Libya’da ilan edilen çok taraflı ve kapsamlı ateşkes önemli. Sonunda kalıcı bir uzlaşmaya ulaşıldıysa, bu dış aktörlerin bastırması kadar, Tobruk yönetiminin daha fazla toprak kazanmak yerine ateşkesin ve nihai barışın Libya için yararlı olacağına ikna olmasının sonucu. Bu nedenle yazının başlığı belki Halife Haftar’ın son durumunu betimlemek için uygun olur diye düşündüm.

Abraham Anlaşmaları (Abraham Accords) başlangıçta İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri(BAE) tarafından yapılan bir açıklama olarak Ağustos ayında dünya gündemine düştüğünde çok taraflı bir anlaşmanın müjdecisi olmasına pek ihtimal vermek mümkün değildi.

Büyük şair Mehmet Akif gibi tekerrür edenin tarih olmadığına inananlardanım.

1929-30 bunalımı bilindiği gibi dünya ekonomilerini, ikinci dünya savaşı sonrasına kadar yüksek koruma duvarları arkasına itmişti.  Savaşın bitmesinden hemen sonra, mağlup veya galip fark etmeksizin ülkeler aralarında anlaşarak dünya ticaretinin gelişmesini engelleyen kota, kısıtlama ve tarifeleri azaltmaya karar verdiklerinde, bir işbirliği iklimi yaratıldı.

Utanç duvarının yıkılmasıyla doğu ve batı Almanya’nın birleşmesi daha dün gibi. 1989 da, taş üzerinde sadece anılarda kalacak kadar taş bırakıp birbirine sarılan Almanlar, ayrı kaldıkları yıllarda birbirlerinden ne kadar farklılaştıklarını

“Alea iacta est” sözünü, bildiğiniz gibi Jul Sezar’ın, Roma ile arasındaki anlaşmayı bozup orduları ile şehrin kuzeyindeki cılız Rubicon (bugünkü adı ile Fiumicino) nehrini geçer geçmez(MÖ 49), artık bir büyük savaşın kaçınılmaz olduğunu anlatmak için söylediği rivayet olunur.

Çin’in 2019 itibarı ile toplam Gayrisafi Yurt içi Hasılası 14 trilyon dolar olarak ilan ediliyordu(satın alma gücü paritesi ile 27 trilyon dolar).  Salgının ufkunu karartmasına izin vermedi. Rakamlarda hesap oyunu da pek yapmadı, saklamadı, gizlemedi.

Bugünlerde gerek Libya ve Suriye, gerekse Türkiye’nin Akdeniz’de geçen yılın son iki ayında ilan edip onadığı Libya-Türkiye Deniz Sınır Anlaşması ve doğal gaz aramaları yine çok taraflı müzakerelerin gündeminde.

Kurumsal özerklik, dışarıdan gelebilecek etki ve denetimlere karşı bir koruma kalkanı. Özellikle Merkez Bankası gibi ülke ekonomileri için çok önemli olan kurumları, siyasi otoritenin (siyasi ve ekonomik) rant heveslisi müdahalelerinden koruma amacı taşıyan bir uygulama.

Israil ve Birleşik Arap Emirlikleri(BAE) arasında imzalanan“ilişkilerin normalleştirilmesi”anlaşması, İsrail’i Körfez’e, Umman ve Suudi Arabistan yanı sıra, zaten Libya’da aktif olan BAE’i, bir kez daha Akdeniz’e taşımış oldu.