RUSYA’DA LİBERALİZM DAYATMASI BAŞARILI OLABİLİR Mİ?
 Bu sayfayı yazdır

RUSYA’DA LİBERALİZM DAYATMASI BAŞARILI OLABİLİR Mİ?

Yazan  17 Nisan 2010
Tek Rusya Partisinde oluşturlan Liberal Kulübün siyasi partiye dönüşebilme ihtimali ne kadar gerçekçidir?

Dr. Ali ASKER[i]

 

 

Zorunlu Liberalleşme Çabaları

Rusya'da Tek Rusya Partisi (TRP) bünyesinde liberal bir kulüp oluşturuldu. Kulüp üyelerinin kesinlikle TRP üyelerinden oluşması ve hatta aidat ödemeleri öngörülmüştür. Bugüne kadar TRP'da zaten 3 kulüp vardır:

1. Sosyal muhafazakâr kulüp (sol)

2. 4 Kasım kulübü (liberal)

3. Devlet vatansever kulübü (muhafazakâr)

Yeni kurulan kulüp ise TRP bünyesindeki 4. kulüp oldu. Diğer üç kulüpten farklı olarak yeni kulübün üyeleri sadece TRP üyeleri olacaktır.

Basında geçen haberlere göre yeni projenin fikir babası Aleksandr Voloşin idi. A.Voloşin Devlet Başkanı Sekreteryasının eskiden başında durduğu bir isimdir. Söylentilere göre Boris Yeltsiin'in kızı Tatyana Yumaşeva partinin başına geçecektir. Şunu da söylemekte yarar vardır: daha önceler de Rus medyası Yumaşeva'yı birkaç defa "parti başkanı" yapmıştır. Fakat Yumaşeva, bloguna[ii] gelen sorular üzerine bir açıklama yaparak böyle bir ihtimalin mümkün olmadığını söyledi: "Yeni liberal parti ile ilgili hiçbir şey bilmiyorum. Voloşin'in de bununla bir bağlantısı olduğu yönünde güçlü kuşkularım vardır. Benin bu işle her hangi bir bağlantım yok."

Yeni liberal kulüp işadamlarını, toplumun ileride gelen kültür adamlarını bir araya getirmeği amaçlamıştır. TRP bir konservatif, yani muhafazakar partidir. D.Medvedev'in liberal modernizasyon politikası bu parti kulübü tarafından desteklenecektir. Bu yüzden yeni kulübe seçim öncesi süreçte D.Medvedev yanlısı bir siyasi partinin çekirdeği olarak bakılmaktadır.

"Parti içinde parti" olarak şekillenmiş yeni kulübün amacı ülkede, aynı zamanda partide reel modernizasyonu başlatmaktır. Kulüb kurucularından olan Rusya Bilimler Akademisi Sosyoloji Enstitüsü Elitlerin Araştırılması Merkezi başkanı Olga Krıştanovskaya "kalkınmada elit konuma sahip olmak istediklerini" açıklamıştır. Krıştanovskaya kulüp – modernizasyon sürecinde etkin bir güç olacağını vurgulamıştır.[iii] Katılımcılar arasında işadamları – "Respublika" kitapevinin sahibi Vadim Dımov, "Softlayn" başkanı İgor Borovikov, müzisyenler İgor Butman ve Dmitri Kogan da vardı. TRP Merkezi Yürütme Komitesi Başkan yardımcısı Andrey İlnitskiy, partinin "Kadro Potensiyalı – Ülkenin Profesyonel Takımı" projesinin başkanı Yuri Kotler ve Devlet Başkanına bağlı Toplumsal Konsey Başkanı Aleksey Çesnakov da vardır.

Andrey İlnitski modernizasyonun önemli öğesi – TRP modernizasyonudur, demektedir. O modernizasyon için temel kadro kaynağının ticari ve entelektüel çevrelerin önde gelenlerinden oluşacağını vurgulamıştır. Kulübün temel amacı bu potansiyeli parti içine çekmektir. D.Medvedev 2009'da zaten TRP'ne çağrıda bulunarak partinin modernize edilmesi gerektiğini söylemiştir.

 

Neden Liberal Kulüp?

Bir parti içinde üç kulüp varken (bunlardan birisi liberal kulüptür) neden dördüncü bir kulübe ihtiyaç duyuldu?

Bu sorunun cevabı şu şekilde açıklanabilir.

- Rusya hazırda V.Putin'in "demir el" politikası ile D.Medvedev'in "liberal modernizasyon" politikası arasında tercihe zorlanmaktadır.

- V.Putin'in başkanlığındaki TRP, bir iktidar partisidir ve bünyesinde iş adamlarını, sermaye grubu temsilcilerini, bürokrasinin her kademesinden çok sayıda sivili barındırmaktadır. Partinin gücü aynı zamanda sivil bürokrasidir.

- D.Medvedev başından beri ülkeyi krizden çıkarmanın, "alçaltıcı hammadde ekonomisinden" gelişmiş ekonomiye geçişte modernleşmenin zorunlu olduğunu savunmaktadır.

- 2011 parlamento seçimlerinde ve ilerideki Devlet Başkanlığı seçimlerinde D.Medvedev'in kolay kolay iktidarı V.Putin'e devre etmek istemediği görülmektedir. Bu yüzden farklı bir çizgi yakalayarak iktidarda kalmak istemektedir. Fakat V.Putin'le kıyaslandığında sahip olduğu gücün çok daha az olduğunu görebiliriz.

Peki, D.Medvedev bir liberal parti kurarak ve modernizasyon politikalarına kamuoyu desteği bularak Rusya'da başarılı olabilir mi?

- Liberal politikalar Rusya'da kamuoyu tarafından desteklenmemektedir. Liberal politikaların destekçileri her zaman etnik "gayri Ruslar" olmuştur. Yakın tarihin perestroyka döneminin acıları hala Rusların hafızasındadır ve yeni bir "perestroyka"yı kaldırmaya tahammül edemez.

- D.Medvedev'in çevresine toplananlar, daha doğrusu onun politikasını savunanlar arasında bürokratlar da vardı. Fakat bunların sayısı çok azdır. Siyasete yeni girmiş entelektüel ve işadamları ise "siyasi kurnazlık" deneyiminden yoksundurlar.

- D.Medvedev yanlıları parti içinde çok fazla güçlenseler bile (bu ihtimal çok düşüktür) V.Putin'in başka bir parti oluşumuna onay vereceği de düşünülebilir. (Hazırda V.Putin TRP Başkanı olmasına rağmen parti üyesi değildir)

- Ülkede son dönemde meydana gelen terör olayları D.Medvediv'in elini "kısaltmaktadır". En önemlisi onu bir çelişki içine düşürmektedir. Örneğin, modernizasyon politikasını benimsemiş bir lider olarak terörün sosyal ekonomik kalkınma sorunlarından beslendiğini söylerken, son olaylarda "öldürülmesi gereken canavarlar" adlandırarak teröre karşı mücadele yasalarının sertleştirilmesi gerektiğini söylemiştir.

 

Beklentiler ve Sonuçlar

- Liberal Kulüp bir siyasi partiye dönüşürse başarı yakalama şansı çok azdır.

- Liberal Kulüp TRP bünyesinde kalırsa, parti şemsiyesi altında çok sayıda taraftarını Dumaya sokabilir ve bir güç odağı haline gelebilir. Bu Liberal Kulüp için bir "ara aşama" olarak değerlendirilebilir.

- Ruslar tarafından bu girişimin desteklenmeyeceğini söyleyebiliriz. Liberal Kulübün kendisi de bunun farkındadır. Fakat "kamuoyu krizini" nasıl atlatacaklarına dair ellerinde her hangi bir reçete yoktur.

- Liberal Kulübün önemli dezavantajlarından birisi "siloviklerin", yani içişleri, emniyet, istihbarat ve ordu çevrelerinin yeni oluşumu tasvip etmemeleridir. Bu destekten yoksun bir oluşumun başarılı olması çok zor. Kulübün programında 2012-2018 yılında mahkeme, polis, seçim sisteminde değişiklikler yapılması yer almaktadır. Bunun için somut projelere sahip olduklarını söylemekteler. Geriye sadece yeni kanunların kabul edilmesi veya değişiklik yapılması kalıyor. Bir liberal statüko değişikliğine "silovikler" tarafından olumlu bakılacağını söylemek imkansızdır.

V.Putin şimdilik bu oluşumu "kala almamaktadır". Çok safça veya bilgisizce bir ifade olarak seslense de liberal kulübün üyelerinden birisi bu kulübün oluşumuyla ilgili V.Putin'in her hangi bir bilgisi olmadığını açıklamıştır.

Bugünkü ortamda liberal kulübün başarılı olacağına inanmak çok zordur. Rusya'da yapılan çok değişik tartışmalarda da kulübün başarılı olmayacağı söylenmektedir.

 

 

[i] 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Rusya-Avrasya Araştırmaları Bölüm Başkanı

[ii] http://t-yumasheva.livejournal.com

[iii] İlk toplantı "Respublika" Kitapevinde yapılmıştır. (videosu - İlk toplantı http://russia.ru/video/rep_10095/.

Ali Asker

İlk Öğretim-Lise:: Alpan Köy-Azerbaycan

Üniversite: Azerbaycan Teknik Üniversitesi- Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi (2 Üniversite)

Yüksek Lisans: Marmara Üniversitesi SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

Doktora: Ankara Ü. SBE Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Genel Kamu Hukuku

 

Uzmanlık Alanı: Rusya, Orta Asya, Kafkaslar. Demokratikleşme ve Rejim Değişimleri. Türk Dünyası çalışmaları.

 

Bildiği Diller:

Rusça

Azerbaycanca

Bugüne Kadar Çalıştığı Yerler:

1993-1996 İmpuls LTD Şirketi, Genel Müdür danışmanı

1998-2000 Millet gezetesi (Azerbaycan, temsilci muhabir)

2007-2010 (Ayna ve Zerkalo gazeteleri Türkiye temsilcisi)

2009 – ASAM

2009- 21. Yüzyıl T.E.

 

Bilimsel Çalışmalar
Kitaplar
a) Telif Eserler
Azərbaycan hüquq tarixi:cinayət hüququ (qədim zamanlardan 1920-ci ilədək), Azərnəşr, Bakı, 1999, (Mehman Dəmirli ilə birlikdə), 200 s.
Kaymakam Adaylığı Sınavına Hazırlık (Editörler: Tezel Öçal ve Zehra Odyakmaz), Savaş Yayınları, Ankara 2004, 1159 sayfa
Konu Anlatımlı –Testli Anayasa Hukuku, İdare Hukuku ve İdari Yargı (Zehra Odyakmaz ve Ümit Kaymakla birlikte), 1. baskı (448 sayfa), 2. baskı (522 sayfa). 2004 (1. baskı), Ankara 2004 (2. baskı)
Soykırımdan fazlası (Kafkaslarda Ermenilerin yaptıkları mezalim ve Hocalı soykırımı üzerine)- belgesel senaryosu, 43 dak. (tamamlanma aşamasında)
 
b) Çeviri, Aktarma, Derleme, Düzenleme ve Editörlük
Yeni Anayasalar: BDT ve Baltık Ülkeleri, (Dr. Abdurrahman Eren’le birlikte), TİKA Yayınları, Ankara 2005, (Rusça, Ukraynaca, Türkmence, Özbekçe ve Azerbaycan Türkçesinden aktarma ve çeviri, düzenleme, açıklama ve Giriş Makalesi)
Mirza Bala Mehmetzade, Azerbaycan Misak-i Millisi, (Elşad Mahmudov’la birlikte), Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara 2002, , 87 s., (Osmanlıcadan aktarma ve şerhler)
 
Şahidin Xatirələri, AHC maliyyə naziri Əbdüləli Əmircanın xatirələri Ayna gazetesi, 1, 8, 15, 29, aprel 2006. (Türkiye Türkçesinden Azerbaycan Türkçesine aktarma, kitap olarak yayın aşamasında)
Hüseyin İsmayılov, Azerbaycan’da Aşık Sanatı, Alpan Yayınları, Ankara, 2008, (Azerbaycan Türkçesinden Aktarma, Mahire Gayıbova ile birlikde).
Cemil Hasanlı, Soğuk Savaşın Sınav Meydanı: Türkiye-SSCB İlişkileri, Bilgi Yayınları, Ankara, 2010 (Baskı aşamasında)
 
Tezler:
Doktora: Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku, (Dnş. Prof.Dr.Anıl Çeçen) Ankara 2007, 391 s.
Yüksek Lisans: Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Devlet Sistemi ve Temel Öğeleri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı/Genel Kamu Hukuku,  (Dnş.: Prof.Dr. Mehmed Akad İstanbul,, 2000, s.137.
 
Makaleler
-       Telif
Auen Kilsə Qanunnaməsində cinayət hüququ normaları (Mehman Demirli ile Birlikte), Qanun, Bakı 1996.
Mədinə şəhər dövlətinin təşəkkülü və konstitusiyasının əsas cəhətləri, Qanun No:8, Bakı 1997.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Göre Devlet Organlarının Yapısı ve İşleyişi, Yeni Türkiye Dergisi (Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı), Ankara 2003, s. 207,
Azerbaycan Cumhuriyetinde Kadın Hakları ve Günümüz Sorunları, Yıl: 1, Sayı: 1, s. 21-23. Türk Dünyası İnsan Hakları Bülteni, Ankara, Eylül 2004.
Erivan’a Yılbaşı Hediyesi: Rusya Ermenistan’ı Saldırı Amaçlı Silahlarla Donatıyor, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:107, Mart 2009, s. 18-20.
Gürcistan ve Azerbaycan Askeri İşbirliğinde, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 15-17.
Ermenilerin Azerbaycan’da Yaptıkları Soykırımlar ve Devam Eden Çözümsüzlük, Stratejik Analiz, Cilt: 9, Sayı:108, Nisan 2009, s. 28-38.
Gergin Gündem: Türkiye-Ermenistan Sınır Kapısı Sorunu, Stratejik Analiz,Cilt: 10, Sayı 109, Mayıs 2009, s.30-36.
Gürcistan'da Sıcak gelişmeler:  Tamamlan(ma)mış Devrim, Paylaşılamayan Bölge,Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:110, Haziran 2009, s. 30-36.
ABD-Rusya Rekabeti Bağlamında Manas Üssü Sorunu, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 20-23.
Azerbaycan’da Demografik Gelişmeler Işığında Bazı Tespit ve Tahminler, Stratejik Analiz, Cilt: 10, Sayı:111, Temmuz 2009, s. 64-72.
İç Savaş Eşiğindeki Kuzey Kafkasya, 21.Yüzyıl Dergisi, Ekim 2009, Sayı:10, s.43-52
Rusya’nın Modernizasyonu Mümkün mü? , 21.Yüzyıl Dergisi, Kasım 2009, Sayı:11, s.69-74
Kafkaslarda Barışa Giden Yol Savaştan mı Geçmeli? , 21.Yüzyıl Dergisi, Aralık 2009, Sayı:12, s.65-74
Türkiye Azerbaycan İlişkilerinin Çok Boyutlu Temelleri, 21.Yüzyıl Dergisi, Ocak 2010, Sayı:13, s.37-54 (Arif Keskin ve Kamil Ağacan’la birlikte)
Bakü'de Kuzey’den Esen Rüzgarlar, 21.yüzyıl Dergisi, Şubat 2010, Sayı:14, s.7-10
 ‘’Ermeni Açılımı’’ Sonrası Türkiye-Azerbaycan İlişkileri, 21.Yüzyıl Dergisi, Mart 2010, Sayı:15, s.45-56
Kırgızistan’da Bitmeyen Devrim mi, Fillerin Tepişmesi mi? , 21.Yüzyıl Dergisi, Mayıs 2010, Sayı:17, s.33-40
Ankara’dan Medvedev Geçti: İlişkilerin Değerlendirilmesi, 21.Yüzyıl Dergisi, Haziran 2010, Sayı:18, s.49-56.
Sırat Köprüsü Kadar Zorlu Geçiş, 21.Yüzyıl Dergisi, Temmuz 2010, s. 65-72.
Rusya Federasyonu’nun Yeni Askeri Doktrini Bir Tepki Belgesi mi?MSI, Sayı: 054, Nisan 2010, s. 48-54.
Protokoller, “Soykırım Tasarısı” ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Türk Yurdu Dergisi,
Kırgızistan Yol Ayrımında: Demokrasiye mi, Otoriterizme mi? 2023 Dergisi, Yıl:9 Sayı:109.
Herkesin Sınıfta Kaldığı Ders: Kırgızistan Olaylarında Okunması Gerekenler, 2023 Dergisi, Temmuz 2010, Sayı: 111, s. 54-58.
Medvedev’in “Eksen Kayması”: Ne Kadar Kayabilir ki? 21.Yüzyıl Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:20, s. 39-48.
Rusya’nın Balkanlar Politikasının Bazı Hususları, 2023 Dergisi, Ağustos 2010, Sayı:112, s. 54-59.
Kilise Savaşları: Moskova-Kiev-İstanbul, 21. Yüzyıl Dergisi, Eylül 2010, Sayı: 21, s. 31-38.
Kafkasya’daki Silahlanma Rusya-Türkiye İlişkilerinin Neresinde? 21. Yüzyıl Dergisi, Ekim 2010, Sayı: 22, s. 21-28.
Kırgızistan Seçimleri Demokratikleşmeye Vesile Olabilir mi? 21. Yüzyıl Dergisi, Kasım 2010, Sayı: 23, s. 8-10.
Ermenistan'da Anayasal Dönüşüm Süreci ve Anayasanın Temel Özellikleri, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı: 36, Terazi Yayıncılık, Ankara Kasım 2010, s. 191-218. 
Qırğızıstanda demokratik transformasiya cəhdi, Analitik Baxış, Say:4, SAM,  s. 22-28.
Rusya'nın Afganistan Politikasında Belirsizlik, 21. Yüzyıl Dergisi, Ocak 2011, Sayı: 25, s. 39-45.
Gözetlemeye Devam: Gebele Radar Üssü’nün Modernizasyon, EkoAvrasya, Yıl:4, Sayı: 14, Bahar 2011, s.36-37.
Türkiye-Ermenistan İlişkileri ve Rusya’nın Tutumu, 21. Yüzyıl Dergisi, Şubat 2011, Sayı: 26, s. 15-21.
Rusya: Olgular ve Tahminler Işığında, Mart 2011, Sayı: 27, s. 45-51.
Mağrip’ten Esen Rüzgarın Rusya’da ve Güney Kafkasya’da Etkileri, 21. Yüzyıl Dergisi, Nisan 2011, Sayı: 28,  s.39-46.
 
 
 -       Aktarma ve Çeviri
Sergey Yatsenko, Vusunlar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1, Ankara 2002, s. 776-781. (Rusçadan çeviri)
 Nikolay Bokovenko, Tagar Kültürü, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:1., Ankara 2002,s. 518-525. (Rusçadan çeviri)
Sergey G.Skobelev, Vladimir N.Nechiporenko, Stepan V.Pankin, Arkeolojik Kaynaklara Göre Orta Yenisey Kırgızları, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 391-396. (Rusçadan çeviri)
Boris İ.Marşak, Türkler ve Soğdlular, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 170-178. (Rusçadan çeviri)
İrina F.Popova, Orta Asya Türkleri ve Erken Tang Çin Devleti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:2., Ankara 2002, s. 127-132. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F.Buryakov, Eski ve Orta Çağ Dönemlerinde Büyük İpek Yolu Üzerinde Orta Asya Türkleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:3., Ankara 2002, s. 234-242. (Rusçadan çeviri)
Yunus Nesibli, Orta Çağ Gürcü Kaynaklarında Türkler, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:4., Ankara 2002, s. 722-730. (Rusçadan çeviri)
Svetlana İ. Valiulina, İdil Bulgarlarında Cam Sanatı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:6., Ankara 2002, s.55-62. (Rusçadan çeviri)
Yuriy F. Buryakov, Timur, Timurlular ve Bozkırın Türk Göçebeleri, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:8., Ankara 2002, s. 534-539. (Rusçadan çeviri)
Talaybek Koyçumanov, Temirbek Bobuşev, Sovyet Sonrası Orta Asya Geçiş Ekonomilerinin Sorunları ve Entegrasyonun Geleceği, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.15-23. (Rusçadan çeviri)
Kamil Veli Nerimanoğlu, Azerbaycan’ın Devlet Dili Siyaseti, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.244-251. (Azerbaycan Türkçesinden aktarma)
Aman Hanberdiyev, Türkmenistan’da Eğitim ve Bilgisayar, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s. 815-827. (Rusçadan çeviri)
Ovez Gündogdiyev, Türkmenlerde Savaş Sanatı ve Silahlar (VI-XVI. yy.), Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:19., Ankara 2002, s.828-833. (Rusçadan çeviri)
Rafael Muhammetdinov, Boşevizm, “Milli” Komünizm ve M.Sultan Galiyev Fenomeni, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.843-853. (Rusçadan çeviri)
Djenish Djunushaliev, Kırgızistan’da 1916 İsyanı, Türkler (Editörler: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), Cilt:18., Ankara 2002, s.627-630. (Rusçadan çeviri)
S.Oboznov, Rusya ve Latin Amerika BM`de: İşbirliği Sorunları ve Geleceği, Avrasya Dosyası, BM Özel, İlkbahar 2002, Cilt:8, Sayı:1, s. 225-237. (Rusçadan ceviri, A.İsayev ile birlikte).
Nursultan Nazarbayev, Krizin Anahtarları, Stratejik Analiz, Cilt:10, Sayı:110 Haziran 2009, s. 89-95.

Son ekleyen Ali Asker