Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin 5 Mart 2020 tarihinde Moskova'da düzenlenen görüşmenin ardından ilk defa 29 Eylül 2021’de (Bugün) Rus şehri Soçi’de bir araya gelecek. Görüşme, iki devletin de son görüşmeden sonra değişen şartları yeniden ele alması bakımından büyük önem arz ediyor. Özellikle Recep Tayyip Erdoğan’ın “Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden ile iyi başlamadık.” açıklamasından sonra görüşmelerin uzlaşımcı havada geçmesi öngörülüyor. Görüşmelerde, son gelişmelerin yoğunluğu göz önüne alındığında birçok konunun masaya yatırılması planlanıyor.

Rus tarafından Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov görüşme öncesinde açıklamalarda bulundu. Açıklamada Soçi’de Rus ve Türk liderler arasında Suriye’nin İdlib bölgesinde terör unsurlarıyla, rejim karşıtı muhaliflerin ayırt edilmesi için özel bir mutabakat yapıldığı, lakin Türkiye’nin sorumluluklarını yerine getirmekte ağır davrandığı vurgulandı. Bu açıklamaya karşılık Türk tarafının öne süreceği tez ise terör örgütü YPG’nin Fırat’ın 30 kilometre güneyine çekilmesi kararının uygulanmasında aksaklıklar olduğu yönünde olması bekleniyor. Ayrıca geçtiğimiz günlerde Moskova’da Putin ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad arasında geçen ikili görüşmede yabancı unsurların ülkeden çekilmesi gerektiği açıklaması sonrasında, Türkiye destekli rejim karşıtı muhalif gruplara saldırı sonucunda dört Türk askerinin hayatını kaybetmesi bölgedeki istikrarın yeniden sağlanması için gerekli adımların atılmasını zorunlu hale getirmektedir. Son olarak, Recep Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler 76. Genel Kurulu’nda Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler hakkında yaptığı açıklama sonrası, bölgedeki çatışma halinin devam etmesi halinde olası göç dalgasının engellenmesi üzerine alınması gereken önlemlerin de masaya yatırılması bekleniyor.

Görüşmelerde iki tarafı çıkmaza sürükleyecek konunun Kırım ve Zengezur Koridoru olması bekleniyor. Türkiye’nin, Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesini uluslararası hukuka göre aykırı görmesi, geçtiğimiz haftalarda bu konuda Ukrayna toprak bütünlüğünü desteklemesi ve Nisan ayında Ukrayna’ya Bayraktar TB2 SİHA satması; Rus tarafını bir hayli öfkelendirdiği gibi Rusya’nın Türkiye’yi Azerbaycan’a bağlayacak Zengezur Koridoru projesinin ağırdan alınması gibi bir sonucu doğuruyor.

Görüşmelerin bir diğer kilit konusu da S-400 füzeleri üzerine olması bekleniyor. Erdoğan’ın, parası ödenen F-35’lerin teslim edilmemesi ve S-400 meselesinin bu teslimatın gerçekleşmemesi için bahane olarak kullanılmasını doğru bulmadıklarını açıklaması üzerine görüşmelerde yeni S-400 anlaşmasının çıkıp çıkmaması merak konusu.

Güncel konulardan olan Libya ve Afganistan meseleleri de Soçi Zirvesi’nde gündeme gelmesi olası konulardan. Bilindiği üzere Libya’da taraflar karşı karşıya. Son görüşmelerde bölgeden yabancı unsurların çıkması konusunda Türkiye ve Rusya anlaşmaya varmıştı. Afganistan konusunda da bölgedeki istikrarın arttırılması ve göç dalgasının önlenmesi için izlenecek adımların incelenmesi muhtemel.

Özetle bu görüşmenin, iki devletin birçok bölgede ama müşterek çalışmalar içinde olduğu ama karşı karşıya kaldığı konulardan birçoğunun masaya yatırıldığı bir görüşme olması bekleniyor. Rusya bölgedeki Türk etkisini azaltarak hem Türkiye’nin bölgesel çaptaki çalışmalarını baltalamayı hem de NATO’nun Orta Doğu’daki faaliyetlerini asgari düzeye indirmeyi hedefliyor. Türkiye ise bölgedeki etkinlik alanını, NATO üyesi olmasına rağmen ABD ile ters düşülmesinden dolayı, daha bağımsız hale getirmenin çabasını veriyor. Jeopolitik olarak Türkiye’nin ve Rusya’nın özellikle Avrupa ve ABD’ye karşı ortak yaklaşımlara sahip olması ve Suriye, Libya ve Azerbaycan gibi bölgelerde iki taraftan birinin eksikliğinin çözümü zorlaştıracağı düşünüldüğünde görüşmelerde pozitif bir havanın sağlanacağı öngörülse de sürpriz kararların çıkması da ihtimaller dahilinde.

Kaynak:

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58713052

https://www.hurriyet.com.tr/gundem/en-kritik-soci-zirvesi-41905402

https://www.ntv.com.tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogan-bm-genel-kurulundadunya-liderlerine-seslendi,kI3g6Y3pJE64_bjTIx8OVA

https://tr.euronews.com/2021/09/23/erdogan-kurt-sorununu-coktan-cozduk-ast-k-bitirdik

https://www.trthaber.com/haber/gundem/socide-kritik-turkiye-rusya-zirvesi-612441.html

https://t24.com.tr/haber/bloomberg-e-konusan-turk-yetkili-erdogan-putin-gorusmesinin-temel-konusu-suriye-olacak,981776

https://www.yenisafak.com/dunya/reuters-libya-zirvesinde-turkiye-rusya-anlasti-yabanci-askerler-cekilecek-3649762