Suriye'de 21 Ağustos 2013'te kimin yaptığı hala belli olmayan bir kimyasal saldırı yapıldığının ortaya çıkması sonrasında ABD, İngiltere, Fransa, Türkiye, NATO ve son olarak AB'nin bu saldırının Suriye rejimi tarafından gerçekleştirildiğine dair ellerinde istihbarat ve kanıt olduğunu bildiren açıklamalarından sonra (her ne kadar Rusya, İran, Suriye bunun aksini iddia etse de) Esad yönetimini cezalandırmak üzere bir askeri harekat yapılması dünyanın bir numaralı gündemi olmuştur.

Gelişmeler böyle bir harekatın ABD tarafından gerçekleştirilebileceği, sınırlı olacağı, kara harekatını içermeyeceği ve başka bir kimyasal saldırı yapmaması konusunda Esad'a bir mesaj vermeyi hedeflediği ABD Başkanı Obama'nın 31 Ağustos 2013'te yaptığı açıklamalardan sonra belirgin hale gelmiştir. Obama'nın Kongre'den istediği onayın çıkıp çıkmayacağı ayrı bir tartışma konusudur ve bunun cevabı 09 Eylül 2013 haftası içinde belli olacaktır.

Böyle bir harekatı büyük oranda ABD'nin tek başına (harekatın yapılmasını gerekli gören bazı ülkelerin (Türkiye, Katar, BAE, Suudi Arabistan) bu harekata fiilen katılmaktan ziyade mali katkı ve lojistik destek sağlayacakları düşünülmektedir) icra edeceği bilinmektedir. Durum böyle olunca özellikle Amerikalı uzmanların gözleri Amerikan Ordusunun harekata hazırlık seviyesine çevrilmiş durumdadır. Bu makalede de Amerikan Ordusunun hazırlık durumu ele alınmıştır. Tartışılan konu da Amerikan Ordusunun mevcut durumdaki harekata hazırlık seviyesinin yeterli olup olmadığı ve Suriye'ye yönelik sınırlı da olsa yapılacak bir askeri harekatın büyük çatışmalara ve bölgesel bir savaşa dönüşmesi durumunda ABD'nin yeni bir savaşı sürdürüp sürdüremeyeceğidir.

Amerikan Ordusunun Harbe Hazırlık Seviyesi Çok Düşük

ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri ile uzmanların açıklamaları Amerikan Ordusunun harekata hazırlık seviyesinin düşük olduğunu göstermektedir. Bunu tespiti gösteren en çarpıcı örnek ABD Savunma Bakanı Yardımcısı Ashton B. Carter ile ABD Genelkurmay Başkanı Yardımcısı Oramiral James A. Winnefeld'in Amerikan Senatosunun Silahlı Kuvvetli Kuvvetler Komitesi’ne 01 Ağustos 2013 tarihinde verdikleri ifadelerdir.[1]

Çok güncel olan bu ifadelerde yer alan resmi rakamlara göre halen muhtemel harekat alanlarında yani ön cephelerde konuşlu ABD Hava Kuvvetlerine ait savaş uçaklarının yarısından çoğu harekata hazır değildir. 12 muharip uçak filosu yerde, yani uçuş yapamamaktadır. Savaş Eğitim Merkezlerinde rotasyonlar iptal edilmiştir, yani eğitimler yapılamamaktadır. Birçok denizaşırı savaş gemisi görevleri (USS Truman uçak gemisi filosununki dahil) iptal edilmiştir. Savunma Bakanlığı bünyesindeki 650.000 sivil çalışanın mecburi azaltılmış ücretle izne (izinde geçen her hafta ücretler belli oranda azalmaktadır) gönderilmesi uygulaması devam etmektedir. Yani bu kişilerin daha önce yaptığı işler, üretimler, bakımlar yapılamamaktadır. Dünyanın en büyük ordusundan yansıyan bu rakamlar elbette Amerikalı karar vericileri de kara kara düşündürmektedir.

Panetta: Ordumuz kağıttan orduya dönüşebilir.

Bu konudaki en sert uyarı da bir önceki Savunma Bakanı Leon Panetta'dan gelmiştir. Obama'nın açıklamaları ve onay için Kongre'ye başvuracağını açıklamasından sonra Washington Post'a[2] konuşan Panetta yukarıda belirtilen kaygı verici rakamların ortaya çıkmasının ana sebebinin ABD'nin de derinden hissettiği küresel mali krizin etkilerini ortadan kaldırmak için uygulamaya konulan bütçe kısıtlamaları çerçevesinde savunma harcamalarının azaltılması olduğunu ifade etmiştir.

Panetta, gazeteye verdiği demeçte, görevden ayrılmadan önce hazırladığı raporda savunma bütçe kısıtlamalarının Amerikan Ordusunu kağıttan bir orduya dönüştürme riski olduğunu ve savunma alanında bunun uygulanmaması gerektiğini açıkladığını belirtmiştir.

Panetta'nın raporunda[3] Amerikan ordusunun ve dolayısıyla ABD'nin ulusal güvenliğinin bütçe kısıtlamalarından nasıl etkilenebileceği ve en önemlisi de son on yıldaki "Amerikan ordusunun harbe hazırlık seviyesinde" yaşanabilecek en büyük krizle karşılaşılacağı anlatılmaktadır. Nitekim yukarıda çok özet verilen rakamlar ve detayları Savunma Bakanlığı yetkililerin Senato'daki komiteye verdiği ifadelerde yer alan bilgiler Panetta'yı doğrular niteliktedir.

Gazete haberinde Panetta raporuyla ilgili bilgi verirken şöyle konuşmuştur: “Bütçe kısıtlamaları gündeme geldiğinden bu yana Beyaz Saray'a, Kongre'ye ve konunun içindeki herkese Savunma Bakanlığı bütçesinden önümüzdeki on yıl için beş yüz milyar dolarlık yeni bir kesinti yapılmasının tam bir çılgınlık olduğunu, bu durumun en başta ABD'nin ulusal çıkarlarını tehlikeye düşüreceğini çünkü kısıtlamalar nedeniyle birçok savunma projesinin ve programının iptal edileceğini, bunun da ordunun harbe hazırlığını düşüreceğini söyledim. Harcama hızımızı kesmemiz gerektiğini ama özellikle Afganistan ve Ortadoğu gibi savaş bölgelerinde bulunan birliklerimizin harbe hazırlık seviyesini düşürecek kısıtlamaları uygulamaya sokmamamız gerektiğini belirttim. Herkes hak verdi ama kimse bunu durdurmak için bir şey yapmadı ve yasa çıktı. İşte Kongre'ye sunulan ifadeler aylarca önce yapılan bu tespitlerin ve uyarıların ne kadar isabetli olduğunu göstermektedir.” 

Sonuç

ABD Savunma Bakanlığı’nca Amerikan Ordusu’nun harbe hazırlığıyla ilgili olarak Kongre'ye verilen bilgiler harbe hazırlıkla ilgili ciddi sıkıntılar yaşandığını göstermektedir. Gerçek şu ki bütçe kısıtlamalarının etkisiyle Amerikan Ordusu’nun denizaşırı büyük krizlere etkin bir şekilde cevap verme yeteneği zayıflamıştır.

Buna rağmen Amerikan Silahlı Kuvvetlerinin büyüklüğü düşünüldüğünde elbette halihazırda kamuoyuna yansıyan şekliyle ABD'nin Suriye'ye sınırlı bir harekat düzenleyecek yeterli ve uygun birlik görevlendirilmesinde sorun olmayacaktır. Ancak esas sorun herkesin üzerinde mutabık olduğu şekliyle sınırlı bir harekatın büyük ve yaygın çatışmalara ve hatta bölgesel bir savaşa yol açtığında yaşanacaktır. Çünkü sınırlı bir harekatla Suriye iç savaşına müdahil olan ABD'nin müdahale sonrası ortaya çıkacak bir bölgesel savaştan kendisini izole etmesi de mümkün olmayacak ve içinde yer alacaktır.

İşte asıl sorun o zaman başlayacak ve son on yıldır süren savaşlardan yorulmuş, bütçe kısıtlamalarıyla uğraşan bir ülke ve onun ordusu, yukarıda sözü geçen raporlardaki tespitler ve ifadelerde belirtilen düşük harbe hazırlık seviyeleriyle yeni bir savaşı sürdürmek zorunda kalacaktır. Eldeki verilere göre harbe hazırlık seviyesi çok düşük Amerikan Ordusu’nun Suriye'de yeni bir savaşı yapıp yapamayacağı, sürdürüp sürdüremeyeceği soru işaretleri içermektedir. İşte Amerikan karar vericilerinin şimdi Suriye'ye sınırlı müdahaleyi oylarken asıl düşünmeleri gereken husus da bu olacaktır.