Bir Milli Proje Olarak: Ruhani Janguru

Kazakistan, yakın dönemde milli devlet olma yolunda ciddi projelere imza atmış ve bunu destekleyen bir çok adımı da beraberinde hayata geçirmiştir. Bunlardan biri ve en önemli olanı ise ‘”Manevi Diriliş”(Ruhani Janguru)projesidir, Kazakistan Kurucu Cumhurbaşkanı (El Bası) Nursultan Nazarbayev’in deyimi ile “Büyük Bozkırın Manevi Dirilişi” adlı bu proje kitaplaştırılmış ve ayrıca makale olarak da yayınlanmıştır.

Kazakistan’da yerel halktan, devletin en üst noktasına kadar etki etmesi planlanan ve bu bağlamda ilerleyen proje, Kazak-Türk tarihinin geçmişten bugüne tarihsel gelişimini, kültürel bağlarını ve hepsinden öte ana dil mücadelesini de kapsamaktadır.

2017 yılından itibaren bu proje ile birlikte halk arasında milli değerler daha çok ön plana çıkmıştır.

Kazakça, ana dil önemi ise oldukça hissedilir duruma gelmiştir, öyle ki yerel halkta artık Rusça konuşan Kazaklara ‘Kendi ana dilinde söyle ve yaz’’ ‘’Kazakistan’da Kazakça konuşulmalı’’ gibi telkinler halk arasında birbirlerine yapılır duruma gelmiştir.

Kazakistan’da ”Harf İnkılabı”

2017 yılında Kazakistan’da kiril alfabesinden,latin alfabesine geçiş kararıverilmiş geçişin 2025 yılında tamamlanarak her alanda latin alfabesinin kullanılacağı bildirilmişti.

Yeni latin harflerinin nasıl olacağı konusunda uzun bir çalışma yapılmış, bu çalışmalara Türkiye’den de uzmanlar büyük destek vermiştir.

Geçtiğimiz günlerde ise Kazakistan’da kullanılacak latin alfabesine son şekli verildi.

(Kazakça Yeni Latin Alfabesi)

Başbakan AskarMamin Kazak alfabesinin Latin harfine çevrilmesi konulu Ulusal Komisyon toplantısına başkanlık etti. Kazak alfabesinin Latince olarak yeni bir versiyonunun bir taslağı sunuldu

Alfabenin 40’tan fazla çeşidinin yanı sıra Kazak dilini ve klavyedeki harflerin sırasını yazmak için de bir taslak hazırlandı.

Geliştirilmiş yeni alfabe, Latin alfabesinin temel sisteminde bulunan 31 karakteri içeriyor ve tamamen Kazak dilinin 28 sesini de kapsıyor.

Türkiye’de kullanılan 29 harften 27’si mevcut

Kazakistan’ın yeni latin alfabesi aynı zamanda bölgede Türk alfabesine en yakın alfabe olmuş olacak, Türkçe de 29 harf içinde bulunan “C ve Ç” harfleri hariç, 27 harf yeni Kazak Latin alfabesinde de mevcut “C ve Ç” harfleri ise Kazak sesine uygun olmadığı için yer almıyor.

Alfabenin geliştirilmiş hali Kazakçanın gelişimine yeni bir ivme kazandıracak ve modern akımlara uygun olarak modernleşmesine de katkı sağlayacaktır.

Halk arasına yayma talimatı

Kazakistan hükümet başkanı, Latin alfabesine dayanan gelişmiş Kazak alfabesi hakkında halk arasında geniş bir bilgi ve açıklama çalışması yapılması yönünde bir talimat verdi özellikle Türkçe ve İngilizce okumalar önerilirken alfabenin neredeyse aynı olacağı Türkçe’ye eğilimin daha da artması bekleniyor.

Türk Dil Birliği açısından önemi

Türk dünyasında ortak konuşma,yazma dili oluşturulmasında ki en önemli sorunlardan biri de kullanılan alfabeydi, kurulması gereken güçlü bağların gecikmesinde ki önemli etkenlerden biri olarak karşımıza çıkıyordu, Sovyetlerden ayrıldıktan sonra Latin alfabesini bir çok Türk Cumhuriyeti denemiş olsa da doğru bir şekildebiçimlendirilmediği için sürekli Kiril alfabesine geri dönüşler yaşanmıştı, yaşanmayan ülkerlerde ki kullanılan alfabe ise Türkçe’de kullanılan harflerden olduça uzak.

Kazakistan’ın bu yeni adımı özellikle Türkçe’de kullanılan 27 harfin aynı şekilde, bire bir kullanılması Türk dünyasında ortak iletişim diline giden yolda önemli bir adımdır, Türk Cumhuriyetleri arasında ki güçlü bağı ve birliği pekiştirecek olan bu adım, tüm Turan coğrafyasına bir ışık olacak ve Türk dünyasında “dilde,fikirde,işte birlik”düşüncesinin sağlanmasında önemli bir yer tutacaktır .

Ayrıca Kazak alfabesinin yeni versiyonunun klavye düzeni de sunulmuştur.