9. Cumhurbaşkanı Demirel'in, Derecik Taburu'nda 12 korucuya ait cesetlerin aranmasıyla ilgili soruya verdiği "Devlet, devlet politikası olarak adam öldürür, diğeri cinayettir" cevabı kafaları karıştırdı. Siyaset bilimciler VATAN'a Demirel'in ne demek istediğini yorumlamaya çalıştı.

Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in, önceki akşam Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği'nde verilen resepsiyonda kullandığı " Devlet, devlet politikası olarak adam öldürür " ifadesi tartışma yarattı. 1994 yılında 12 korucunun öldürüldükten sonra Derecik Taburu'na gömüldüğü iddiasıyla ilgili olarak gazeteciler, Demirel'e bazı sorular yöneltti. CHP eski milletvekili Esat Canan'ın " Olaydan sonra Demirel'le görüştüm, bana 'devlet adam öldürmez' dedi" şeklindeki açıklamasını hatırlatılan gazeteciler, Demirel'den bu konudaki yorumunu sordu. Demirel, "Ne diyecektim? 'Devlet, adam öldürür mü?' diyecektim. Bugün de devletin öldürdüğü ispatlanmış değil. Devlet, devlet politikası olarak adam öldürür, diğeri cinayettir" karşılığını verdi. Demirel, " Suç, ferdidir. Bir takım ferdi suçlar ele alarak kurumları suçlamanın anlamı yok. Devlet adam öldürmez, suçu ortadan kaldırmaya çalışır " ifadesini kullandı.

Demirel'in bu açıklamalarını VATAN siyaset bilimcilere sordu.

Çiller de tartışılmıştı

Susurluk kazasından sonra, katliam sanığı Çatlı'nın siyasetçi ve polis müdürüyle birlikte bulunması çok tartışıldı. Dönemin Başbakan Yardımcısı Çİller, 'Devlet için kurşun atan da yiyen de şereflidir' diyerek isim vermeden Çatlı'yı savunmuştu.

9 yıl Önceki söz: 'Devlet rutin dışına çıkabilir

Demirel, Şubat 2000'de Batman Valisi Şarman'ın usulsüz silah ithal ettiği ve kaybolan silahlarla ilgili bir soruya "Devlet her zaman rutini takip etmek mecburiyetinde değildir" demişti. Bu sözler de yıllarca tartışılmış, Erdoğan seçim mitinglerinde 'Rutin dışına çıkma bitti artık' demişti.

Şiddet yetkisi devletin elinde

Prof.Dr. Ümit Özdağ: Tarih boyunca devletler şiddet yetkisini elinde tutan kurumlar olmuştur ve devletin ayırıcı vasfı da zaten budur. Şiddet yetkisinin içersinde devletin insan öldürme ve hayat sonlandırma ve bunu da yasal bir zemin üzerinde gerçekleştirme yetkisi de olmuştur. Ama bunun hukuki bir zeminde buluşturdukları için bu eylem hukuk açısından hep meşru eylem olarak görmüştür. Devlet görevlileri silah taşır ve bazı şartlar yerine geldiği zaman bu silahı yaralama ve öldürme yetkisi dahil olmak üzere kullanırlar. Ayrıca devletlerin bunun dışında bir insanı yakaladıktan sonra da idam etme yetkisi bütün tarih boyunca varolmuştur. Demirel'in bu çerçevede bir açıklama yaptığını düşünüyorum.

'Ürkütücü bir laf'

Prof.Dr. Hakan Yılmaz: "70'li yıllarda MHP'li militanlar cinayet işliyor diye iddialar ortaya atıldığında Süleyman Demirel 'Bana milliyetçiler cinayet işliyor dedirtemezsiniz' demişti. Şimdi de 'Devlet cinayet işliyor dedirtemezsiniz' ifadesi kullanıyor. Demirel'in sözü ürkütücü bir laf. İnşallah savaş halinde meşru nedenlerle öldürmeyi ya da polis ve askerin teröristlerle çatışmadaki öldürmeleri kastetmiştir. Birileri politika icabı öldürüldüyse bu çok vahim. Devletin 40 yıllık adamı olarak, devleti daha hukuka bağlı olarak görmek istiyor. Ama bir yandan da bu şekilde baktığı için de devletin bir çok kurumuna musallat olmuş bir çok yasadışı faaliyeti görmezden geliyor gibi görünüyor."

'Sözlerini açıklasın'

Prof. Dr. İlter Turan: "Bu sözleri Demirel'in açıklaması doğru olacaktır ama kanunlarda devletin adam öldürmesi demek bir savaş yürütülürken ya da amaçlanmasa da kolluk kuvvetleriyle haydutların çatışması halinde öldürülmesidir. Şu anda yürürlükte bulunan kanunlarımıza göre bunun dışında devletin adam öldürmesi bizim kanunlarımıza göre mümkün değildir. Anayasamız artık idam cezasını da yasaklamış durumdadır. Dolayısıyla devlet ancak kanunlarla tanımlandığı şekilde davrandığı zaman sonuç ölüm olabilir. Polisin kendisiyle çatışmaya giren bir şahsı öldürmesi amaç değildir ama çatışma sırasında şahıs ölebilir. Kanunların bizzati öldürmeye cevaz verdiği bir durum bulunmamaktadır."

'Devlet bal gibi adam öldürür'

Prof. Dr. Doğu Ergil: "Ben Süleyman Demirel'i vantrologa benzetiyorum. Ağzını oynatmadan konuşuyor. Mesela ilk kez Demirel Kürt realitesi ifadesini kullanmıştı. Ancak sonra susmuştu. Ağzını hiç açmamıştı. Burada devletin çeşitli elemanlarının adam öldürdüğü çok açık. Devlet birinci tekil şahıs değildir. Bir teşkilattır ve organları vardır. Bu organların elemanları vardır ve bal gibi adam öldürürler. Devlet adına yaparlar ve bunun mubah olup olmadığı araştırılmalıdır. JİTEM diye bir şey yok denildi. Oysa JİTEM var onların kendi elemanları çıkıp maaş bordrolarını gösterdi ve JİTEM'in olduğu ortaya çıktı. Onlarda devlet organıydı. Bu ülkede asayişten sorumlu olanlar adam öldürüyor ve onlar devlet adamı değil mi?"