Pakistan Başbakanı Yusuf Rıza Gilani'nin Pekin'e gerçekleştirdiği ziyaret[1] sırasında Çin Başbakanı Wen Jia Bao'nun Pakistan tarafına Washington'da gerçekleştirilen ABD – Çin Ekonomik ve Stratejik Diyalog[2] toplantıları sırasında; Çin tarafının ABD tarafına Pakistan'a yapılacak saldırıları Pekin'in kendine yapılmış sayacağını ilettiği iddia edilmektedir.[3]
Bin Ladin'in öldürüldüğü operasyonun ardından Pekin, Pakistan'ın teröre karşı savaşta başarılı olduğunu duyurmuş ve tam destek vermiştir. Bin Ladin operasyonunu ilginç yapan unsurlardan biri de ABD kuvvetlerine ait yeni stealth (görünmez) helikopterin operasyon sırasında düşmesi olmuştur. Pakistan'ın söz konusu yeni teknolojiyle donatılmış ABD helikopterinin enkazını inceleyebilmesi için Çin'e verdiği iddia edilmektedir.[4]
Çin – Pakistan Askeri İşbirliği:
Son yıllarda Pakistan, ordusunun ihtiyacı olan birçok ürünü Çin'den temin etmekte olup, Çin'den JF-17 savaş uçakları, F-22P savaş gemileri ve orta menzilli füzeler almaktadır. Son bir yıl içerisinde de ise Çin'den J-10 savaş uçakları için 250 adetlik bir sipariş verilmiştir. Askeri alanda işbirliğinin yanında Çin ve Pakistan arasında 2 adet Nükleer Reaktör yapılması için bir anlaşma da imzalanmıştır. İki ülke ayrıca Pakistan'da demir yolları, askeri ve sivil amaçlı limanlar yapılması konusunda da işbirliği yapmaktadır.
ABD'nin Yeni Hedefi: Çin
Çin, petrol ithalatının yarısına yakını olan %46'sını Ortadoğu'dan, %31,1'ini Afrika'dan ve %13,7'sini de Orta Asya'dan yapmaktadır. 2040 yılı öngörülerine göre Çin petrolde %87 oranında dışa bağımlı hale gelecektir. Söz konusu petrol sevkiyatının tamamı Malaka Boğazı ve Tayvan yakınlarından geçerek Çin'e ulaşmaktadır ve bu rota dünyanın ikinci ekonomisi olan Çin'in enerji güvenliği için ciddi riskler taşımaktadır. Bu nedenle Çin'in Pakistan üzerinden Hint Okyanusuna inmesi ve petrol bölgelerinden bu yolla alternatif bir enerji sevkiyat rotası oluşturması, Çin'in geleceği açısından son derece önemlidir. Pakistan'ın Çin'e sunduğu yeni sevkiyat alternatifi ayrıca maliyet ve zaman avantajı da sunmaktadır. [5] ABD'nin ise Çin'in Hint Okyanusuna inmesine ve Pakistan'ı tamamen kontrol etmesine izin vermeyeceği düşünülmelidir. Buna paralel olarak Malaka Boğazı'nda petrol tankerlerine yönelik bazı terör saldırılarının planlandığı iddia edilmektedir.[6]
Sonuç:
Bin Ladin'in öldürülmesinin ardından ABD'nin Afganistan'daki kuvvetlerini beklenenden daha hızlı geri çekeceği düşünülmektedir. Bunun sonucunda ise ABD'nin gücünü daha fazla Çin'e yoğunlaştırabileceği öngörülebilir. Son günlerde başta ABD Dışişleri Bakanı olmak üzere birçok ABD'li yetkilinin Çin'i eleştiren konuşmaları ve yorumları daha da artmaktadır. Çin, özellikle demokrasi ve insan hakları alanında daha fazla eleştirilmeye başlanmıştır. Pakistan'ın ABD ile ilişkilerinin bozulmaya devam etmesi durumunda Pakistan Çin'e çok daha yaklaşacaktır. ABD de bunun karşılığında Hindistan ile yakınlaşacaktır. Bölgede Pakistan üzerinden sıcak bir çatışmanın yaşanması bile senaryolar arasında değerlendirilmelidir.[7] Önümüzdeki günlerde Pakistan, Hindistan ve Çin arasında ihtilaflı bölge olan Keşmir ve bu bölgenin kuzeyindeki Tibet ve Xin Jiang'da önemli gelişmeler yaşanabilir.
[1] Pakistan Başbakanı Pekin ziyareti sırasında "Çin en zor zamanlarında Pakistan'ın yanında yer almıştır; Bu nedenle biz, Çin'i gerçek bir dost ve her şartta yanımızda olan bir müttefik olarak görüyoruz" şeklinde Pakistan- Çin ilişkilerini tanımlamıştır. Steven Jiang, CNN International, http://edition.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/05/17/china.pakistan.friend/index.html
[2] Diyalog toplantıları için bakınız: http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2011/05/162967.htm, (Erişim 19 Mayıs 2011).
[3] Stratfor, http://www.stratfor.com/sitrep/20110519-pakistan-attack-territory-attack-china-chinese-official (Erişim 19 Mayıs 2011).
[4] Pakistan Geo News, http://www.pakistangeonews.com/pakistan-stealth-helicopter-could-give-china-access-to. html, (Erişim 19 Mayıs 2011).
[5] Wang Xiao Mei, "Zhong Ya Shi You He Zuo Yu Zhong Guo Neng Yuan An Quan Zhan Lue (Orta Asya Petrol İşbirliği ve Çin'in Enerji Güvenliği Stratejisi), Guo Ji Jing Ji He Zuo, Sayı: 6, 2008, s. 42.
[6] Eric Watkins, Jamestown Foundation, "Facing the terorist threat in Malaca Strait" (Malaka Boğazında terörist tehditle yüzleşmek), http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=26473, (Erişim 19 Mayıs 2011).
[7] Pakistan, Bin Ladin Operasyonundan sonra ABD'yi uyarmıştır: Fox News, "Pakistan P.M. warns of full force response to future U.S. raids", (Pakistan Başbakanı gelecekte yaşanacak ABD bütün güçleriyle karşılık verecekleri yolunda uyarıda bulundu). http://www.foxnews.com/politics/2011/05/09/pakistan-backlash-mounts-does-opportunity-new-terror-targets/, (Erişim 19 Mayıs 2011).
