Geçtiğimiz ayın ortalarında Suriye’den, 26 Mayıs’ta devlet başkanını seçmek için sandık başına gidileceği öğrenildi. Seçimde aday olabilmenin şartları ise ülkedeki savaştan kaçan muhaliflerin aday olmasının önüne geçmek için, seçim komitesi aday olmak isteyenlerin son 10 yılda Suriye’de yaşayıp yaşamadığına bakacağı şeklinde açıklandı.
Suriye Anayasa Mahkemesi, yapacağı incelemeler sonucu adayların gerekli kriterlere uyup uyamadığına karar verme yetkisine sahipti. Yasalara göre, adayların Baas Partisi’nin kontrolündeki 250 üyeli parlamentodaki en az 35 milletvekilinin desteğine sahip olması gerekiyor.
Adaylar Belli oldu
Suriye Anayasa Mahkemesi Başkanı Muhammed Cihad el-Lahham, bu ayın sonunda yapılması planlanan Devlet Başkanlığı seçimleri için üç adayın başvurularının kabul edildiğini duyurdu. Lahham, Şam’da düzenlediği basın toplantısında, Anayasa Mahkemesi’nin Abdullah Sellum Abdullah, Beşşar Hafız Esed ve Mahmud Ahmed Mer’i’nin başkanlık adaylıklarını onayladığını açıkladı.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Lahham, Anayasa Mahkemesi’nin 16-24 Mayıs tarihleri arasında adayların seçim kampanyalarını düzenlemelerine izin verdiğini ve 25 Mayıs'tan sonra seçim yasaklarının başlayacağını belirtti. Lahham ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin Devlet Başkanlığına aday olanlar tarafından yapılan altı şikayetin, iddiaları destekleyecek herhangi bir belge sunulmaması nedeniyle reddettiğini de sözlerine ekledi.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Lahham’ın 20-26 Mayıs tarihlerinde yapılacak seçimlerde yarışacağını açıklamasının ardından, iktidardaki Baas Partisi’nin adayı Beşşar Esed, Baas Partisi ile ittifak kuran partilerin adayı Abdullah Sellum Abdullah ve iç muhalefet partilerinin adayı Mahmud Ahmed Mer’i’nin 20-26 Mayıs tarihlerinde yapılacak seçimlerde yarışacakları kesinleşti.
Suriye Halk Meclisi'nin (parlamento) kararına göre ülke dışındaki Suriyeliler 20 Mayıs’ta oylarını kullanacaklar. Suriye topraklarında ise halk 26 Mayıs’ta sandık başına gidecek. Suriye tarihinde en fazla adayın çıktığı seçimlere yedisi kadın 51 aday başvurdu.
Adaylar
Cumhurbaşkanı adaylarından Abdullah Sellum Abdullah 1956 yılında Halep’te doğdu. İktidardaki Baas Partisi ile ittifak yapan partilerden biri olan Arap Sosyalist Birlik Partisi (ASB) üyesi Abdullah, önceki iki dönem milletvekili seçilmişti.
İç muhalefet partilerinin adayı Mahmud Ahmed Mer’i ise, 1957 yılında Şam kırsalında doğru. Arap İnsan Hakları Örgütü Başkanlığı ve Suriye'deki Ulusal Cephe Genel Sekreterliği görevlerini sürdürüyor.
Muhalefetten Seçimi Boykot Çağrısı
Seçim tarihinin açıklanmasının hemen ardından Suriye muhalefeti, yaptığı açıklamada rejim kontrolündeki bölgelerde yaşamak zorunda kalan Suriyelileri, seçimleri boykot etmeye çağırmıştı. Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Abdurrahman Mustafa ile Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Başkanı Nasır Hariri, Esad rejiminin önümüzdeki ay yapmaya hazırlandığı başkanlık seçimin hukuken ve siyasi olarak bir meşruiyetinin olamadığını söylemişti.
Öte yandan, BM gözetiminde Suriye Anayasa Komitesinin görüşmelerinde şu ana kadar önemli ilerleme sağlanamadı. En son 25-29 Ocak 2021'de bir araya gelen komitenin 5'inci tur toplantısı da rejimin uzlaşmaz tavrı nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Suriye’de Seçim
Rusya’nın Suriye’de rejime desteği devam ederken, Reuters ajansının haberine göre Türkiye'nin Suriye'de desteklediği Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) içindeki El Mutasım Tugayı'nın sözcülerinden Mustafa Sejari seçimi "ülkedeki suç rejimini yeniden oluşturmaya yönelik mutsuz bir çaba" olarak nitelendirdi.
ABD, BM ve Türkiye Sonucu Tanımayacak
ABD, Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye dahil bazı ülkeler şimdiden seçimin sonucunu tanımayacaklarını açıkladı.
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) geçen ay Suriye'de iç savaşın başlamasının 10. yıldönünümdeki oturumunda yaptığı konuşmada, "Bu seçimler ne özgür olacak ne de adil. Seçimler Esad rejimini meşrulaştıramayacak" demişti. BM yetkilileri, seçimin ülkede iç savaşı bitirecek siyasi süreçlerin başlatılması, Anayasa'nın yeniden yazılması ve oylamanın BM'nin denetiminde "şeffaf ve hesap verilebilir" yöntemlerle yapılmasına yönelik Konseyi kararlarına uymadığı uyarısında bulunmuştu.
Türkiye, "BM Güvenlik Konseyi kararlarına uymadığı" gerekçesiyle seçimin sonucunu tanımayacağını açıklamıştı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgin iki hafta önce yaptığı açıklamada, "Yaklaşık 7 milyon Suriyeli sığınmacının oy hakkından mahrum bırakılmasına ilaveten, hür ve adil olmaktan uzak olan bu seçimlerin uluslararası toplum tarafından meşru kabul edilmesi mümkün değildir. Türkiye, Suriye ihtilafına BMGK'nın 2254 sayılı kararı temelinde siyasi bir çözüm bulunmasına yönelik çabaları desteklemeye devam edecektir" ifadelerini kullandı.
Kaynak: EuroNews, Şarkul Avsat, BBC
