Haseke’de Cumhurbaşkanı Beşar Esad’a bağlı güçlerin güvenlik şefi olan Muhammed El Canduli Arap aşiret liderlerini 20 Haziran’da Halep’te konferansa çağırdı. Devlet ajansı SANA’ya göre Fırat’ın doğusundaki aşiretlerden 50’den fazla ismin davet edildiği toplantıda Esad’a destek beyan edildi. SANA davete kaç kişinin icabet ettiğini belirtmedi.oplantıyı tetikleyen, Suudi Arabistan’ın Orta Doğu’dan sorumlu devlet bakanı Samir El Sabhan’ın 13 Haziran’daki sürpriz Deyrizor ziyareti oldu. Suudi bakan burada Kürt liderlerin yanı sıra ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Joel Rayburn, ABD’li Büyükelçi William Roebuck ve bazı Arap şeyhler ve ileri gelenleriyle görüştü.
Sabhan Arap aşiretleriyle temaslarında, İslam Devleti’nin (İD) yeniden canlanmasını önlemek için aşiretlerin Kürt ağırlıklı Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile güç birliği yapmasını, ayrıca Deyrizor’un SDG kontrolüne geçmesiyle başlayan protestolara son verilmesini telkin etti. SDG Deyrizor’u mart ayında İD’in elinden almıştı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre Deyrizor’un Arap ağırlıklı köy ve kasabalarında 20 Nisan’da başlayan gösterilerde güvenlik durumunun kötüleşmesi ve fiyat artışlarından dolayı Kürt idaresi protesto ediliyor. SDG Sözcüsü Mustafa Bali’ye göre ise protestoları Şam yönetimi körüklüyor.
Bölgedeki Kürt özerk idaresinin eş başkanı Abdül Hamid El Mehbaş Suudi bakanın ziyaretiyle ilgili Al-Monitor’a şu bilgileri verdi: “Sabhan bölgedeki son gelişmeleri görüştü ve ülkesinin kuzeydoğu Suriye’nin istikrarına destek verdiğini vurguladı. İstikrar ve güvenliğin sağlanması için Arap aşiretlerine SDG’yi destekleme çağrısı yaptı. Aşiret liderleri de siyasi temsil haklarının tanınmasını, Suriye’deki çözüm sürecine Arap aşiretlerin katılımının sağlanmasını istediler.” Muhalefete yakın Jesr Press sitesinin 20 Haziran tarihli haberine göre Suudi Dışişleri Bakanlığı, muhalefete bağlı Suriye Müzakere Komisyonu Başkanı Nasır El Hariri’den Riyad-3 adı altında yeni bir toplantıya hazırlık yapmasını istedi.
Toplantının SDG’yi de kapsayan yeni bir müzakere komitesi kurmak amacıyla yapılacağı bildirildi. Deyrizor’daki Şammar aşiretinden siyasi bir aktivist de kimliğinin saklı kalması kaydıyla Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Suudi bakan Arap aşiretlerinin ileri gelenlerine Kürt özerk idaresine destek vermelerini telkin etti. Ancak bu, Arap aşiretlerinin Kürt hâkimiyetine girmesi anlamına gelmiyor. Bakan ayrıca SDG’yle işbirliği yapmamaları halinde doğacak sonuçlar konusunda aşiretleri uyardı, Suudi yönetiminin Kürt projesini desteklediğini vurguladı.” SDG’nin siyasi kanadı Suriye Demokratik Konseyi’nin Başkanlık Komisyonu üyesi Hasan Muhammed Ali ise Al-Monitor’a şu bilgileri verdi: “18-19 Haziran’da Norveç Dışişleri Bakanlığı himayesinde düzenlenen 17. Oslo zirvesine aynı bakanlık tarafından resmi olarak davet edildik.
Orada, BM’nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile Suriye’de siyasi çözüme nasıl ulaşılacağını, silahlı çatışmanın nasıl sonlandırılacağını, barışın nasıl sağlanacağını görüştük." Gazeteci ve insan hakları savunucusu Rana Habaş El Ahmedi Al-Monitor’a yaptığı açıklamada doğudaki ve özellikle Deyrizor’daki Arap aşiretlerine yönelik güven artırıcı bir adım olarak SDG’nin, El Hol kampında tutulan İD bağlantılı 800 kadın ve çocuğun Rakka ve Tabaka’ya gitmesine izin verdiğini teyit etti. Ahmedi hâlâ İD ideolojisinin etkisinde olan aileler olduğunu ve bunların yeniden topluma katılabilmesi için sivil topluma bağlı ruh sağlığı merkezlerinde “rehabilite” edileceğini belirtti. Ahmedi ayrıca SDG’nin 3 Mayıs’ta Ayn İsa kasabasında Arap aşiret temsilcileri ve SDG yöneticilerinin katılımıyla bir forum düzenlediğini, aşiretlerin Deyrizor’da başlattıkları kitlesel gösterilere çözüm arandığını aktardı. Ahmedi, Arap-Kürt gerilimini yatıştırmak isteyen ABD’nin, aşiretlerin altyapı ve hizmetlerle ilgili taleplerinin karşılanması, ayrıca yaşadıkları bölgelerin petrol gelirinden yararlanmaları için girişimlerde bulunduğuna dair haberler geldiğini söyledi.
Rusya, Türkiye, İran ve Katar’ın Suriye rejimiyle eşgüdüm halinde “Arap aşiretlerini kutuplaştırmak ve İD’in yeniden güçlenmesine yol açabilecek bir Arap-Kürt çatışması çıkarmak” için plan yaptıklarını öne süren Ahmedi, Suudi bakanın bu planı engelleme çabaları kapsamında bölgeye geldiğini söyledi.Bu arada Moskova ve Şam Ayn İsa’daki forumu kınadıla toplantının ülkeyi bölmeye dönük olduğunu öne sürdüler.SDG Yürütme Kurulu Eş Başkanı İlham Ahmed ise toplantıyla ilgili Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Ayn İsa’daki aşiret forumu başarılı geçti, Suriye halkının tüm unsurlarını temsil edecek demokratik bir anayasa talep edildi.
Rusların ve rejimin forumla ilgili olumsuz açıklamalar yapması, forumun arzu edilen hedeflere ulaştığını gösteriyor.” Foruma 60 aşiretten 5 bin kişi katılırken, toplantıyı düzenleyenler tarafından yapılan açıklamada SDG’ye ve Suriye’nin bütünlüğüne destek ifade edildi, Suriye topraklarındaki “Türk işgalinin” son bulması gerektiği belirtildi. Suriyeli gazeteci yazar Firas Allavi’nin iddiasına göre ABD ve Suudi Arabistan Fırat’ın doğusundaki dengeye ayar vermek için İD sayfasını kapatıp aşiretleri kazanma konusunda anlaştılar. Suriye televizyonuna konuşan Allavi, anlaşmanın bir diğer amacının “bölgeyi, Fırat’ın karşı tarafında aşiretlerin yaşadığı bazı yerleri kontrol eden İran mislileri ile olası çatışmaya hazırlamak” olduğunu, ABD ve Suudi Arabistan’ın böyle bir çatışma çıkması halinde aşiretlere askeri ve siyasi destek vaat ettiklerini öne sürdü. Allavi’ye göre Sabhan’ın Deyrizor’da aşiretlerle görüşmesi, nihai olarak ABD’nin Türkiye sınırında Araplar ile Kürtler arasında bir tampon bölge kurma planına yardımcı olma amaçlıydı.
