Çin mahkemesi Kanadalı Robert Schellenberg'in ölüm cezasını onayladı. Schellenberg, Avustralya'ya 225 kg metamfetamin kaçırmaya çalışmakla suçlandığı 2014 yılından bu yana Çin'de tutuklu bulunuyor. Liaoning Yüksek Halk Mahkemesi Salı günü yaptığı açıklamada, "ilk duruşmada tanımlanan gerçekler açık, deliller doğru ve yeterli" gerçekleriyle itirazını reddettiklerini söyledi.
Kanada Dışişleri Bakanı Marc Garneau yaptığı açıklamada, Kanada'nın mahkemenin kararını ve Schellenberg'in "keyfi" cezasını "şiddetle kınadığını" söyledi. Garneau, "Çin'e bu acımasız ve insanlık dışı cezaya karşı kararlılığımızı defalarca ifade ettik ve Bay Schellenberg'e merhamet göstermek için en üst düzeyde Çinli yetkililerle ilişki kurmaya devam edeceğiz." dedi. 2019'da ölüm cezasını veren mahkemeye göre , Schellenberg, Çin liman kentinden Avustralya'ya 222 kilogramdan (489,4 pound) fazla metamfetamin kaçakçılığını düzenlemek için Kasım 2014'te uyuşturucu kaçakçıları tarafından Dalian'a gönderildi. Savcılığa göre, Schellenberg ve bir suç ortağı, uyuşturucuları konteynerlere göndermeden önce yeniden paketlemek amacıyla aletler ve lastikler satın aldı. Kanadalının kargoyu incelediği, iş yükünü değerlendirdiği ve sevkiyat tarihine karar verdiği söylendi. Mahkeme, suç ortağının kendisini polise teslim etmesinin ardından, Schellenberg'in Dalian'dan kaçtığını ve 1 Aralık 2014'te Tayland'a uçmaya çalışırken Çin'in güneyinde tutuklandığını söyledi. İlk olarak Mart 2016'da yargılandı ve Kasım 2018'de hüküm giydi. 15 yıl hapis cezası aldıktan sonra kararı temyiz etti. Yüksek mahkeme, Aralık 2018'in sonlarında, savcılığın Schellenberg'in davadaki ana rolünü kanıtlamak için yeni kanıtlar ortaya çıkardıklarını söylediğinde yeniden yargılama emri verdi . Sadece bir ay sonra ölüm cezasını aldı .
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, 2019'da durumun "aşırı endişe verici" olduğunu söyleyerek kararı eleştirdi. Schellenberg'in ailesi, Çin'deki Kanadalı diplomatlarla yakın temas halinde olduklarını söyledi. Schellenberg'in davası, Kanada polisinin Aralık 2018'de üst düzey Huawei yöneticisi Meng Wanzhou'yu yüksek mahkemenin yeniden yargılanmasına karar vermeden hemen önce tutuklamasının ardından iki ülke arasındaki diplomatik gerilimlerin kötüleştiği bir dönemde geldi.
Michael Kovrig ve Michael Spavor davası ise, “casusluk” suçlaması üzerine ve ikisi de Kanadalı. Eski bir diplomat olan Michael Kovrig ve bir işadamı olan Michael Spavor, Aralık 2018'den beri Çin'de tutuluyor. ABD Büyükelçiliğinin Pekin'deki üst düzey diplomatlarından biri olan Misyon Başkan Vekili William Klein, Kovrig ve Spavor'a desteğini dile getirdi. Bu destek, hiç şaşırtıcı değil. Dün (10 Ağustos 2021), kararlar açıklandı. Bu dava sonucunda, Kanadalı Michael Spavor casusluktan suçlu bulundu ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Spavor'a da mahkeme tarafından sınır dışı edilmesi emrediliyor, ancak bunun 11 yıl hapis cezasının infazından önce mi yoksa sonra mı olacağı hemen belli değil. Ve daha bugün, (11.08.21), Kanada Başbakanı Justin Trudeau, teknoloji devi Huawei'nin Mali İşler Direktörü (CFO) Mıng Vancou'nun yargılanması üzerindeki Çin'in baskılarına boyun eğmeyeceklerini söyledi.
Çin’in yolsuzluk oranı, Almanya ve ABD gibi ülkelere oranla daha düşük zira yolsuzlukla mücadele oranı bu iki ülkeye göre daha yüksek. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in 2012'de başlattığı "kaplan avı" olarak nitelendirilen yolsuzlukla mücadele kampanyası çerçevesinde, bugüne kadar birçok politbüro üyesi, bakan, eyalet valisi ve general gibi üst düzey yetkili soruşturma ve davaların ardından müebbet hapis veya idam cezalarına çarptırıldı. Buradan hareketle, Çin Halk Cumhuriyeti’nin yasalarına göre üç durumda idam cezası verilir: Tecavüz, yolsuzluk ve uyuşturucu kaçakçılığı. Kendi vatandaşı yaptığı zamanda ceza almaktadır. İkili diplomatik ilişkilerde yaşanan “rehine diplomasisi” hala güncelliğini koruyor, bu gidişat iki ülke arasında daha da tansiyonu yükseltebilir. Dava da alınan kararlar, tartışmaya çok açık olmakla beraber müttefik ülkelerden destek gelebilir. 2018’den bu yana süren “rehine diplomasisi”nin hala devam etmesi ilerde hangi sonuçlara yol açacak? Karşılıklı misillemeler ne zaman ve nasıl sona ereceğini zaman içerisinde göreceğiz.
KAYNAKÇA
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kanada-basbakani-trudeau-cinin-baskilarina-boyun-egmeyecegiz/2040449
https://edition.cnn.com/2021/08/10/china/china-robert-schellenberg-lost-appeal-intl-hnk/index.html
https://www.bbc.com/news/world-asia-china-56480219
https://www.cbc.ca/news/world/trial-michael-kovrig-china-1.5958648
https://www.dw.com/tr/selahattin-demirtas-weimar-insan-haklari
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cinde-yolsuzlukla-mucadelede-kaplan-avi/1277942
