TÜRKİYE'NİN SAVUNMA-GÜVENLİK-DIŞ POLİTİKASINI İLGİLENDİREN GELİŞMELER
ORTADOĞU-AFRİKA
BAE Libya'da çıkan ABD yapımı silahlarla ilişkisini reddetti… Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Libya'daki Halife Hafter güçlerinin yakın zamanda kaybettiği Giryan kentinde ortaya çıkan ABD yapımı silahlarla ilişkisini reddetti. ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nin Washington yönetiminden Libya'da ortaya çıkan Amerikan silahlarının soruşturulmasını istemesinin ardından BAE Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yayımlayarak söz konusu silahlarla ilişkilerini yalanladı. Açıklamada, "Emirlikler, Libya'da çıkan silahların mülkiyetini kesinlikle reddetmekte ve Birleşmiş Milletler (BM) uzmanlarıyla tam bir işbirliğine bağlı olduğunu vurgulamaktadır" ifadeleri yer aldı.
Ruhani: 7 Temmuz'dan itibaren canımız ne kadar isterse o kadar uranyum üreteceğiz… İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani,"7 Temmuz'dan sonra zenginleştirilmiş uranyum seviyesi artık yüzde 3.67 olmayacak. Bunu yüzde 3.67 seviyesinin üstüne çıkaracağız. Bu yöndeki taahhüdü bir kenara bırakacağız ve istediğimiz kadar uranyum üreteceğiz. Canımız ne kadar isterse ve bize ne kadar lazımsa o kadar uranyum üreteceğiz" dedi. Başkent Tahran'daki Bakanlar Kurulu toplantısının ardından Ruhani, nükleer anlaşma ve İran'ın atacağı yeni adımlara ilişkin açıklamalarda bulundu. Nükleer anlaşmanın taraflarına verdikleri 60 günlük sürenin dolacağı 7 Temmuz'dan itibaren bir sonraki adımı atacaklarını belirten Ruhani, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine seslendi. Ruhani şunları kaydetti: "7 Temmuz'dan sonra zenginleştirilmiş uranyum seviyesi artık yüzde 3.67 olmayacak. Bunu yüzde 3.67 seviyesinin üstüne çıkaracağız. Bu yöndeki taahhüdü bir kenara bırakacağız ve istediğimiz kadar uranyum üreteceğiz. Canımız ne kadar isterse ve bize ne kadar lazımsa o kadar uranyum üreteceğiz. Eğer yine teessüfle karşılayacaksanız buyurun karşılayın, beyanat yayınlayacaksanız buyurun yayınlayın."
Suudi Arabistan’dan Türkiye’deki vatandaşlarına uyarı: Pasaport ve paralarınıza sahip çıkın… Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’deki vatandaşlarını hırsızlığa karşı uyararak, pasaport ve paralarına sahip çıkmalarını ve acil durumlarda büyükelçiliğe veya başkonsolosluğa başvurmalarını istedi.
Ve en büyük ödül, 'İran nükleer arşivini çalan' Mossad ajanlarına gitti… 'İran'ın nükleer arşivini çalma operasyonunu' gerçekleştirdikleri ileri sürülen Mossad ajanlarına İsrail'in en önemli güvenlik ödülü verildi. Netanyahu, 'arşiv belgelerinin' Trump'ın İran'la nükleer anlaşmadan çıkma kararında anahtar rol oynadığını söyledi.
'Kerkük-Ceyhan boru hattında peş peşe patlamalar meydana geldi'… Irak'ın Kerkük kentinden Türkiye'deki Ceyhan limanına petrol taşıyan boru hattında üst üste yaşanan patlamalar sonrası yangın çıktığı bildirildi. DW Türkçe'nin haberinde Irak petrolünü Türkiye'ye taşıyan Kerkük-Ceyhan boru hattında yangın çıktığı bildirildi. Reuters'a konuşan bir güvenlik kaynağı, yangının Musul'un 70 kilometre güneyinde yer alan Ayn Cehş köyünde altı el yapımı patlayıcının üst üste infilak etmesinden sonra çıktığını söyledi. İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan kaynak, Ninova vilayetine bağlı köyden geçen boru hattındaki yangının itfaiye ekiplerince söndürüldüğünü belirtti. Güvenlik kaynağı, boru hattının şu an için faaliyette olmadığını sözlerine ekledi.
'BAE, Yemen'in Marib bölgesinden bazı askerlerini çekti'… Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) bazı askeri kuvvetlerini Yemen’in Marib kentinden çektiği iddia edildi. Yemen’deki yerel kaynaklar Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) bazı askeri kuvvetlerini Marib kentindeki Serava askeri üssünden çektiğini iddia etti.
Mısır ve Ürdün 8 mutabakat zaptı ve işbirliği protokolü imzaladı… Mısır ve Ürdün, çeşitli alanlarda 8 mutabakat zaptı ve işbirliği protokolü imzaladı. Ürdün resmi haber ajansı PETRA'da yer alan habere göre, Mısır'ın başkenti Kahire'de iki ülke Başbakanlarının katılımıyla gerçekleşen 28. dönem Ürdün-Mısır Yüksek Komite toplantıları yapıldı. Toplantıda kamu yönetimi, kamu hizmeti, limanlar, inşaat, iskan gibi çeşitli alanlarda 8 mutabakat zaptı ile serbest yatırım bölgeleri, radyo ve televizyon gibi alanlarda işbirliği protokollerinin imzalandığı kaydedildi.
Yemen'in Taiz kentinde 2019'un ilk yarısında 63 kişi koleradan öldü… Yemen'in güneybatısındaki Taiz kentinde bu yılın ilk yarısında 63 kişi kolera salgını nedeniyle hayatını kaybetti.
Libya'da göçmen merkezine saldırı: 40 kişi yaşamını yitirdi, 80 kişi yaralandı… Libya’nın başkenti Trablus yakınlarında göçmenlerin tutulduğu bir merkeze düzenlenen hava saldırısında en az 40 kişi hayatını kaybederken, 80 kişi yaralandı. Trablus yakınlarındaki Tajoura'da meydana gelen saldırıda ölenlerin çoğunun Afrikalı göçmenler olduğu aktarıldı.
BM: Libya’daki saldırı savaş suçu sayılabilir… Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, Libya’da Halife Hafter'e bağlı güçlerin göçmen kampına düzenlediği saldırının savaş suçu olarak görülebileceğini söyledi.
Arap Parlamentosu Libya'daki göçmen merkezine yönelik saldırıyı kınadı… Arap Parlamentosu Başkanı Meşal bin Fehm es-Silmi yaptığı yazılı açıklamada, saldırıyı 'korkakça' şeklinde nitelendirdi.
AVRUPA – AB
Avrupa Parlamentosu'nun yeni başkanı yine bir İtalyan oldu… Avrupa Parlamentosu’nun (AP) yeni başkanı, Sosyal Demokratların adayı İtalyan David Maria Sassoli oldu. Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerde mayıs ayında gerçekleştirilen seçimlerin ardından yeni dönemine başlayan AP Genel Kurulunda sabahın erken saatlerinde dört adayla başlayan oylamalarda, ikinci tura kadar salt çoğunluk sağlanamadı. Kurallar gereği birinci turda salt çoğunluğu sağlayamayan adaylar ikinci turda yarıştı. Sosyal Demokratların adayı Sassoli 345 oy aldı. Böylece 63 yaşındaki Sassoli, AP’nin yeni başkanı seçildi, Sassoli, görevini yine İtalyan vatandaşı olan Antonio Tajani'den devralacak.
BMGK 'Libya' gündemiyle acil toplanıyor… Libya’da Hafter’e ait uçakların başkent Trablus yakınlarındaki Tajoura'da göçmenlerin bulunduğu güvenlik merkezine düzenlediği ve 44 kişinin yaşamını yitirdiği saldırıdan sonra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) ‘Libya’ gündemiyle acil toplanacağı öğrenildi.
İsviçreli vekilden Avrupa için ‘Antik Yunanistan’ın sonu’ kehaneti… İsviçreli milletvekili ve Cenevre Kantonu Büyük Konseyi’nin eski Başkanı Guy Mettan, Avrupa’nın sonunun neden çöküş olduğunu anlattı. Le Figaro gazetesine konuşan Mettan, Avrupa Birliği’nin 1992 Maastricht Antlaşması’nı imzaladıktan sonra “yanlış yoldan” ilerlemeye başladığını, ultra liberalizmin “her şeyi altına” aldığını ve NATO genişlemesinin Rusya’yla ilişkilerin kötüleşmesine yol açtığını belirterek, “Kendine saygı duyan demokrat için bu kabul edilemez” diye kaydetti.
Alman istihbaratından Müslüman Kardeşler uyarısı… Alman iç istihbaratı KRV eyalet teşkilatının açıkladığı 2018 yılı raporunda Müslüman Kardeşler başta olmak üzere legal İslamcı yapılara dikkat çekildi. Rapora göre eyaletteki her sekiz camiden biri gözlem altında. DW Türkçe'nin haberine göre Alman iç istihbarat örgütü Anayasayı Koruma Teşkilatı’nın Kuzey Ren-Vestfalya (KRV) eyaleti ile ilgili 2018 yılı raporunda Müslüman Kardeşler başta olmak üzere şiddet eğilimli olmayan legal İslamcı grupların demokrasi açısından oluşturduğu tehlikeye dikkat çekildi.
2 binden fazla Donetskli Rus pasaportu aldı… Ukrayna'dan tek taraflı bağımsızlık ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanı Vladimir Krasnoşeka, 2 binden fazla Donetsklinin Rusya pasaportu aldığını söyledi.
ABD
Reuters: 'Türkiye'ye Yaptırım Konusunda Değişen Bir Şey Yok'… Haber ajansı Reuters, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’nin Rusya’dan S-400 almasıyla ilgili ''Trump yaptırımdan bahsetmedi' sözlerine karşın Amerika yönetiminin tavrında değişiklik olmadığını ileri sürdü. ABD Başkanı Donald Trump’la Japonya’daki G-20 Liderler Zirvesi kapsamında görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Trump’tan yaptırımlara dair birşey duymadığını dile getirmişti. Erdoğan, Trump’ın S-400 ve F-35 savaş uçakları konusunda Türkiye’ye destek verdiğini söylemiş, Trump da Patriot füze sistemlerinin Türkiye’ye satılmaması konusunda Obama yönetimini suçlamıştı.
Trump’tan İran’a: Tehditlerinize dikkat edin… ABD Başkanı Donald Trump, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin uranyum zenginleştirmede sınırı kaldıracakları yönündeki açıklamalarına ilişkin, “Tehditlerinize dikkat edin. Bu tehditler geri dönüp sizi sokabilir” dedi. Sosyal medya hesabı üzerinden açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin uranyum zenginleştirmede sınırı kaldıracakları yönündeki açıklamalarını değerlendirdi. Trump, “İran yeni bir uyarıda bulundu. Ruhani bir nükleer anlaşma olmaması durumunda istedikleri oranda uranyum zenginleştireceklerini söyledi. İran tehditlerin konusunda dikkatli ol. Bu tehditler geri dönüp, daha önce hiç kimseyi sokmadığı şekilde sizi sokabilir” ifadelerini kullandı.
Trump'ın damadı Kushner'dan Filistin açıklaması: Çılgınca şeyler söylemeyi bırakırlarsa fırsat olduğunu görecekler… ABD Başkanı Donald Trump'ın başdanışmanı Jared Kushner, Orta Doğu barış planı kapsamında birkaç hafta içinde yeni adımlar atacaklarını açıkladı. Beyaz Sarayın atacağı yeni adımlarla ilgili detaylar, ABD'ye yayın yapan Axios adlı haber sitesinde yer alan ve Kushner'in Arap ve İsrailli gazetecilerle yaptığı telekonferansa dayandırılan haberde paylaşıldı. Habere göre, Arap ve İsrailli basın mensuplarına Bahreyn'deki son ekonomi çalıştayını değerlendiren Kushner, Filistin yönetiminin çalıştaya katılmamasından üzüntü duyduklarını ifade etti.
'Yüzyılın Anlaşması' için piyasayı yoklayan Kushner: Trump, Abbas'a bayılıyor… ABD Başkanı'nın damadı ve başdanışmanı, 'Yüzyılın Anlaşması' adını verdiği İsrail-Filistin planını piyasaya sürmeye başlarken, "Trump, Abbas'a bayılıyor, onunla doğru zamanda muhatap olmak istiyor" dedi. Gazetecilerle video konferans düzenleyen Kushner, ABD Başkanı Trump'ın Filistin Yönetimi Başkanı Abbas'a 'bayıldığını' söyledi. Trump'ın Abbas'la doğru zamanda muhatap olmak istediğini dile getiren Kushner, "Bizim kapımız Filistin liderliğine her zaman açık" dedi.
RUSYA
Rusya: Türkiye'ye Ka-32 helikopterlerinin teslimatını tamamladık… Rusya'nın, Türkiye'ye Ka-32A11VS tipi üç helikopter sevk edilmesini öngören anlaşmanın şartlarını yerine getirip teslimatları tamamladığı belirtildi.
Rus ordusu, Karadeniz'e giren NATO gemilerini takip edecek… Rus askerlerin Ukrayna'daki Sea Breeze 2019 tatbikatına katılmak üzere Karadeniz'e giren İngiltere Donanması'na ait HMS Duncan destroyeri ile Kanadalı HMCS Toronto firkateynini izleyeceği belirtildi.
Putin: Türkiye ile partnerliğimiz stratejik düzeyde, Erdoğan’la sürekli temas halindeyiz… Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi Mehmet Samsar’ın da aralarında bulunduğu büyükelçilerin güven mektuplarını sundukları törende yaptığı açıklamada, ülkesinin Türkiye ile partnerliğinin stratejik düzeyde olduğunu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la sürekli temas halinde olduklarını ifade etti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kremlin’deki Aleksandrovskiy salonunda gerçekleştirilen törenle güven mektuplarını almak yeni 18 büyükelçi ile bir araya geldi.
Putin, INF'nin askıya alınmasını öngören yasayı imzaladı… Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'nın (INF) askıya alınmasını öngören tasarıyı imzalayarak yasalaştırdı. Rusya, daha önce ABD'nin tek taraflı olarak çekildiğini açıkladığı INF'yi Washington ve NATO'dan yükselen tehditlere rağmen askıya aldı.
Uşakov: Suriye konulu Rusya-İran-Türkiye üçlü zirve için çalışmalar var, tarih yok… Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Yuriy Uşakov, Suriye konulu Rusya-İran-Türkiye Üçlü Zirve ile ilgili çalışmaların devam ettiğini ama somut bir tarihin henüz konuşulmadığını belirtti. Uşakov, bugünkü basın toplantısında, “Böyle bir görüşme, olası seçenekler konuşuluyor. Ama henüz kimseyle somut tarih konuşmadık” dedi.
Rusya: Denizaltı aracındaki olayın başlıca nedeni akü kompartmanındaki yangın… Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le olan bir toplantıda 14 kişinin hayatının kaybettiği denizaltı aracındaki kazanın başlıca nedeninin akü kompartmanında çıkan yangın olduğun ifade etti.
Lavrov: ABD'nin Kürtleri Suriye'yi bölmek için kullanmaya çalışmasından rahatsısız… Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD'nin Suriye'deki Kürt faktörü hakkında spekülasyonda bulunma ve Kürtleri Suriye'yi bölmek için kullanma girişimlerinden rahatsızlık duyduklarını belirtti. Lavrov, Kürtlerle Araplar arasında ciddi çatışmalar yaşandığını da vurguladı.
TÜRKİYE
Türk Dışişleri: PKK'nın elebaşlarından biri Washington Post'u kullanarak terör propagandası yapmıştır… Dışişleri Bakanlığı, Washington Post gazetesinin bugünkü nüshasında Cemil Bayık'ın yazısını yayımlamasına tepki gösterdi. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklama şu şekilde:
- ABD dahil birçok ülkenin terör örgütleri listesinde yeralan, onbinlerce masum insanı hunharca katletmiş olan PKK'nın elebaşlarından biri bugün Washington Post gazetesini kullanarak alenen terör propagandası yapmıştır. Bu yayınla birlikte, uluslararası toplumun terörizmle mücadelede en temel taahhüdü olan "terörizmin teşvik edilmesinin önlenmesi" ilkesi ağır biçimde ihlal edilmiştir. Terörle mücadelede terör örgütleri arasında ayrım yapılmaması elzemdir. PKK'nın terör propagandasına alet olan ve DEAŞ, El Kaide ve diğer terör örgütleri konusunda sergilenen duyarlılıkla bağdaşmayan bu yaklaşım terörle mücadelede ikiyüzlü uygulamanın yeni ve vahim bir örneğidir.
Erdoğan'dan ABD'ye F-35 tepkisi: Sen müşterinin malını nasıl vermezsin, bunun adı gasp olur… Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD ile F-35 gerilimi, BM Özel Temsilcisi'nin YPG ile yaptığı anlaşma, ABD-İran gerilimi ve Türkiye-Çin ilişkileri gibi konularda, Çin'in başkenti Pekin'de gazetecilerin sorularını yanıtladı, dış politikada önemli mesajlar verdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Osaka’da yapılan G-20 Zirvesi’nin ardından Kyoto, Tokyo ve Pekin’e geçerek açılışlara katıldı ve önemli temaslarda bulundu. Pekin’den Türkiye’ye hareketinden önce oradaki Türkiye Büyükelçiliği’nde gazetecilerle buluşup sohbet etti. Habertürk'ün aktarımına göre Osaka’daki G-20 zirvesinin ardından Japonya’daki ziyaretlerini anlatan Erdoğan, “Kyoto’da Osmanlı İmparatorluğu’nda Lale Geleneği Sergisi ile Ara Güler Fotoğraf Sergisi’nin açılışını yaptık. Ardından Tokyo’da resmi temaslarımızı gerçekleştirdik. Türk ve Japon iş adamlarının katılımıyla Türk-Japon İş Forumunu yaptık. Japonya Meclis Başkanı ile bir görüşmemiz oldu. Japonya İmparatoru Naruhito ile güzel ve sıcak bir görüşme gerçekleştirdik. Japonya Başbakanı Sayın Abe ile çalışma yemeğinde heyetler arası toplantıyla ikili ilişkilerimizi ve bölgesel, küresel konuları etraflı bir şekilde ele aldık” diye konuştu.
Çavuşoğlu: Rusya'nın İdlib'deki saldırılar konusunda rejimi kontrol altında tutması gerekiyor… Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Rusya'nın İdlib'deki saldırılar konusunda rejimi kontrol altında tutması gerekiyor" dedi. Japonya'nın Osaka kentinde düzenlenen G-20 zirvesiyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Çavuşoğlu, "G20 gerçekten Türkiye’nin 2015’te Antalya’daki ev sahipliği yaptığı zirvede gündeme getirdiği konuların bizden sonraki dönemde de devam ettirilmesi bakımından önemliydi bizim açımızdan. Ama tabii bu bizim açımızdan değil, en az gelişmiş ülkelerin sorunlarından tutun da ilk defa kadın 20, W20’yi biz G20’nin gündemine getirmiştik. Kadının güçlendirilmesi ile ilgili önemli toplantılar da yapıldı" dedi.
TBMM Başkanı Şentop: S-400'de karar verildi, temmuzda ilk parti teslimat yapılacak… TBMM Başkanı Mustafa Şentop, "S-400 konusunda karar verildi. Temmuz ayı içerisinde ilk parti teslimat yapılacak. Olsun mu olmasın mı, alalım mı almayalım mı noktasında değiliz" dedi.
DOĞU AKDENİZ - KIBRIS
Güney Kıbrıs Rum yönetimi, Türkiye'nin sondaj faaliyetlerine dahil olan şirketler hakkında hukuki süreç başlattı… Kıbrıs Dışişleri Bakanlığı, Akdeniz'de Türkiye’nin sondaj faaliyetlerine müdahil olan üç şirket aleyhinde hukuki süreç başlattığını açıkladı. ‘Fatih' sondaj gemisi personeline yönelik uluslararası tutuklama emri çıkaran Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Doğu Akdeniz'de Türkiye ile sondaj faaliyetleri için işbirliği yapan üç şirket aleyhinde hukuki süreç başlattığını açıkladı.
Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Akıncı: Füze yerleşim yerlerine düşsseydi sonuçları ağır olacaktı… Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Suriye'ye ait S-200 füzesinin Taşkent köyü bölgesine düşmesiyle ilgili, "Bereket versin ki bir yerleşim alanına düşmedi. Eğer düşseydi bunun sonuçları çok daha ağır olacaktı" dedi.
Kuzey Kıbrıs Dışişleri Bakanı Özersay: Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon yataklarının müşterek sahibiyiz… Kuzey Kıbrıs Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon yataklarına ilişkin 'bazı gerçeklerin hala sorgulanmadığını' vurgulayarak, "Öncelikle bu kaynaklar her iki topluma aittir. Bir diğer ifadeyle, Kıbrıs Türk'ü ve Rumlar bu kaynakların müşterek sahibidir" dedi.
ASYA
Çin’den İngiltere’ye “Hong Kong’dan elinizi çekin”… Çin ile İngiltere arasında Hong Kong krizi büyüyor. Çin'in Londra Büyükelçisi, eski sömürgeci güç İngiltere'yi hükümet karşıtı protestoları desteklemekle suçlayarak "Ellerinizi Hong Kong'un üzerinden çekin" dedi.
Malezya'dan İsrail'e tünel tepkisi… Malezya hükümeti, İsrail'in Doğu Kudüs'te Mescid-i Aksa'nın güneyindeki Silvan mahallesinden Burak (Ağlama) Duvarı'na tünel açmasına tepki gösterdi. Malezya hükümetinin İsrail'in tek taraflı aldığı bu kararı asla kabul etmediğini dile getiren Seyfeddin, "Bu eylemin Filistinlilere danışılarak yapılması gerekirdi" ifadelerini kullandı.