Dünya üzerinde yaklaşık 19 kilisesi ve iki Ruhban Okulu bulunmaktadır. İstanbul Patriği, tüm Ortodoks meshebinin lideri (Ekümeniği) olarak kabul edilir.
Hiristiyan katolik meshebinin baskılarından bıkan doğu Hıristiyanların kurduğu "hoşgörü" ve "doğru inanç" temellerine dayanan evrensel bir meshep olmasına rağmen, her nedense bu evrensellik özelliği her zaman ikinci planda anılmıştır.
Genellikle bu meshebin din adamları, papazları, bulundukları ülkenin aşırı milliyetçi kanadının savunucusu olmuşlar, o ülkede bulunan diğer dine ve milliyete mensup toplumların yaşama haklarına ciddi olarak saldırmışlardır.
Özellikle Rum ve Yunan Ortodoks kiliseleri, başta 1821 Mora isyanı olmak üzere, Girit ve Kıbrısta yer altı faaliyetlerinin başını çekerek, milliyetçi ayaklanmalar önderlik etmişlerdir.
Bu gün Dünya`ya hoşgörü ve kardeşliği getirdiğini iddia eden bu meshebin temsilcilerinin, Kıbrıs`ta ki görüşmeler hakkında ki yayınlamış olduğu broşürleri okuyunca, bu temenninin sadece Rum ve Yunanlıları kapsadığı, Ada`nın kuzeyinde ve Batı Trakya`da bulunan Türklerle bir ilgisi olmadığı gözükmektedir.
Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskopos 2. Hrisostomos'un izniyle Güney Kıbrıs'taki birçok kilisede geçen pazar ayininde papazlar tarafından dağıtılan, ''dönüşümlü başkanlık'' konusuna halkın ''hayır'' demeye çağrıldığı broşürde;[3]
Kıbrıslı Rumların adada yüzde 82 ile çoğunluğu, Kıbrıslı Türklerin ise yüzde 18 ile ''azınlığı'' teşkil ettiği iddia ediliyor ve ''Dönüşümlü başkanlık sistemiyle, demokrasiye değil, ırklara dayanan bir rejimin kurulmasının önerildiği '' savunuluyor. KKTC'deki nüfusun çoğunluğunun Türkiye kökenli olduğu, bu yüzden de Türkiye Cumhuriyeti kökenli bir devlet başkanına sahip olunmasının büyük olasılık olacağı ileri sürülüyor.
''Kıbrıs (Rum) halkının tamamı dönüşümlü başkanlık veya dönüşümlü çoğunluk veya ağırlıklı oy öngörecek yeni çözüm planına hayır oyu verecektir" iddiasında bulunuldu. Kıbrıs Helenizminin görevi öncelikle, ulusal onurunu korumak ve atalarının toprağındaki varlığını güvence altına almaktır'' ifadelerine yer verilen broşürde, ''dünyada, dönüşümlü başkanlık sisteminin hiç olmadığı'' kaydediliyor.
Broşürde, Rumlar yüzde 82 ile çoğunluk, Kıbrıslı Türkler yüzde 18 ile azınlık olarak nitelenerek, ''Çoğunlukla azınlığı demokratik bir devlet kurmaya çalışacağımıza, maalesef Başkanın 'bonkör sunumlarıyla' ilk kez, dönüşümlü başkanı ile Kıbrıslı Türk başkana yürütme yetkisi ve eşitliği bozacak oy hakkı veren; her Kıbrıslı Türk oyunun 5 Kıbrıslı Rum oyuna eşit olacağı ağırlıklı oy ve hatta devletin çeşitli organlarında dönüşümlü çoğunluk olacak ırkçı bir rejim oluşturulmaya çalışılıyor'' deniliyor.
Rumlara, ''Her Kıbrıslı Rum için soru basittir: 1963'te veya 1974'te eşitliği bozacak oy hakkına sahip Türk başkanımız olsaydı bugün 'Kıbrıs cumhuriyeti' olur muydu?'' sorusu da yöneltilen broşürde, Rumların, 2004'te, yüzde 76 ile ''yürütme başkanı olmasa dahi dönüşümlü başkanlık öngören'' Annan Planını reddettiği de hatırlatılıyor.
Görevi sadece cematine Hıristiyan Dininin kutsal değerlerini, hoşgörüsünü anlatmak olan bir kilisenin üyeleri, alenen "Rum Milliyetçiliği" ve " Ortodoks Faşizmi" adı altında siyaset yapıyor.
Bu günlerde "Fener Rum Mektebinin" açılması yönünde yaygara koparanların dikkatini çekmek istiyorum... Tarihin her döneminde olduğu gibi günümüzde ve gelecekte, sözde Ortodoks meshebini temsil eden papazlar, rahiplerin amacı hiç bir zaman mensup oldukları dini özgürce yaşamak olmamıştır. Bu kimseler tarih süresince olduğu gibi günümüzde de siyasi yaşamda "milliyetçilik" yapmışlar ve barış içinde yaşayan dinleri ve toplumlar arasına kin ve nefret tohumları ekmişlerdir.
Bu gün Kıbrıs`ta yaşanan bu örneği gelecekte de göreceğimiz muhakkak.
[*] 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Kıbrıs Balkan Araştırmaları Bölümü Başkanı.
[1] Oxford Dictionary Of English 2e, 2003 'orthodox'
[2] Robert Winston, "Human, the Definitive Visual Guide", Orthodox Church
[3] www.kibrispostasi.com, 22.01.2010
