Suriye'nin İdlib kentine bağlı Han Şeyhun beldesine, 4 Nisan 2017’de düzenlenen kimyasal gaz saldırısı sonucu 100’den fazla insan yaşamını yitirdi. Saldırının,Suriye ordusu tarafından yapıldığı belirtildi. ABD Başkanı Trump: “Masum insanlar, çocuklar ve güzel bebekler öldü.” dedi ve Suriye’yi vurma emrini verdi. Suriye’nin Şayrat hava üssü, 7 Nisan 2017’de, Doğu Akdeniz’deki ABD savaş gemilerinden 59 Tomahawk füzesiyle vuruldu. 36 füzenin boşa gittiği iddia edilen saldırının maliyeti, yaklaşık 100 milyon dolardı.
Muhaliflere karşı stratejik bir üstünlük sağlayan, Palmira’yı IŞİD’den iki kez kurtaran, Şam ve Hama’da kaybettiği toprakları geri alan Esad, böyle bir ortamda bu kimyasal saldırıyı neden yaptı? Hele, ABD’nin yüksek sesle, ¨Artık bizim önceliğimiz Esad’ın gitmesi değil¨ politikasını dillendirdiği anda, Suriye ordusu böyle bir suçu niçin işlesin?
4 Ağustos 1964. İki ABD savaş gemisi, Kuzey Vietnam hücumbotlarının saldırısına uğradığı haberleri üzerine ABD ayağa kalktı. Başkan Johnson, Vietnam'ın havadan bombalanması emrini verdi. 40 yıl sonra 2005’te, bu olayın gizli belgeleri açıklandı. İddia edilen ve savaş gerekçesi sayılan olayın, tümüyle bir istihbarat yalanı olduğu, yani savaş gemilerine saldırı olmadığı ortaya çıktı. Fakat, iki milyon Vietnamlı çoktan ölmüştü.
Yıl 1990. Irak’ın orduları hareketlendi. Uzaydan çekilen fotoğraflarda, Irak birliklerinin Kuveyt sınırına yığıldığını görmesine rağmen, CIA bunu önemsemedi. O gece, Irak 140 bin kişilik ordusuyla Kuveyt’e girdi. CIA: “Saddam, Suudi Arabistan’a saldıracak, Irak’ın kimyasal başlıklı silahları var ve her an bunları kullanabilir” şeklinde Irak hakkında raporlar düzenledi. Hâlbuki, daha önceki raporlarda Irak’ın kesinlikle kimyasal başlıklı füzelere sahip olmadığı yazılmıştı. Sonuçta, Saddam Suudi Arabistan’a kara saldırısında bulunmadı ve kimyasal silah kullanmadı. ABD Başkan yardımcısı Dick Cheney, 26 Ağustos 2002 tarihinde: “Saddam Hüseyin’in kitle imha silahlarına sahip olduğuna ilişkin herhangi bir şüphemiz kalmamıştır” dedi. Bu sözlere Savunma Bakanı Rumsfeld’de katıldı. CIA Direktörü de: “Irak, El Kaide’ye muhtelif alanlarda, savaş, bomba yapımı, kimyevi, biyolojik ve nükleer konularda eğitim vermiştir.” açıklamasını yaptı. İşte bu gerekçelerle, ABD 2003’te Irak’ı işgal etti.(1)
İşgalin ardından yapılan soruşturmada, Irak’ın silahları konusunda CIA’nın söylediklerinin hayal ürünü olduğu ortaya çıktı.(2) İngiltere eski Başbakanı Tony Blair, Irak işgalinde yapılan bu hatalardan dolayı özür diledi. Blair, IŞİD'in yükselişinde Irak savaşının da payı olduğunu itiraf etti.(3). Fakat Irak işgal edilmiş, bir buçuk milyon insan ölmüş ve böylece yıllar sürecek bir karışıklık döneminin tohumları atılmıştı.
Gelelim Suriye’ye… Suriye’deki kimyasal silah saldırısının sonuçları nelerdir ve kimlere yaramıştır?
1. Başkanlar tarihinde en düşük desteğe sahip olduğu bilinen Trump, ABD’de ihtiyacı olan gücü kazanmış oldu, seçimde Rusya’yla bağlantılı olduğu iddialar karşısında rahat bir nefes aldı,
2. Trump, Obama dönemi pasifliğinin sona erdiğini ilan etmiş oldu,
3. ABD, Rusya’ya; ¨Suriye’de at oynattın, artık sahada fiilen ben de varım, inisiyatif bende¨ dedi,
4. Trump, asıl mesajı düşman olarak ilan ettiği İran’a verdi; aynı mesaj Çin ve Kuzey Kore’ye iletilmiş oldu, Kuzey Kore’ye karşı harekete geçti,
5. Rusya ve İran’ın etkisi Suriye’de sınırlandırılmış oldu,
6. Bu saldırıyla, Esad yönetiminin değişmesi süreci başlatıldı,
7. İsrail, PYD/PKK rahatladı ve en çok sevinen taraf oldu,
8. Rusya-İran arasında süregelen soğukluk, ABD’nin füzeleriyle sıcak bir işbirliğine dönüştü,
9. Tarihten alınan dersler incelendiğinde, Türkiye için olumlu sonuçlara yol açmayacağı kesin olan ¨Güvenli Bölgeler¨in oluşturulması ve Suriye’nin harita üzerinde parçalanması aşamasına geçilmiş oldu.
(1) Tim Weiner, Legacy of Ashes-The History of the CIA (Enkaz Devralmak-CIA Tarihi), Bölüm II, 2007.
(2) Tim Weiner, Legacy of Ashes-The History of the CIA (Enkaz Devralmak-CIA Tarihi), Bölüm II, 2007.
(3) Hürriyet Gazetesi, 25 Ekim 2015.
