Türkiye Cumhuriyeti'nin bütçe açığı 2012 yılının ilk 3 ayında 6,5 milyar TL olurken Mart 2012 rakamı 5,5 milyar TL olarak gerçekleşti.Devletin bütçe gelirleri %12,6 artarak 77,4 milyar TL olmasına karşın bütçe gelirleri aynı dönemde %15,1 artarak 83,8 milyar TL olarak gerçekleşti.
Hükümetin ilk 3 ayda gelirini arttıran kalem elbette vergi gelirleri. İlk 3 ayda devletin vergi gelirleri %12,2 artarak 64,5 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu artışta devletin daha verimli bir vergi sistemi kullandığı anlamı elbette çıkarılmamalıdır. Çünkü 2011 yılının son döneminde açıklanan 2012 için yapılan vergi düzenlemelerinde Bakan Mehmet Şimşek 2012 yılı için geçerli olacak vergi zammını %10,2 olarak açıklamıştır. Bu zamma ek olarak Motorlu Taşıt Vergisinde motor hacmine göre değil emisyona göre hesaplanması şeklinde yeni bir düzenlemeye gidilmiştir. Bu durumda eski araçlardan daha yüksek vergi alınması anlamına gelmektedir.
Bütçe gelirlerini hala vergi oranlarında artışlarla çözülmeye çalışılması özellikle ÖTV'de yaşanan ciddi artışlar ülkemizin tasarruflarını ve yatırıma ayrılan tutarını da sekteye uğratmaktadır. Nitekim vergi gelirlerimizin %70'ine yakınını oluşturan dolaylı vergiler kişilerin yapmış olduğu işlemlerden alınan vergilerdir ve özü gereği aslında kişinin üzerine devredilmiş bir vergi yüküdür. Vergi sistemimizin hatalı olduğu yalnızca bu paragrafta yer alanlara bakarak dahi anlaşılabilir çünkü vergilerde doğası gereği daha yüksek getiri sağlaması gereken kalem doğrudan vergi gelirleridir. Ancak az önce söylediğimiz üzere ülkemizde durum 70-30 gibi ciddi bir farkla tam tersidir.
10 yıllık dönemde vergi sistemimizin üzerine kurulu olduğu " Kazancı arttıran vergi oranıdır." yaklaşımı çerçevesinde Haziran 2002 ile günümüze ait birkaç ÖTV rakamını kıyaslamak durumu incelemek açısından yerinde olacaktır. Örneğin;gazete ve dergilerden alınan pay Haziran 2002'de %6,7 iken şuan da %20, aynı şekilde evlerimizde bulunan telsiz telefonlardan alınan pay 2002'de %6,7 iken şuan da %20'dir[1].
Yine son 10 yıllık vergi gelirlerimize baktığımız zaman[2] 2002 yılında 59.631.867.852 TL ile bütçe gelirlerinde %80 pay aldığını görüyoruz. Bu rakam 2011 yılında 284.446.206.000 TL'ye çıkmıştır.İlk bakışta bu artışın mucizevi olduğu ve yazımızın aslıyla çeliştiği düşünülebilir ancak 2011'de gerçekleşen rakamın detayına inildiğinde şöyle bir açıklama yer almaktadır: "2006-2011 Yılları Bütçe Kanunu'nda Mahalli idare ve fon payları red ile iadeler Dahil olduğundan, 2006-2011 rakamlarında da mahalli idare ve fon payları ile red ve iadeler dahildir[3]."Dolayısıyla matematik şu noktada bize yanlış yorum yapmaya sevk edebilir. Bu nedenle vergilerin toplam gelir üzerindeki yüzdesel dağılımına bakmak daha anlamlı olacaktır.Bu oranda Türkiye ortalaması %80'ler civarında olup kriz yaşadığımız 2001-2002 yıllarında dahil sırasıyla %85 %83( özel gelirler ve fonlar ile birlikte) olarak gerçekleşmiş olup 2011 yılında bu rakam %90 seviyesindedir.
Dolayısıyla vergi gelirlerimizi arttırdık anlayışı için yapılması gereken verimli vergi sistemini bir an önce uygulamaya koymak ve gerekli düzenlemeleri yapmak gerekmektedir. Ülkemizde vergi ile ilgili yol gösterici en önemli anlayış "vergiden kaçmak yerine vergiden kaçınmak"sisteminin yerleştirilmesidir. Vergiden kaçınmak hem üretimi hem de tüketimi teşvik edecektir. Çünkü vergiden kaçınmak anlayışı üretime ve tüketime dayalı vergi indirimlerini içeren bir sistemdir. Dolayısıyla ülke de hem yatırımcı hem tüketici hem sermaye sahibi kazançlı çıkacaktır. Ülkemizin en önemli ekonomik sorunlarından birinin "kayıt dışı" ekonomi olduğu gerçeğiyle birlikte vergi sisteminde ivedi bir şekilde yapılması gereken aslında anlayışın kökten değiştirilmesidir. Çünkü bu anlayış yalnızca vergi gelirlerini değil aynı zamanda ülkemizin toplam gelirini arttırırken, birey ve kurumları vergi konusunda daha sorumlu olmaya kendiliğinden yönlendirecektir.Elbette düzgün bir vergi sistemi aynı zamanda ülkemizde ekonomiyi kayıt altına alacak, işçi haklarını koruyacak ve rakamların gerçekliği sağlanmış olacaktır. Ek olarak vergisini zamanında ödeyen, dolaylı vergi ile cebindeki paranın önemli bir kısmını vergiye vererek kendini yalnız hisseden kitlelerin de mali yapıya olan bağlılığı artacaktır.
Son olarak gelişmekte olan her ülke gibi yabancı sermayeyi ülkeye çekmeye çalışan ve yastık altındaki paraları ekonomiye kazandırmaya çalışan ülkemiz için verimli bir vergi sistemi her kesim için cezbedici olacaktır.
[2]http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_1.xls.htm
[3]http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_1.xls.htm
