ABD hazine kağıtlarına yatırılan para Çin'de her geçen gün daha fazla eleştiri konusu olmaktadır.[1] Çinlilerin alın teriyle (Çincesi 血汗钱: kan ve ter ile kazanılan para)uzun yıllar içinde biriktirdiklerinin ABD hazine kâğıtlarına yatırılması tepki çekmektedir.[2] Ancak Çin Yönetiminin bundan başka çaresinin olmadığı da görülmektedir.[3]
Çin'in Dolar Rezervi ve ABD Hazine Kâğıtları:
Çin Merkez Bankası elinde 3 trilyon dolarlık bir rezerv bulunmaktadır. Bu dünyadaki en büyük Dolar rezervidir.[4] Bu büyük rezervin yanında Çin dünyada elinde en fazla ABD Hazine Kâğıdı bulunduran ülkedir.[5] Ellerindeki bu büyük rezerv nedeniyle ABD ekonomisinde yaşanacak bir olumsuzluk Çin'i en az ABD kadar ilgilendirmektedir. Çin Dışa Açılma ve Reform politikalarını uygulamaya başladığı 1980'lerden günümüze biriktirdiği değerlerin büyük bölümünü ABD doları ve hazine kâğıtlarına yatırmış bulunmaktadır. ABD dolarının değer kaybetmesi veya ABD hazine kâğıtlarının değer kaybetmesi Çin'in 30 yıldır yaptığı birikimin tehlikeye girmesi anlamını taşımaktadır.[6]
Çaresiz Finansör Çin:
Çin, ihracata dayalı bir ekonomik gelişme modeli benimsediği için ABD gibi bir büyük pazara muhtaç bulunmaktadır. ABD ekonomisindeki yavaşlama en fazla Çin'i etkileyecektir. Çin'in en büyük ihracat pazarı olan ABD'nin ekonomik sorunları Çin'e işsizlik ve sosyal çalkantı olarak geri dönecektir. Çin, bu sorununun üstesinden gelmek için iç pazarını güçlendirmeye çalışabilir ancak Çinli tüketicinin ABD ve Batılı tüketicinin yerini alması çok uzun zaman alacaktır. Bu nedenlerle Çin ABD'yi "borç bağımlısı[7]" olarak itham etse de Çin'in de gittikçe "borç verme bağımlısı" bir ülke olmaya başladığı görülmektedir.
Sonuç:
ABD'nin Çin ile olan ilişkisini başından itibaren son derece bağımlı şekilde ve akıllıca; karşılıklı hatta Çin'in daha yüksek bağımlılığı üzerine kurduğu görülebilmektedir. ABD günün birinde gerçekten borçlarını ödeyemez duruma gelirse bundan en az ABD kadar etkilenecek bir ülke varsa bu da Çin olacaktır. Çin ihracata dayalı ekonomisini sürdürmek için ABD başta batı dünyasına borç para vermekte ve bu parayla ÇİN MALLARINI ALMAYA DEVAM ETMELERİNİ SAĞLAMAYA ÇALIŞMAKTADIR. Doların değer kaybetmeye başlaması; Çin'in para birimi Ren Min Bi'nin (人民币) değer kazanmasının yolunu açabilir. Böyle bir senaryonun gerçekleşmesi ise ihracata bağımlı hale gelen Çin için en kötü senaryo olacaktır.
[1] Hong Kong'da yayınlanan ve Kıta Çin'de de büyük bir okuyucu kitlesine ulaşan Wen Wei Po Gazetesi 7 Ağustosta manşet dahil bütün gazeteyi bu konuya ayırmıştır. Bakınız: http://pdf.wenweipo.com/2011/08/07/a01-0807.pdf (Erişim 15 Ağustos 2011)
[2] ABD Merkez Bankası rakamlarına göre Çin'in elinde 1.1 trilyon dolarlık ABD hazine kağıdı bulunmaktadır. Bu rakam çok büyük olsa da ABD'nin toplam 14 trilyon doları aşan borçları içinde oldukça küçük bir bölümü oluşturmaktadır. Bakınız: Fareed Zakaria, CNN, "China's not doing us a favor" (Çin bize iyilik yapmıyor): http://globalpublicsquare.blogs.cnn.com/2011/08/14/why-china-needs-u-s/ (Erişim 16 Ağustos 2011).
[3] Çin ekonomisinin ABD tarafından esir alındığı daha önce Çin'de yüksek satış rakamları yakalayan kitaplara da konu olmuştur. Bu kitapların en önemlisi 刘军络 (Liu Jun Luo)'nun yazdığı "被绑架的中国经济" (Esir alınmış Çin Ekonomisi) adlı kitaptır. Ayrıca, Hong Kong üzerinden yayın yapan Feng Huang televizyonu bu konu ile ilgili özel bir program yapmıştır. Programın başlığı "美国国债绑架中国" (Amerikan Kamu Borçları Çin'i esir aldı) Bakınız: http://v.ifeng.com/v/gzbj/index.shtml#bc4358df-ed62-472d-a5cd-2a8039cbdc2f (Erişim 14 Ağustos 2011)
[4] Çin Merkez Bankası verileri için bakınız: http://www.pbc.gov.cn/publish/html/2011s09.htm (Erişim 14 Ağustos 2011).
[5] ABD Hazine verileri için bakınız: http://www.treasury.gov/resource-center/data-chart-center/tic/Documents/mfh.txt (Erişim 14 Ağustos 2011)
[6] Son dönemde Çin'de ciddi bir enflasyon yaşanmaktadır. İlgili yazı için bakınız: Giray Fidan, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, "Çin'in Enflasyon ile İmtihanı",
[7] Richard Blackden, The Telegraph, "China attacks US debt 'addiction' after America loses AAA credit rating" (ABD'nin AAA kredi derecesini kaybetmesinin ardından Çin ABD'nin "borç bağımlılığını" eleştirdi), bakınız: http://www.telegraph.co.uk/finance/financialcrisis/8685968/China-attacks-US-debt-addiction-after-America-loses-AAA-credit-rating.html
