Çin Lideri’nin başarılı ABD ziyaretinin ardından

Çin Devlet Başkanı Xİ Jinping’in altı gün süren ve iki ülke arasındaki gerilimin yüksek olduğu bir zaman dilimine denk gelen ilk resmi ABD ziyareti, iki ülke arasındaki ilişkilerin bundan sonraki seyrini belirleyecek önemde gerçekleşti. Ziyaret, Pasifik kıyısındaki Seattle şehrinden başlayıp, Boeing ve Microsoft’un yönetim merkezleri ve Beyaz Saray’da devam ettikten sonra, New York’taki BM Genel Kurulu’nda Xi’in yaptığı konuşma ile sonlanmıştır. Görüşmelerde masada olan sıcak konuların başında, beklendiği gibi “siber saldırı” konusu geldi. Obama, Amerikan şirketlerine yönelik siber saldırıların durmasını isterken, Xi ise, “Çin siber saldırılara güçlü şekilde karşı çıkıyor….Cepheleşmeyi önlemeli ve bu konuyu siyasileştirmemeliyiz” dedi. Devamında da, “ticari kazanç için ekonomik casuslukla ilgilenmediklerini” ve “iki ülkenin ortak mutabakata ulaşmış bulunduklarını” söyledi. Obama ayrıca, Pasifik-Asya bölgesindeki “güvenlik” konularına da değindiklerini belirtti. (“Obama and Xi Jinping of China Agree to Steps on Cybertheft”, NYT,25.09.2015) Xi ayrıca, Hava kirliliği ve bunun bir sonucu olan küresel ısınmayı engellemek amacıyla 2017’de, “gaz salınımını sınırlandırma” ve sera gazı salınımını fiyatlandırma sistemini (cap-and-trade) yürürlüğe koyma konularında “ulusal bir program” başlatacaklarına işaret etti. (“China to Announce Cap-and-Trade Program to Limit Emissions”,NYT,24.09.2015) Sanayisi, ağırlıklı olarak ucuz kömürden elde edilen elektrik enerjisine bağlı ve dünyanın en büyük çevre kirleticisi olan Çin için, Xi’nin yaptığı açıklama çok önemlidir. Öte yandan, iki ülke arasında 2008 yılında başlayan “ikili yatırım anlaşması” görüşmeleri de olumlu ve yolunda sürmektedir. Tolga Bilener’in de vurguladığı gibi, (“Bir de Çin var”, Taraf, 27.09.2015) iki ülke arasında, Tayvan’ın varlığı ve geleceği, ABD’nin Doğu Asya’daki askeri varlığı, Çin’in Doğu Çin Denizi’ndeki faaliyetleri ve izlediği para politikası gibi konularda sık sık anlaşmazlıklar yaşanmaktadır. Ancak, “kontrollü gerginlik” oyununun bir parçası olarak değerlendirilebilecek olan bu sorunların kısa sürede ve kesin bir çözüme ulaşması da beklenmemektedir.