Teröristlerin ilk hedefi sabahın ilk saatlerinde Beytüşşebap ilçesindeki Komando Alay Komutanlığı oldu. Yeni Şafak gazetesinin haberine göre ikinci saldırı noktası da 10 Kasım törenlerinin gerçekleştiği alan oldu. Devlet erkânı ve yüzlerce vatandaşın bulunduğu yere yönelen mini hava aracı törene katılanların arasına düştü. Terör örgütünün aynı gün içinde; bununla birlikte Şırnak’ın Kayatepe mıntıkasındaki askeri bölgeye, Aydoğdu’da bulunan karakolun güneybatısına, Irak’taki Kostok bölgesine saldırı düzenlediği belirtildi.
Yapılan incelemeler sırasında düşen İHA’ların gizleme boyaya sahip olduğu, elektrikli fünye ile bağlanmış 150 gram C3 patlayıcı bulunduğu tespit edildi. Model uçaktaki patlayıcının sinyal kesiciler sayesinde patlamadığı sanılıyor. Şayet terör örgütü saldırısında başarılı olsaydı, bugün ülke gündemi çok farklı bir olay ile çalkalanıyor olacaktı. Özellikle 2. Saldırıda direk devlet erkânı hedef alınmıştı.
Saldırıdan hemen sonra akıllara ‘’Bu yeni taktik mi?’’ sorusu geldi.
Terör örgütü PKK için yeni bir taktik sayılabilir; fakat terör örgütü Işid’in Irak Ordusunun düzenlediği Musul Harekâtıyla beraber çeşitli boyutlarda İHA üretip kullanması, bölgedeki savaş aktörlerinin zaman içinde bu bilgi ve deneyimi kazanmasına yol açabileceğini ön görmek zor değildi.
Süreci gözden geçirmek adına şöyle bir geriye gidelim.
Takvimler 21 Ocak 2016’yı gösterdiğinde yine Şırnak’ta terör örgütüne karşı yapılan operasyonlar devam ederken, Silopi’de RQ 20 modeli bir İHA ele geçirildi. Kutusundan Türk askerleri tarafından çıkarılan İHA, 10 Kasım 2018’de yaşananların habercisi niteliğindeydi. 2017 yılına günler kala Hakkâri Merkez’de de askeri birliğe indirilmeye çalışılan el bombası yüklü bir İHA ele geçirildi.
Yurdumuzda ilk örnekleri olan bu İHA saldırıları, Ortadoğu için 2017 yılı itibariyle boyut kazanmaya başladı.
Özellikle 2017 yılında Musul harekâtı boyunca IŞİD’in İHA saldırılarıyla çatışmaların seyrini değiştiren faktörlerinden biri haline geldi. Harekât boyunca Irak ordusuna karşı, karadan yapacakları bir bombalı saldırının başarılı olması ya da çatışma alanını terk etmek için Irak ordusunun dikkatlerini aynı zamanda saldırı yaptıkları İHA’ların üzerine çektiler. Bu noktada Irak ordusu askerlerinin gökte İHA gördüğü zaman ona ateş etmek dışında yapacağı bir şey yoktu. Abd Hava Kuvvetlerinden John Dorrian Harekâta dair açıklamalar yaparken, sadece Şubat 2017’de IŞİD’in günde 10 15 arası İHA saldırısı düzenlediğini açıklamıştı. General Michael Lundy ise ordunun bu tür saldırılar üzerine yoğunlaştığını ve gelecekte benzer saldırılara karşı koymak için neler yapmaları gerektiklerini belirleyeceklerini söyledi. Musul’un yanı sıra kuşatıldığı Havice cebini yarmak isteyen terör örgütü IŞİD Bağdat kuzeyindeki ABD üssüne saldırdı.
Musul’da Irak Ordusu’nun çatışmaları devam ederken Suriye’nin tarihi sembolik şehirlerinden olan Deyr Ez Zor’un, adeta askeri üs haline getirilmiş şehir stadyumu IŞİD’in İHA saldırısına maruz kaldı. Bu saldırı da Suriye ordusundan ziyade Rus ordusunun İHA saldırıları karşısında hazırlıksız olduğunu ortaya koydu. Stadyuma Badminton topuna benzer 2 küçük bomba bırakan IŞİD’e ait İHA tüm stadyumu içindeki cephane ve askeri araçlarla beraber havaya uçurdu fakat kaynağı neredeyse sınırsız olan Rusya kısa sürede bölgedeki ihtiyaçlarına yönelik sevkiyatı tamamladı.
ABD’nin Ürdün sınırına yakın olan Al Tanf bölgesindeki üssü de bir İHA olayına şahit oldu. ABD’lilere göre maksadı bilinmeyen iHA’nın 55 millik çatışmasızlık sahasında uçması üzerine bir F15E uçağı tarafından düşürüldüğü bildirildi. Buradaki İHA Kasım 2018 itibariyle Abd tarafından ambargoya hedef olan İran’a aitti. Bu bölgede 1 Suriye jeti ile beraber toplamda İran’a ait 2 İHA düşürüldü. İran destekli Hizbullah’ın da İran üretimi olmasa dahi benzeri türde İHA’lara sahip olduğu bilinen bir gerçek. 2017 sonbaharında Kuneytra semalarında uçan bir Hizbullah İHA’sı İsrail tarafından düşürüldü. Lübnan, olayın birkaç ay öncesinde Bekaa Vadisinde Hizbullah’ın bir İHA üssüne sahip olduğunu açıkladı. İsrail ile Hizbullah’ın İHA savaşı 2004 yılına kadar gidiyor. 2006 yılındaki İsrail – Hizbullah savaşı sırasında da İHA’lar gündeme geldi. İsrail tarafından İran’a karşı en önemli argümanlardan bir tanesi de İran tarafından Hizbullah’a İHA desteği sağlanmasıdır.
IŞİD’in sembolik şehirlerinden Rakka’ya ilerleyen SDF militanları sık sık İHA saldırılarına maruz kaldı. Özellikle Al Assad gölü üzerinden Tabka şehrine mühimmat taşıyan mavnalar saldırıların hedefi oldu. Saldırı sırasında mühimmat yüklü mavnalar vuruldu. Rakka için çatışmaların bittiği günlerde Süryani Askeri konseyi, Rakka’da İHA üretildiği belirtilen bir bina bulduklarını söylediler. Üretim tesisi olarak kullanılan bu binada pek çok İngilizce doküman ve İHA’lara ait parça olduğu belirtildi.
Suriye kuzeyindeki son Işid bölgesine saldırı düzenleyen Türk Ordusu da El Bab’a ilerlediği günler boyunca Işid’in İHA saldırılarına maruz kaldı. Bu saldırılardan biri Wukuf bölgesindeki çatışmalarda 3 askerin yaralanmasına yol açan açtı. Fırat Kalkanı Harekâtı boyunca düşürülen pek çok mini İHA Harekâta katılan ÖSO milisleri ve Türk askerleri tarafından ele geçirildi. O güne kadar Irak – Türkiye sınır hattında görülen PKK’ya ait İHA’nın varlık gösterdiği alanı genişlediği anlaşıldı. Çünkü Ağrı – Doğubeyazıt – Tendürek bölgesinde yürütülen operasyonlarda bir İHA düşürüldü. 01 Aralık 2017’de tipi belirlenemeyen bir İHA Türkiye Havacılık ve Uzay Sanayi (TAI) Ankara yerleşkesi semalarında göründü. Açılan ateşe rağmen İHA uzaklaşmayı başardı.
IŞİD’in Irak ve Suriye’de başlattığı özellikle mini İHA ile yaptıkları saldırılar, ölü yaralı ve maddi zarara yol açsa da genel olarak başarısızdı. Karşılarındaki güçlerin karşısında dikkati başka yöne çekip savaş alanından uzaklaşmak ya da uğradıkları saldırıyı aksatmak dışında etkili olmadı.
Başarısız olan saldırılar ise IŞİD’ten İHA ele geçiren Irak’ta özellikle Mini İHA saldırılarını Musul’da yeni bir akım haline getirdi. Kısa sürede Irak ordusu da IHA eşliğinde saldırılara girişti ama Koalisyonun yoğun hava desteği varken böylesi bir tarz kısa sürede terk edildi.
2018 yılbaşında İHA’lar Suriye’nin Lazkiye yakınlarındaki Humeymim hava üssü ve Tartus lojistik üssü semalarında göründü. Bu saldırıda 2 askerin öldüğü 7 uçağın ve çeşitli birimlerin hasara uğradığı belirtildi. İlerleyen aylarda ise bu üs 50’ye yakın İHA saldırısına maruz kaldı. 2018 yazından bu güne geçen sürede İdlib’in güney ve batı hattında Nusra’ya ait hava araçlarının imha edildiği haberleri sık sık gündeme düşüyor. Ayrıca Rusya’nın hava savunmasını İHA’lara karşı da etkili olmak için de güncellediğini servis edilen haberler vasıtasıyla görüyoruz.
İlk İHA saldırısını 2011 yılında Bağdat yakınlarındaki Huseyniye’de gerçekleştiren IŞİD, 2017 yılı itibariyle günümüz savaşlarının yeni bir faktörünü oluşturdu diyebiliriz. PKK eliyle de Ortadoğu’daki bu tür terör faaliyetleri, Kasım 2018 itibariyle de Türkiye topraklarına taşınmış gözüküyor. Ayrıca Rusya ve Türkiye arasındaki mutabakatı tanımayan örgütler tarafından saldırı ve keşif maksadıyla kullanılan İHA’lar, Rusya’nın Suriye Ordusu ile bu bölgeye yapması muhtemel harekât için hazırlanma nedenlerinden biri de oluyor. Bu da İdlib için kurduğumuz güvenlik noktalarından, bu güne değin düzenlediğimiz operasyonlara kadar her şeyin Rusya tarafından anlamsızlaştırılması için bir koza dönüşüyor.
Bu açıdan bakarsak İnsansız Hava Aracı – İHA sadece sahayı ilgilendiren bir terör faaliyeti niteliği taşımıyor. Hem terör örgütü PKK hem de Suriye’de mutabakata uymayan El Nusra’nın ardılı örgütler tarafından kullanılmasının ilerleyen günlerde nelere yol açacağını tahmin etmek oldukça zor.
Yaşanan bu gelişmeler Türkiye’nin en kısa sürede yakın gelecekteki Drone War (Drone Savaşı) veya İnsansız Hava Aracı (İHA) Savaşları diye adlandırabileceğimiz bu yeni savaş türüne hazırlanması gerektiğini gözler önüne seriyor.
KAYNAKÇA
https://www.nytimes.com/2016/10/12/world/middleeast/iraq-drones-isis.html
https://sputniknews.com/middleeast/201809151068062846-syrian-army-shoots-down-spy-drone/
http://tass.com/defense/1027834
https://www.bbc.com/news/world-europe-42595184
http://www.hurriyetdailynews.com/three-turkish-soldiers-wounded-in-isil-drone-attack-in-syria-104339
https://isis.liveuamap.com/en/2017/1-february-faylaq-alsham-fighters-in-albab-area-showing-a
https://www.documentarystorm.com/attack-of-the-drones/
http://www.milliyet.com.tr/teroristler-sirnak-ta-8-model-gundem-2775912/
https://www.haberturk.com/teroristler-sirnak-ta-8-model-ucakla-saldiri-duzenledi-2216071
https://www.popularmechanics.com/military/aviation/a27001/syria-iran-drone-shaheed-129/
http://www.hurriyetdailynews.com/drone-used-by-pkk-found-in-southeast-turkey-94160
http://www.internethaber.com/pkkdan-hakkaride-bombali-drone-saldirisi-1722395h.htm
