2017 içerisinde PKK terör örgütü tarafından yoğunlukla sınır hattı boyunca konuşlu karakol ve üs bölgelerine yönelik taciz ateşi açıldığı, silahlı saldırıların gerçekleştirildiği ve El Yapımı Patlayıcı (EYP) saldırılarının düzenlendiği görülüyor. PKK’nın eylem şekillerine ilişkin 2016 ve 2017 yıllarına ait veriler birlikte incelendiğinde; PKK terör örgütü yol kesme eylemlerinin 2016’ya göre %92 oranında, silahlı saldırıların %78, çatışmaların ise %67 oranında azaldığı da ayrıca göze çarpıyor.

PKK terör örgütü eylemleri zamana göre analiz edildiğinde (Grafik 2) hemen hemen her yıl olduğu gibi Nisan ayına kadar terör eylemi miktarlarının stabil kaldığını, Mayıs ayından itibaren terör olaylarında artış görüldüğünü, 2016 kış aylarından itibaren “Kesintisiz Mücadele” stratejisine geçilmesi ile birlikte 2017 yılı kış aylarında geçen yıla nazaran terör örgütünün daha az eylem düzenleyebildiğini anlıyoruz.

Meydana gelen terör olayları yerleşim yerlerine göre incelendiğinde (Grafik 3); olayların en çok Hakkâri, Diyarbakır, Mardin ve Şırnak bölgelerinde meydana geldiğini, Hakkâri, Diyarbakır ve Mardin’de 2016 yılına göre terör olaylarında azalma meydana gelirken, Şırnak’ta geçen yıla nazaran olay miktarının arttığı dikkati çekmektedir. 

PKK terör örgütünün saldırı düzenlediği yerlerden en dikkat çekicisi ise 2017 Eylül ayı sonunda Irak’ın kuzeyinde yer alan Kanimasi Üs Bölgesi yakınlarında meydana geldi. Kanimasi bölgesinde PKK terör örgütü tarafından yapılan silahlı saldırıda bir uzman çavuşumuz şehit olurken, dört askerimiz de yaralanmıştı. 1990’lı yıllardan bu yana Irak kuzeyinde konuşlu olan üs bölgelerimize yönelik düzenlenen ikinci PKK saldırısı olması açısından dikkat çeken bu terör eylemi, gelecek dönemlerde Irak kuzeyindeki askerlerimize yönelik saldırılar olabileceğinin işaretçisi olarak okunmalıdır.

2017 yılı içerisinde TSK ve kolluk kuvvetleri tarafından düzenlenen kesintisiz operasyonlar neticesinde; kış aylarından itibaren alan hâkimiyeti sağlanmış, 1.655 sığınak ve barınak imha edilmiştir.[i] Yıl içerisinde düzenlenen operasyonlar neticesinde; 2.606 PKK terör örgütü mensubu etkisiz hale getirilmiştir. (Grafik 4)

2017 yılında terörle mücadelenin dikkat çekici ve belki de en önemli yanı da hava kuvvetleri ve Silahsız İnsansız Hava Araçları (SİHA) ile düzenlenen harekâtların sıklığı ve etkinliğidir. TSK tarafından 2016 yılı içerisinde Irak kuzeyine 149 hava harekâtı düzenlenirken, 2017 yılında bu sayı 226’ya çıkmıştır. Yıl içerisinde düzenlenen hava harekâtlarında 69’u yaralı olmak üzere, 932 PKK terör örgütü mensubu etkisiz hale getirilmiştir. TSK tarafından ilk SİHA harekâtı 08 Eylül 2017’de düzenlenmiş, yıl içerisinde 77 adet SİHA harekâtı neticesinde 2’si yaralı olmak üzere 184 terörist etkisiz hale getirilmiştir. Başka bir bakış açısıyla; 2017 yılı içerisinde öldürülen (1.943) ve yaralı olarak ele geçirilen (107) terör örgütü mensuplarının %54’ünün hava harekâtları ve SİHA ile etkisiz hale getirildiği görülmektedir.

Terör olaylarına ilişkin Genelkurmay Başkanlığı verilerinde dikkat çekici başka bir husus da toplumsal olayların sayılarına yönelik olarak göze çarpıyor. 2016 yılında meydana gelen toplumsal olay sayısı 826 iken bu sayının 2017 içerisinde 63 olduğu (Grafik 5) görülmektedir. Her ne kadar OHAL’in devam etmesinin bu sayının aşağı çekilmesinde büyük bir etkisi olduğu düşünülse de, PKK’nın terör görünümlü toplumsal olaylar düzenlemek isteğinde OHAL durumunu dikkate almayacağı da göz önünde bulundurulmalıdır. PKK terör örgütünün toplumsal olay düzenleyememesindeki ana etkenlerden birisinin örgütün şehir yapılanmalarına yönelik operasyonlarda 16.071 kişinin gözaltına alınarak haklarında işlem yapılması, halkımızın şehir merkezlerinde toplumsal olaylara destek vermemesi, kayyum atanan belediyeler vasıtasıyla halkın normal hayata dönmeye başlaması olduğunu değerlenmekte fayda var.

2017 yılında PKK terör örgütü ile mücadele kapsamında çarpıcı sonuçlardan birisi de El Yapımı Patlayıcı (EYP) saldırıları ve bu saldırılar sonucunda meydana gelen personel zayiatı konusunda karşımıza çıkıyor. EYP saldırıları ile ilgili olarak Genelkurmay Başkanlığı istatistikleri; 2016 yılında PKK tarafından 462 EYP saldırısı düzenlendiğini, bu sayının 2017 yılında 189’a gerilediğini gösteriyor. Ayrıca rakamlar;  2016 yılında 155 TSK personelinin EYP saldırıları nedeniyle şehit olduğuna ve 650 personelin ise yaralandığına, buna karşılık 2017 yılında 40 personelin şehit olduğuna ve 132 personelin yaralandığına işaret ediyor.

2017’ye ilişkin TSK personeli şehit ve yaralı durumu incelendiğinde (Grafik 6); PKK terörü ile mücadelede 128 askerimizin şehit olduğunu, 352’sinin ise yaralandığını görüyoruz. Aynı rakamlardan en çok şehit verdiğimiz dönemin Mayıs ortalarından itibaren Haziran ve Temmuz aylarına rast geldiğini anlıyoruz. Geçen yılın rakamları ile kıyasladığımızda şehit sayısının %67, yaralı sayısının ise %77 düştüğüne şahit oluyoruz. Yıl içerisinde 30 güvenlik korucumuz ile 19 polisimiz şehit olurken, 82 güvenlik korucumuz ile 42 polisimiz ise yaralanmıştır.

İçişleri Bakanlığına ait aranan teröristler listesinin yer aldığı www.terorarananlar.pol.tr internet sayfasında yapılan inceleme neticesinde ise, listenin yayımlanmaya başladığı günden itibaren 2017 yılı sonuna kadar PKK terör örgütünün sözde lider kadrolarından kırmızı listede yer alan 2, mavi listede yer alan 9, yeşil listede yer alan 21, turuncu listede yer alan 15, gri listede bulunan 146 olmak üzere toplam 193 PKK terör örgütü mensubunun etkisiz hale getirildiği anlaşılıyor. Keskin bir hiyerarşik yapıya sahip terör örgütünün terör eylemleri düzenlemesine engel olabilecek lider kadroya yönelik operasyonlar; terör örgütü mensuplarında moral bozukluğu, komuta yapısında aksaklıklar, örgüte olan güvenin sarılması gibi olumsuz etkiler yaratıyor.   

2017 yılı içerisinde PKK terörü ile mücadele açısından dikkat çeken başka bir konu da örgüte katılımların miktarı. TBMM Genel Kurulunda, 2018 Yılı Bütçesi görüşmelerinde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından ifade edildiğine göre; PKK terör örgütüne geçen yıl toplam 633 kişi katılırken, bu yıl katılan kişi sayısı 117’ye düşmüştür.^[i] Bir önceki yılla kıyaslandığında PKK’ya katılımların %82 oranında düştüğü görülmektedir.

FETÖ/PDY Terör Örgütü ile Mücadele

FETÖ/PDY terör örgütü, Türkiye’nin şimdiye dek karşı karşıya kaldığı en önemli güvenlik tehdididir. Bu tehdide yönelik operasyonlar 2017 yılında da artarak devam etmiştir. 15 Temmuz hain FETÖ darbe ve kalkışma girişiminin ardından yürütülen soruşturmalar kapsamında toplam 55 bin 665 kişi tutuklanmış, 102 bin 596 Bylock kullanıcısı tespit edilmiş. İçişleri Bakanlığı haftalık açıklamalarına göre yıl içerisinde 39.735 kişi, FETÖ şüphelisi olarak gözaltına alınmış.

FETÖ soruşturmaları kapsamında yaklaşık 105.000 kişi yargılanıyor. Tutukluların yaklaşık 7.500’ü asker, 8.500’ü polislerden oluşuyor. 9.000’e yakın kişi FETÖ soruşturması kapsamında aranıyor. Şimdiye dek yaklaşık 110.000 kişi kamu görevlerinden atıldı. İçişleri Bakanı Soylu’nun açıklamalarına göre; İçişleri Bakanlığından 14 bin 754 kişinin görevden uzaklaştırıldığı, 29 bin 261 kişinin de ihraç edildiğini öğreniyoruz. FETÖ soruşturması kapsamında iptal edilen pasaport sayısının da 234 bin 419 olduğu belirtiliyor. FETÖ terör örgütün finansal kaynak ve para akışına yönelik olarak da 8 holding ve bin 20 şirkete kayyum atanmış durumda.[ii]

IŞİD Terör Örgütü ile Mücadele

2014 yılından itibaren Suriye ve Irak’ta silahlı terör eylemlerine başlayan IŞİD terör örgütü, aynı yılın Mart ayında Niğde Ulukışla’daki yol kontrolünde güvenlik güçlerimiz ile girdiği çatışma ile terörü ülkemize taşımıştı. O günden itibaren ülke genelinde Türkiye’nin turistik ve sembolik alanlarına yönelik terör eylemlerini sürdüren IŞİD, Türkiye’nin IŞİD’le mücadele koalisyonuna desteğini kesmek, ülkemize gözdağı vermek ve ülkede etnik çatışmalar yaratmak maksadıyla devam ettirdiği eylemlerinin sonuncusunu 2017 yılı yılbaşı gecesi İstanbul’da bir eğlence merkezine düzenlemiş, 39 kişinin hayatını kaybetmesine ve 69 kişinin de yaralanmasına neden olmuştu.

Temmuz ayı başlarında IŞİD terör örgütü, terör eylemlerinin nasıl çeşitlendirilebileceğine ve düzenleneceğine dair, sosyal medya hesaplarından Türkçe bir el kitabı yayımladı. 66 sayfadan ibaret kitapçığın incelenmesi neticesinde; IŞİD’in el kitabı içeriğinde yer alan basit ama etkili terör yöntemlerinden daha önce hiç eylem yapmamış sempatizanlarına yön vermek istediği anlaşıldı.[iii]

2017 yılında IŞİD’e yönelik gerçekleştirilen 838 operasyonda 146 terörist etkisiz hale getirildi. IŞİD terör örgütüyle iltisaklı 14 dernek kapatılırken, Türkiye genelinde 33 ilde 66 ayrı noktada kurulan Risk Analiz Birimleri, 18 bin 500 şüpheliyi kontrol etti, bu kişilerden 5.041’i ülkelerine geri gönderildi.^[iv]İçişleri Bakanlığı haftalık açıklamalarına göre; yıl içerisinde 4.659 IŞİD terör örgütü şüphelisi gözaltına alındı.

Suriye ve Irak’ta ele geçirdiği toprak parçalarını kaybeden IŞİD terör örgütünün; ülkemizde eylem arayışını sürdürdüğü açıkça görülüyor. 2018 yılı içerisinde Türkiye için temel tehdit vasfını koruyacak IŞİD’in ülkemizde ve Suriye’de konuşlu birliklerimize yönelik eylem düzenleyebileceği, Suriye’ye gelen yabancı teröristlerin sınırlarımızı geri dönüş ya da başka ülkelere geçiş maksadıyla kullanabileceği, ülkemizde etnik ve mezhebi karışıklık yaratmaya yönelik sansasyonel eylemler yapabileceği düşünülmektedir.

Sonuç

FETÖ/PDY terör örgütünün hain kalkışma girişiminden itibaren geçen süre içerisinde, devlet kurumlarında hem yapısal hem de moral motivasyon açısından büyük travmalar yaşansa da, başta PKK terör örgütü olmak üzere Türkiye’nin terörle mücadelesi aksaksız ve hatta artan bir tempo ile devam etmiştir. Çok sayıda terör örgütü ile aynı anda ve değişik coğrafyalarda mücadele etmek zorunda kalan Türkiye, büyük bir özveri ile gerçekleştirilen terör operasyonları neticesinde çok sayıda olayı gerçekleşmeden önlemiş, kış ayları dâhil olmak üzere kırsalda terörle mücadeleye devam etmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin 2017 yılındaki terörle mücadelesini “Önleyici Kolluk ve Kesintisiz Mücadele” şeklinde isimlendirmek yanlış olmayacaktır.

FETÖ terör örgütü mensuplarının kamu kurum ve kuruluşlarından temizlenmeye başlanması ile birlikte 2017 yılı başlangıcından itibaren Türkiye’nin terörle mücadele kapsamında bilgi toplama ve istihbarat üretme yeteneklerinin tam kapasite ile kullanıldığını, elde edilen istihbaratın operasyona dönüştürüldüğünü ve netice alındığını anlıyoruz. 

“Önleyici Kolluk” stratejisi içerisinde kolluk kuvvetlerince şehir yapılanmasına yönelik operasyonlar düzenlendiği, PKK terör örgütünün kırsal ve şehir arasındaki bağlantısının büyük ölçüde kesildiği, PKK’nın eleman temininin önüne geçildiği, ele geçirilen terör örgütü mensuplarından alınan bilgiler neticesinde operasyonların genişletildiği düşünülmektedir.

2017 yılında “Kesintisiz Mücadele” stratejisi çerçevesinde; yılbaşından itibaren PKK ile mücadele operasyonları kış aylarında da devam ettirilmiş, Nisan ayına kadar geçen sürede PKK terör örgütü mensuplarının; eğitim ve tertiplenme, yeniden teşkilatlanmasına müsaade edilmemiş, terör örgütüne ait sığınak, mağara ve yaşam alanları imha edilmiştir. Kesintisiz Mücadele stratejisi neticesinde PKK’nın hareket alanı daraltılmış, ikmal faaliyetleri sekteye uğratılmış, daha da önemlisi alan hâkimiyeti güvenlik güçlerince sağlanmaya başlamıştır.

2017 yılında terörle mücadele açısından en büyük değişimin hava kuvvetleri unsurları, SİHA’lar, İnsansız Hava Araçları (İHA) ve İnsanlı Keşif Uçaklarının (İKU) etkin kullanımı çerçevesinde meydana geldiğini görmek gerekiyor. Yerli üretim SİHA ve mühimmat kullanımının yaygınlaştırılması, başta PKK olmak üzere teröristle mücadelede önemli bir kuvvet çarpanı oluşturmuş, mücadeleye büyük bir ivme kazandırmıştır. İHA ve İKU’ların hem miktarlarının artması hem de etkin kullanımları neticesinde; PKK terör örgütü mensuplarının ülkemize giriş yapamadan sınır ötesinde etkisiz hale getirildiği, PKK’lı teröristlerin yurt içinde hareketlerinin kısıtlandığı, 2-3 kişilik küçük gruplar halinde hareket etmeye başladıkları, büyük gruplar teşkil edemedikleri için de çatışmalardan kaçındıkları değerlendirilmektedir.

PKK terör örgütü elebaşlarından Murat Karayılan’ın 25 Aralık 2017’de yapmış olduğu açıklama; TSK ve kolluk kuvvetlerinin PKK’nın hareketlerini büyük ölçüde kısıtladığını, SİHA’ların sayısının artmasının ve etkin kullanımının, kırsalda yaşanan çatışmaları azalttığını, terör örgütü gruplarının sayısal olarak küçüldüğünü söyleyerek SİHA ve hava kuvvetlerinin yarattığı kuvvet çarpanı etkisini doğruluyor.

Sonuç olarak; 2017 yılında teröristle mücadelenin etkin bir şekilde yürütüldüğü, TSK ve kolluk kuvvetlerinin birçok terör örgütüne karşı büyük başarılar elde ettiği değerlendirilmektedir. Sahada güvenlik alanında kazanılan başarılar terörizmle mücadelenin diğer boyutlarına da yansıtılmalı, 2018 yılından itibaren terörün psikolojik, sosyo-kültürel, ideolojik boyutlarıyla mücadele kapsamında etkin bilimsel çalışmalar başlatılmalı, PKK terör örgütüne desteğin oldukça azaldığı bu dönemden istifade ile radikalleşmenin önlenmesine yönelik eylem planları hazırlanmalı, ekonomik kalkınmanın canlandırılmasına gayret edilmelidir.

2017 yılı içerisinde teröristle mücadeleyi birkaç sayfada kaleme alırken, bu mücadelede önemli görevler alan TSK mensuplarının, kolluk kuvvetlerinin yıl içerisinde ne tür zorluklar yaşadıklarını, kahramanlıkları, yapılan fedakârlıkları, yaşanan acıları da düşünmeden geçmemek gerekiyor. Bu vesile ile terörle mücadelede şehit olan tüm asker, polis, güvenlik korucusu kahramanlarımızı bir kez daha rahmetle anıyor, yaralı kahramanlarımıza da acil şifalar diliyorum.