Abhazya`da yapılan "yemin" töreniyle ilgili Tiflis`in yanıt geçikmedi. Gürcistan Dışişleri Bakan Yardımçısı David Djalaganiya bir açıklama yaparak Abhazya`dakı işgal kuvvetlerin (yani Rusya`nın) kendilerine bağlı rejimi yasalaştırma gayreti içinde olduklarının altını çizdi.
Abhazya`daki yemin törenine Belarus`un Moskova Büyükelçisi Vasiliy Dolgoyev`in katılması da dikkat çekti. Çünki, Kremlin`in sürekli baskılarına rağmen, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko bugüne kadar Abhazya`nın "bağımsızlığını" tanımaktan vaz geçiyordu. Hatta Kremlin`in bu baskılarına rağmen taviz vermediği için Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili kısa süre önce Lukaşenko`ya teşekkür etmiştir.
Aslında Lukaşenko`nun Kremlin`e direnmesi Gürcistan`a simpatisinden ileri gelmiyor, kendisi sadece Moskova ile pazarlığın sonucunu bekliyor.
Lukaşenko 2009 yılın Haziran ayında Rus "İzvestia" gazetesine verdiği demeçte, Belarus`un bazı beklentilerini çaık bir şekilde dile getirmiştir. Rusya'nın ekonomik kriz sürecinde Belarus`a gösterdiği ekonomik desteğin yetersiz kaldığını ifade eden Lukaşenko, "Biz, İkinci Dünya Savaşı döneminde Belarus`dan Moskova'ya doğru tankların geçmesine direndik, şimdi de direneceğiz. Ama hiçkimse zannetmesin ki, Rusya'nın önünde bir savunma duvarını oluşturan 10 milyon kişi bu işi bedelsiz yapacak?" diye belitrmişti. Rusya'nın çok yüksek faiz ile Belarus`a 2 milyar dolar kredi verdiğini belirten Lukaşenko, Rusya'nın bu krediyi vermeden önce yüksek enerji fiyatları üzerinden Belarus`a Rusya'dan 10 milyarlarca dolar aldığını da hatırlatmışdı.
Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlığının Belarus tarafından tanınması için Rusya'nın kendilerine 500 milyon dolar para teklif ettiğinin altını çizen Lukaşenko Moskova'nın kendilerin "ya Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlığını tanırsınız, ya da 500 milyon dolardan olursunuz" şartının getirildiğini ifade etmiştir.
Minsk`in ayrımçı bölgeleri tanıması için Belarus Parlamentosunun kararı gerekiyor. Geçen aylarda Belarus Parlamentosundan oluşan iki heyet biri Abhazya ve Güney Osetya`ya, o birisi ise Tiflis`e giderek görüşmelerde bulunmuştu. Belarus milletvekili Evgeniy Smirnov Abhazya`daki görüşmeleri sırasında "Şimdi bizler için Abhazya`nın bağımsızlığını tanımak ya da tanımama kararını vermemiz gerekiyor. Üçüncü bir seçeneğimiz bulunmuyor" açıklamasında bulunmuştu. Tiflis`teki görüşmelerde bulunan bir başka Belarus heyet ise Gürcistan yönetimi ve siyasi çevrelerinde olumlu izlenim bulmuştu. Gürcüstan yönetimi Belaruslu milletvekillerin soruna son derece titiz yaklaştıklarından duydukları memnuniyyeti dile getirmiştiler.
Bu durumda Minsk`ten beklediğini alamayan Kremlin Latın Amerikası ülkelerinden Abhazya ve Güney Osetya`nın "bağımsızlıklarını" tanımalarını istemişti. Nikaraqua ve Venesuella`nın sol yönetimleri Rusya ile pazarlık yaparak, ihtiyac duydukları kredileri Moskova`dan almaları karşılığında kendilerinden çok uzak, isimlerini bile talaffuz etmekte zorlandıkları Abhazya ve Güney Osetya`nın "bağımsızlıklarını" tanıdıklarını açıklamıştılar.
Şimdi Belarus Büyükelçisinin Abhazya`daki törene katılması Lukaşenko`nun sözkonusu bölgeleri tanıyabileceğine ilişkin Kremlin`e olumlu işareti olarak algılanabilir. Muhtemelen Latın Amerikası ülkeleri gibi Belarus da Kremlin`den para koparma peşindedir. Bu yüzden Luakeşnko Büyükelçini Abhazya`yadaki yemin törenine yolluyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı seçilen Viktor Yanukoviç`in de Güney Osetya ve Abhazya konusunda yürüteceği politika şu an merçek altındadır. Ukrayna`da seçimlerinden önce Yanukoviç`e bağlı milletvekillerinden biri Yanokoviç cumhurbaşkanı seçileceği takdirde Kiyev`in Abhazya ve Güney Osetya`nın "bağımsızlıklarını" tanıyacağını vurgulamıştı.
Lukaşenko`nun ayrımçıları tanıması yalnız Gürcistan-Belarus ilişkilerini zedeler, Yanukoviç`in böyle bir adım atması ise hem Ukrayna-Gürcistan stratejik ilişkilerini çöktürür, hem de zamanında Washington`un teklifi ve desteği üzerine kurulan, Rusya`nın bölgedeki hegemonisini azaltmağı hedefleyen GUAM (Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova) teşkilatının da sonunu getirir.
[*] "Atlas" Araştırmalar Merkezi Başkanı (Azerbaycan)
