KAFKASLARDA SİLAHLANMAYI DURDURACAK MEKANİZMA YOK MU?
 Bu sayfayı yazdır

KAFKASLARDA SİLAHLANMAYI DURDURACAK MEKANİZMA YOK MU?

Yazan  06 Eylül 2010
Rusya Devlet Başkanı D. Medvedev 2-3 Eylül 2010’da Azerbaycan’a ziyarette bulundu.

Bu seferin İrevan'a yapılan ziyaretin ardından gerçekleşmesi çok manidardır. Azerbaycan ve Rusya'nın resmi yetkililerinin yaptıkları açıklamalarda bu iki seferin bir biriyle bağlantısı olmadığı vurgulanmıştır. Fakat her iki ziyaretin Rusya'nın "Kafkasya atağı"nın birer aşaması olduğu bilinen bir gerçekliktir.

Kremlin'in dış ve iç politikadaki söylem ve eylemleri birbiriyle uymamaktadır. Medvedev'in modernizasyon politikası bir taraftan Batıyla işbirliği, yabancı sermayenin ülkeye çekilmesi, birçok sorunlu konularda ABD ve Batıyla anlaşmayı öngörmektedir. Diğer taraftan Moskova kendi çıkar alanına dahil bölgeler üzerinde etkinliğini artıma politikasını hızlı bir şekilde uygulamaktadır. Kremlin bugün bir anlamda Yeltsin döneminde olduğu gibi çelişkili politikalar arasında gidip gelmektedir. Tek fark: en önemli denge unsuru ABD'nin dış politikada bazı öncelikler konusunda sergilediği kararsızlıklardır. Bu manzara en somut Kafkaslarda ortaya çıkmaktadır.

Medvedev'in Azerbaycan seferinde birkaç anlaşma imzalanmış, her iki ülke liderleri tarafından dostluk ve barış mesajları verilmiştir. Bu ilişkilerin dışa yansıtılmak istene yüzü. İlişkilerin geçek yüzü ise içe açıcı değildir. Son dönemde Rusya'nın Kafkaslarda askeri alanda attığı adımlar bölgede durumun gittikçe gerginleştiğini ortaya koymaktadır.

En önemli sorun Rusya'nın Ermenistan'a verdiği askeri desteği gün geçtikçe artırmaktadır. Rusya'nın Ermenistan'la askeri işbirliği Sovyetler Birliğinin dağılmasının hemen ardından başlamıştır. Aslında bu durum "askeri işbirliğinden" ziyade Rusya'nın Ermenistan'a "askeri desteği" şeklinde okunmalıdır. 1992 yılında BDT sınırlarının ortak savunmasına ilişkin Ermenistan-Rusya Anlaşması imzalanmıştır.16 Mart 1995 yılında Rusya'nın Gümrü askeri üssüyle ilgili 25 yıllık süreyi öngören anlaşma imzalanmıştır.1997 yılında Rusya ve Ermenistan arasında imzalanmış "Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması"na göre Ermenistan Rusya'nın stratejik partneri olarak belirlenmiştir.Aralık 2005'de Rusya ve Ermenistan arasında birçok anlaşma yapılmıştır. Bu anlaşmalarda Rusya'nın Ermenistan'daki üssünün genişletilmesi öngörülmüştür. Bundan sonra Ermenistan yönetimi 102. askeri üs için arazi ve taşınmaz ayırmıştır.[1]Fakat en önemli gelişme Ağustos 2010'da yaşanmıştır. 20 Ağustos 2010'da Medvedev'in Ermenistan'a seferi sırasında 102. askeri üssün süresinin 49 yıl[2] uzatıldığına dair protokol imzalanmıştır. Üste subayların yarısı, askerlerin ise tamamı Ermeni kökenli Rusya vatandaşlarıdır. Ayrıca, Erivan üs için Rusya'dan kira da almamaktadır. Medvedev antlaşma töreninden sonra düzenlenen basın toplantısında Rusya'nın Kafkasya'da barış ve istikrardan yana olduğunu söylemiştir: "Ekonomik ve güvenlik alanında bölgenin en büyük devleti olan Rusya, Kafkasya'da önemli rol oynamaya devam edecektir. Biz barış ve istikrardan yanayız. Bunun yanı sıra Rusya müttefik ilişkilerinde de sadıktır. Bu açıdan Ortak Güvenlik Antlaşması Teşkilatının üyesi olan Rusya kurumdaki destekçisi Ermenistan'ın güvenliğinden de sorumludur. Rusya müttefik ilişkilerine ciddi yaklaşmaktadır".[3]

Görüldüğü gibi Rusya Ermenistan'ı silahlandırmasını Kafkasya'daki büyük rolüyle ilişkilendirmektedir. Ayrıca Ermenistan'la işbirliğini müttefiklik ilişkilerinin bir uzantısı olarak görmektedir. Rusya Kafkasya'daki etkinliğini sadece Ermenistan'la sınırlandırmak istememektedir. Gürcistan'ın elden çıktığı bir Kafkasya'da Ermenistan'ın yanı sıra Azerbaycan üzerinde de etkin olmak Rusya'nın Kafkaslar politikasının olmazsa olmaz prensibidir. Bu yüzden Rusya Bakü'ye farklı bir mesaj vererek gönlünü almaktadır. Medvedev Bakü ziyareti sırasında yaptığı açıklamada 102. askeri üssün Azerbaycan açısından her hangi bir tehlike arz etmediğini bildirmektedir: "Biz Kafkasya'da barış ve istikrardan yanayız. Askeri üssün görev süresinin uzatılması konusuna bu zaviyeden bakmak lazım. Rusya askeri üssünün Ermenistan'da görev süresinin uzatılmasına dair protokol bu konuyla ilgili ilkesel şartları değiştirmemektedir, sadece anlaşmanın müddeti birkaç yıl uzatılır."[4] Medvedev'in "birkaç yıl" ifadesi neredeyse yarım asra tekabül etmektedir. İkincisi söz konusu anlaşmanın iki önemli hükmüne dikkat edilmesi gerekir. Bunlardan birincisi üssün yeni silahlarla donatılması, ikincisi ise üssün Ermenistan'a söz konusu üssü kendi güvenlik çıkarları açısından kullanım hakkının tanınmasıdır.

Anlaşmanın imzalanmasından önce Azerbaycan tarafı yeterli tepki göstermemiştir. Anlaşma imzalandıktan sonra Azerbaycan tarafından resmi kurumlarının yaptıkları açıklamalar çok yumuşaktı. Bakü'den yapılan açıklamada "Azerbaycan'ın; Rusya'nın Ermenistan'daki askeri üssündeki silahların Azerbaycan'a karşı kullanılmayacağına dair Moskova'nın taahhütlerine sadik kalacağına inandığı" ifade etmiştir." Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Sekretaryası İçtimai-Siyasi Şubesinin Müdürü Ali Hasanov'un yaptığı açıklamada Avrupa Konvansiyon Kuvvetler Anlaşması gereğince belirlenmiş kotanın kaç yıllardır ihlal edildiği, Dağlık Karabağ'daki silahların ve silahlı kuvvetlerin kontrolünün yapılmadığı, Rusya askeri üssünün de Ermenistan kotasına dahil olduğunu açıklamıştır. Ali Hasanov'a göre hazırda Azerbaycan'ın askeri uzmanları, aynı zamanda AGİT'in bu konuyla uğraşan yetkilileri kotanın ihlal edilip edilmediğini araştırmaktadırlar. Araştırma sonuçlandıktan sonra Azerbaycan tarafı resmi açıklama yapacaktır.[5] Söz konusu anlaşmanın uzun süredir bir köşeye atıldığı, silahlanma sürecinin kontrolden çıktığını söylemek gerekmektedir. Avrupa Konvansiyon Kuvvetler Anlaşması 19 Aralık 1990'da Paris'te NATO'nun 16 ve "Varşova Paktınının" 6 ülkesi (SSCB ve Doğu Avrupa ülkeleri) arasında imzalanmıştır. Fakat Kasım 1992'de anlaşma yürürlüğe girdikte Doğu Bloğu dağılmıştır. Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Birlik cumhuriyetlerine verilecek silah kotasına göre 15 Mayıs 1992'de Taşkent'te imzalanmış anlaşma şartlarına göre Ermenistan ve Azerbaycan silahlı kuvvetlerinde 250 tank, 220, zırhlı araç, 285 topçu sistemi, 100 savaş uçağı ve 50 saldırı helikopterin verilmesi kararlaştırılmıştır.Askeri uzmanların yaptıkları açıklamalara göre zaten kanat anlaşması imzalandıkta bile kota ihlal edilmiştir. Kanat anlaşması imzalandıkta ne ahalinin sayısı, ne yüzölçümü ne de Ermeni saldırıları dikkate alınmıştır. Oysa yüzölçümü ve nüfus dikkate alındığı takdirde Azerbaycan'ın kotası 565 tank, 860 zırhlı araç, 566 top olacaktır. Ermenistan anlaşmanın getirdiği sınırlamaya uymamış, çeşitli yollardan başta Rusya olmak üzere, Ukrayna, Beyaz Rusya, Kırgızistan, Çin ve Bulgaristan'da silah almaya devam etmiştir.Taşkent anlaşmasına göre Rusya Ermenistan'da konuşlanan askeri üslerinden 2/3'sini, 180 T-72 tankı, 60 BTR-60 ve BTR-70, 25 BRM-1K, 130 top ve havan topu onlarca Osa, İgla ve Şilka tipi hava savunma sistemlerini Ermenistan'a devretmiştir.Sovyet ordusunun paylaşılmasının ardından Ermenistan 1993 ve 1996 yıllarında Rusya'dan aldığı silah, askeri teknoloji ve mühimmat ile ordusunu daha da güçlendirmiştir.[6] Bugüne dek Rusya'nın Ermenistan'a 1 milyar dolar ve 800 milyon dolar değerinde silahhibe ettiği de bilinen bir gerçekliktir. Gürcistan'dan çıkarılan askeri üssün donanımları önce 102. askeri üsse oradan da Ermenistan Ordusuna devredilmiştir. Ermenistan kaynaklarına göre 102. askeri üsteki asker sayısı 5 bin değil, 12 bindir. Açık kaynakların üssün silah ve mühimmat potansiyeline dair verdikleri bilgilerin eskidiği söylenmektedir. Rusya'nın Gürcistan'dan çıkardığı askeri üslerin silahları bu üsse devredilmiştir. Ayrıca 2008 yılında Gürcistan'a karşı savaş sırasında Rusya bu üsse önemli miktarda silah ve asker takviyesi yapmıştır.[7] Bunun aynı sıra Gürcistan savaşı sonrası Rusya Abhazya'da ve Güney Osetya'daki askeri gücünü artırmak için de önemli fırsat yakalamıştır.

Bölgedeki silahlanma artık bir Rusya-Ermenistan askeri işbirliği çerçevesinin sınırlarını çoktan aşmıştır. Rusya, AKKA'yı 2007 Temmuz sonlarında askıya almış, 2007 Aralık ayında da antlaşmadan çekilmişti. Fakat Ermenistan hale bu anlaşmanın taraflarından biridir. 102. askeri üssün görev süresinin uzatılmasına dair anlaşma AKK normlarını ciddi şekilde ihlal etmektedir. Anlaşmada üssün yeni silahlarla donatılmasına dair hüküm de yer almaktadır. Ayrıca bu askeri üs Ermenistan'ın güvenliğini koruyacaktır. Böylece 102. sayılı askeri üssü Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin bir parçası haline getirilmiştir. Rusya'nın AKKA'dan geri çekilmesi Kafkasya'yı silahlandırma fırsatına dönüşmemelidir. Son günlerde Türkiye'nin bu süreç içinde nasıl davranması gerektiğine dair çeşitli yorumlar yapılmaktadır. Bazı yorumcular Türkiye'nin Azerbaycan'la askeri ittifaka girmesi ve Nahçivan'da üs açması gerektiğini dile getirmekteler. Bazıları ise Türkiye'nin bu süreçte taraf olmaması gerektiğini, aksi bir durumun cepheleşmeyi daha da artıracağını söylemektedir. Bizim isteğimize bağlı olmaksızın zaten Türkiye burada doğal bir taraftır. Bu gelişmeler bir kanat ülkesi olan Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor. Umarız bu yönde detaylı çalışmalar yapılmakta ve stratejik projeler geliştirilmektedir. Müttefiklerle ve rakiplerle ilişkileri günlük politikaların üzerinde kurulmaması, orta ve ileri vadedeki tahminlerin dikkate alınarak geliştirilmesi gerekir. Buna Türkiye'nin ihtiyacı vardır. Zira "Kafkaslarda barış inşa edeceğiz" söylemi gelişmeleri dışarıdan seyretmekle gerçekleşmez.

 

 

[1]Ali Asker, Tehlikeli Anlaşma: Rusya Türkiye'yi Sıvazlıyor, Azerbaycan'a Aba Altından Sopa Gösteriyor, http://21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=5172&kat=33

[2] Süre 1995 yılından, yani anlaşmanın imzalandığı tarihten itibaren hesaplanmaktadır. 1995 yılında anlaşma imzalandığı sırada süre 25 yıl olarak belirlenmiştir. Yeni imzalanmış protokol gereği bu süre 49 yıl olarak (1995'den itibaren) değiştirilmiştir. Dolayısıyla anlaşma 2044 yılına dek yürürlükte kalacak.

[3] Elhan Şahinoğlu, Ermenistan'ın Stratejik Ortağı Azerbaycan'ın Stratejik Partneri Olabilir mi?,, http://21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=5408&kat1=1

[4]Medvedyev Ermənistandakı Rusiya Bazasından Danışıb
2010-09-03- 18:18:00, http://mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20100903061752552

[5] Azərbaycan Rusiya ilə Ermənistan arasında imzalanan hərbi sazişi araşdırır, http://www.salaminfo.az/gundem/5842.html, 26/08/2010 [5]Hatem Cabbarlı,
[6]Ermenistan ve Rusya Arasında Gelişen Askeri İşbirliği, http://www.atsam.org/ermenistan-ve-rusya-arasinda-gelisen-askeri-isbirligi/

[7] Ermənistandakı Rusiya bazasında 12 min hərbçi var, http://www.musavat.com/new/Gündəm/83610-ERMƏNİSTANDAKI_RUSİYA_BAZASINDA_12_MİN_HƏRBÇİ_VAR

 

Ali Asker

İlk Öğretim-Lise:: Alpan Köy-Azerbaycan

Üniversite: Azerbaycan Teknik Üniversitesi- Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi (2 Üniversite)

Yüksek Lisans: Marmara Üniversitesi SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

Doktora: Ankara Ü. SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

 

Uzmanlık Alanı: Rusya, Orta Asya, Kafkaslar. Demokratikleşme ve Rejim Değişimleri. Türk Dünyası çalışmaları.

 

Bildiği Diller:

Rusça

Azerbaycanca

Bugüne Kadar Çalıştığı Yerler:

1993-1996 İmpuls LTD Şirketi, Genel Müdür danışmanı

1998-2000 Millet gezetesi (Azerbaycan, temsilci muhabir)

2007-2010 (Ayna ve Zerkalo gazeteleri Türkiye temsilcisi)

2009 – ASAM

2009- 21. Yüzyıl T.E.

 

Bilimsel Çalışmalar
Kitaplar
a) Telif Eserler
Azərbaycan hüquq tarixi:cinayət hüququ (qədim zamanlardan 1920-ci ilədək), Azərnəşr, Bakı, 1999, (Mehman Dəmirli ilə birlikdə), 200 s.
Kaymakam Adaylığı Sınavına Hazırlık (Editörler: Tezel Öçal ve Zehra Odyakmaz), Savaş Yayınları, Ankara 2004, 1159 sayfa
Konu Anlatımlı –Testli Anayasa Hukuku, İdare Hukuku ve İdari Yargı (Zehra Odyakmaz ve Ümit Kaymakla birlikte), 1. baskı (448 sayfa), 2. baskı (522 sayfa). 2004 (1. baskı), Ankara 2004 (2. baskı)
Soykırımdan fazlası (Kafkaslarda Ermenilerin yaptıkları mezalim ve Hocalı soykırımı üzerine)- belgesel senaryosu, 43 dak. (tamamlanma aşamasında)
 
b) Çeviri, Aktarma, Derleme, Düzenleme ve Editörlük
Yeni Anayasalar: BDT ve Baltık Ülkeleri, (Dr. Abdurrahman Eren’le birlikte), TİKA Yayınları, Ankara 2005, (Rusça, Ukraynaca, Türkmence, Özbekçe ve Azerbaycan Türkçesinden aktarma ve çeviri, düzenleme, açıklama ve Giriş Makalesi)
Mirza Bala Mehmetzade, Azerbaycan Misak-i Millisi, (Elşad Mahmudov’la birlikte), Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara 2002, , 87 s., (Osmanlıcadan aktarma ve şerhler)
 
Şahidin Xatirələri, AHC maliyyə naziri Əbdüləli Əmircanın xatirələri Ayna gazetesi, 1, 8, 15, 29, aprel 2006. (Türkiye Türkçesinden Azerbaycan Türkçesine aktarma, kitap olarak yayın aşamasında)
Hüseyin İsmayılov, Azerbaycan’da Aşık Sanatı, Alpan Yayınları, Ankara, 2008, (Azerbaycan Türkçesinden Aktarma, Mahire Gayıbova ile birlikde).
Cemil Hasanlı, Soğuk Savaşın Sınav Meydanı: Türkiye-SSCB İlişkileri, Bilgi Yayınları, Ankara, 2010 (Baskı aşamasında)
 
Tezler:
Doktora: Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku, (Dnş. Prof.Dr.Anıl Çeçen) Ankara 2007, 391 s.
Yüksek Lisans: Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Devlet Sistemi ve Temel Öğeleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku,  (Dnş.: Prof.Dr. Mehmed Akad İstanbul,, 2000, s.137.
 
Makaleler
-       Telif
Auen Kilsə Qanunnaməsində cinayət hüququ normaları (Mehman Demirli ile Birlikte), Qanun, Bakı 1996.
Mədinə şəhər dövlətinin təşəkkülü və konstitusiyasının əsas cəhətləri, Qanun No:8, Bakı 1997.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Göre Devlet Organlarının Yapısı ve İşleyişi, Yeni Türkiye Dergisi (Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı), Ankara 2003, s. 207,
Azerbaycan Cumhuriyetinde Kadın Hakları ve Günümüz Sorunları, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 21-23. Türk Dünyası İnsan Hakları Bülteni, Ankara, Eylül 2004.
Erivan’a Yılbaşı Hediyesi: Rusya Ermenistan’ı Saldırı Amaçlı Silahlarla Donatıyor, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:107, Mart 2009, s. 18-20.
Gürcistan ve Azerbaycan Askeri İşbirliğinde, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 15-17.
Ermenilerin Azerbaycan’da Yaptıkları Soykırımlar ve Devam Eden Çözümsüzlük, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 28-38.
Gergin Gündem: Türkiye-Ermenistan Sınır Kapısı Sorunu, Stratejik Analiz,Cilt: 10, Sayı 109, Mayıs 2009, s.30-36.
Gürcistan'da Sıcak gelişmeler:  Tamamlan(ma)mış Devrim, Paylaşılamayan Bölge,Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:110, Haziran 2009, s. 30-36.
ABD-Rusya Rekabeti Bağlamında Manas Üssü Sorunu, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 20-23.
Azerbaycan’da Demografik Gelişmeler Işığında Bazı Tespit ve Tahminler, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 64-72.
İç Savaş Eşiğindeki Kuzey Kafkasya, 21.Yüzyıl Dergisi, Ekim 2009, Sayı:10, s.43-52
Rusya’nın Modernizasyonu Mümkün mü? , 21.Yüzyıl Dergisi, Kasım 2009, Sayı:11, s.69-74
Kafkaslarda Barışa Giden Yol Savaştan mı Geçmeli? , 21.Yüzyıl Dergisi, Aralık 2009, Sayı:12, s.65-74
Türkiye Azerbaycan İlişkilerinin Çok Boyutlu Temelleri, 21.Yüzyıl Dergisi, Ocak 2010, Sayı:13, s.37-54 (Arif Keskin ve Kamil Ağacan’la birlikte)
Bakü'de Kuzey’den Esen Rüzgarlar, 21.yüzyıl Dergisi, Şubat 2010, Sayı:14, s.7-10
 ‘’Ermeni Açılımı’’ Sonrası Türkiye-Azerbaycan İlişkileri, 21.Yüzyıl Dergisi, Mart 2010, Sayı:15, s.45-56
Kırgızistan’da Bitmeyen Devrim mi, Fillerin Tepişmesi mi? , 21.Yüzyıl Dergisi, Mayıs 2010, Sayı:17, s.33-40
Ankara’dan Medvedev Geçti: İlişkilerin Değerlendirilmesi, 21.Yüzyıl Dergisi, Haziran 2010, Sayı:18, s.49-56.
Sırat Köprüsü Kadar Zorlu Geçiş, 21.Yüzyıl Dergisi, Temmuz 2010, s. 65-72.
Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?MSI, Sayı: 054, Nisan 2010, s. 48-54.
Protokoller, “Soykırım Tasarısı” ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Türk Yurdu Dergisi,
Kırgızistan Yol Ayrımında: Demokrasiye mi, Otoriterizme mi? 2023 Dergisi, Yıl:9 Sayı:109.
Herkesin Sınıfta Kaldığı Ders: Kırgızistan Olaylarında Okunması Gerekenler, 2023 Dergisi, Temmuz 2010, Sayı: 111, s. 54-58.
Medvedev’in “Eksen Kayması”: Ne Kadar Kayabilir ki? 21.Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:20, s. 39-48.
Rusya’nın Balkanlar Politikasının Bazı Hususları, 2023 Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:112, s. 54-59.
Kilise Savaşları: Moskova-Kiev-İstanbul, 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 21, s. 31-38.
Kafkasya’daki Silahlanma Rusya-Türkiye İlişkilerinin Neresinde? 21. Yüzyıl Dergisi, Ekim 2010, Sayı: 22, s. 21-28.
Kırgızistan Seçimleri Demokratikleşmeye Vesile Olabilir mi? 21. Yüzyıl Dergisi, Kasım 2010, Sayı: 23, s. 8-10.
Ermenistan'da Anayasal Dönüşüm Süreci ve Anayasanın Temel Özellikleri, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı: 36, Terazi Yayıncılık, Ankara Kasım 2010, s. 191-218. 
Qırğızıstanda demokratik transformasiya cəhdi, Analitik Baxış, Say:4, SAM,  s. 22-28.
Rusya'nın Afganistan Politikasında Belirsizlik, 21. Yüzyıl Dergisi, Ocak 2011, Sayı: 25, s. 39-45.
Gözetlemeye Devam: Gebele Radar Üssü’nün Modernizasyon, EkoAvrasya, Yıl:4, Sayı: 14, Bahar 2011, s.36-37.
Türkiye-Ermenistan İlişkileri ve Rusya’nın Tutumu, 21. Yüzyıl Dergisi, Şubat 2011, Sayı: 26, s. 15-21.
Rusya: Olgular ve Tahminler Işığında, Mart 2011, Sayı: 27, s. 45-51.
Mağrip’ten Esen Rüzgarın Rusya’da ve Güney Kafkasya’da Etkileri, 21. Yüzyıl Dergisi, Nisan 2011, Sayı: 28,  s.39-46.
 
 
 -       Aktarma ve Çeviri
Sergey Yatsenko, Vusunlar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1, Ankara 2002, s. 776-781. (Rusçadan çeviri)
 Nikolay Bokovenko, Tagar Kültürü, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1., Ankara 2002,s. 518-525. (Rusçadan çeviri)
Sergey G.Skobelev, Vladimir N.Nechiporenko, Stepan V.Pankin, Arkeolojik Kaynaklara Göre Orta Yenisey Kırgızları, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 391-396. (Rusçadan çeviri)
Boris İ.Marşak, Türkler ve Soğdlular, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 170-178. (Rusçadan çeviri)
İrina F.Popova, Orta Asya Türkleri ve Erken Tang Çin Devleti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 127-132. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F.Buryakov, Eski ve Orta Çağ Dönemlerinde Büyük İpek Yolu Üzerinde Orta Asya Türkleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:3., Ankara 2002, s. 234-242. (Rusçadan çeviri)
Yunus Nesibli, Orta Çağ Gürcü Kaynaklarında Türkler, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:4., Ankara 2002, s. 722-730. (Rusçadan çeviri)
Svetlana İ. Valiulina, İdil Bulgarlarında Cam Sanatı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:6., Ankara 2002, s.55-62. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F. Buryakov, Timur, Timurlular ve Bozkırın Türk Göçebeleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:8., Ankara 2002, s. 534-539. (Rusçadan çeviri)
Talaybek Koyçumanov, Temirbek Bobuşev, Sovyet Sonrası Orta Asya Geçiş Ekonomilerinin Sorunları ve Entegrasyonun Geleceği, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.15-23. (Rusçadan çeviri)
Kamil Veli Nerimanoğlu, Azerbaycan’ın Devlet Dili Siyaseti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.244-251. (Azerbaycan Türkçesinden aktarma)
Aman Hanberdiyev, Türkmenistan’da Eğitim ve Bilgisayar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s. 815-827. (Rusçadan çeviri)
Ovez Gündogdiyev, Türkmenlerde Savaş Sanatı ve Silahlar (VI-XVI. yy.), Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.828-833. (Rusçadan çeviri)
Rafael Muhammetdinov, Boşevizm, “Milli” Komünizm ve M.Sultan Galiyev Fenomeni, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.843-853. (Rusçadan çeviri)
Djenish Djunushaliev, Kırgızistan’da 1916 İsyanı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.627-630. (Rusçadan çeviri)
S.Oboznov, Rusya ve Latin Amerika BM`de: İşbirliği Sorunları ve Geleceği, Avrasya Dosyası, BM Özel, İlkbahar 2002, Cilt:8, Sayı:1, s. 225-237. (Rusçadan ceviri, A.İsayev ile birlikte).
Nursultan Nazarbayev, Krizin Anahtarları, Stratejik Analiz, Cilt:10, Sayı:110 Haziran 2009, s. 89-95.

Son ekleyen Ali Asker