takdirde anlaşmaya dönmeye hazır olduğunu söylemesini iyi bir işaret olarak tanımladı. ABD bunun ortak bir zemin olduğunu ifade ediyor. Ancak diplomat İran’ın ocak ayında uranyum metali üretimini artırması ve uranyum zenginleştirmesini yüzde 20’ye çıkarmasının ardından durumun son zamanlarda çok ciddi bir şekilde kötüye gittiğine dair uyarıda bulundu. Diplomat İran’ın bu adımlarının “sivil bir gerekçeyi fazlasıyla aştığının” altını çizdi. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi’nin geçtiğimiz şubat ayının bitiminde Tahran’a yaptığı ziyarete ve bu sırada İranlı yetkilileri, İran’ın nükleer faaliyetlerinin izlenmesine müsaade etmeye devam etmeye ikna etmesine övgüde bulundu. Diplomat bunun “KOEP’in hala çalıştığının önemli bir göstergesi” olduğunu kaydetti. Diplomat Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve ABD’nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley’in belirli aralıklarla istişare toplantıları yaptığını söyledi. Ayrıca Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) beş daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya’dan oluşan 5+1 grubunun bir toplantısına ev sahipliği yapma önerisine işaret etti. Diplomat ABD tarafının katılmaya hazır olduğu duyurup “Hala İran’ın cevabını bekliyoruz” şeklinde bir açıklama yaptığına dikkat çekti. Batı ülkelerindeki dışişleri bakanlarının “bu konuyla yakından ilgilendiklerini” vurgulayan diplomat, “Bu yaz İran cumhurbaşkanlığı seçimlerini kim kazanırsa, Ruhani’den daha katı olacağına dair bir inanç var. Bu da bir problem demek. Ancak değişmez çıkarlar müzakerelerle sıkı bir şekilde ilişkili. Umarım gelecek İran Cumhurbaşkanı bu çıkarları korumak için istekli olur” ifadelerini kullanarak bunun aynı zamanda müzakere masasına dönmenin zorluğunun bir parçası olduğuna dikkat çekti.
Aynı şekilde başka bir diplomat Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte “ABD ve İran görüşmelere ne kadar erken dönüp nükleer dosyadaki işleri yoluna koyarsa, o kadar iyi olur. Mesele ne kadar uzarsa o kadar zorlaşıyor. Bu Avrupalıları meseleleri hızlı bir şekilde çözmeye itiyor. Ancak çeşitli nedenler yüzünden bu mümkün gözükmüyor. Bu yüzden bu konuda karşılıklı adımlar atmak bu durumu çözmek için tek yol. İran’ın Nükleer Anlaşma’ya geri dönmesi oldukça elzem” ifadelerini kullandı. Diplomat “ABD’nin işleri bu yönde hareketlendirmek için bazı işler yapacağını ve olumlu önlemler alacağını düşünüyorum. Dolayısıyla bu ne kadar erken olursa o kadar iyi. Bunun yakında olmasını umuyorum. Bu kağıt üzerinde zor olmamalı, ancak hem İran hem de ABD’de siyasi açıdan oldukça zorlayıcı olabilir” dedi. Diplomat Avrupalı dostların yani İngiltere, Fransa ve Almanya’nın anlaşmaya tam bir şekilde uyulmasına geri dönmek için adım adım hareket etme yaklaşıma öncelik verirken, herkesi mantıklı beklentilere sahip olmaya teşvik etmeye devam ettiğine dikkat çekti.
KAYNAK: https://turkish.aawsat.com
