ABD-Pakistan İlişkileri: Mecburi Evlilik

ABD insansız hava araçlarının Pakistan topraklarında gerçekleştirdiği saldırılar, Taliban lideri Hakimullah Mesud’un öldürülmesinin ardından kamuoyunda yeniden tartışmaya açıldı. Boşanma seçeneği olmayan bir evliliğe benzeyen ABD-Pakistan ilişkileri, dönemsel kırılmalara rağmen asla kendi rayından çıkmıyor. ABD, Afganistan’da Taliban ile yürütülen mücadele/müzakerede Pakistan’a ihtiyaç duyarken; Pakistan ekonomik imkânsızlıkları nedeniyle ABD fonlarına ihtiyaç duyuyor. ABD özellikle Afganistan’dan geri çekilme sürecinde Pakistan’ın desteğini bir zorunluluk olarak görüyor ancak buna rağmen Pakistan’a karşı ciddi bir güvensizlik duyuyor. Nitekim Pakistan’ın Taliban ile ilişkilerini endişe ve şüpheyle karşılayan ABD, Taliban ile mücadele konusunda Pakistan ile işbirliği yapsa da zaman zaman Taliban’a karşı Pakistan hükümetinden habersiz gerçekleştirdiği insansız hava araçları saldırılarıyla bu güvensizliğini ortaya koyuyor. Bu paralelde ABD, çeşitli ülkeler hakkında topladığı istihbarat istatistiklerinde Pakistan, İran’ın ardından ikinci sırada yer alıyor. Pakistan kamuoyunda da durum farklı değil. Nitekim Pakistan’da yapılan kamuoyu araştırmalarında ABD’ye duyulan güven sadece yüzde 5-7 bandında kalıyor. İnsansız hava araçlarının saldırıları Pakistan’da ABD’ye karşı yükselen düşmanlığı daha da fazla körüklüyor. Pakistan, Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgalinden bu yana Afganistan Talibanı üzerinde ciddi bir etkinliğe sahip bulunuyor. Taliban üzerindeki etkinliğini, Afganistan’ın yeniden inşası sürecinde bir avantaja çevirmek ve Keşmir meselesinde Hindistan’a karşı bir derinlik olarak gören Pakistan’ın Afganistan Taliban’ı üzerinden bölgesel hedeflerine ulaşmak istediğini ifade etmek mümkün ancak Pakistan’ın Taliban’a olan desteğinin bumerang etkisi yaratarak 2007’de Pakistan Talibanı’nın kuruluşuyla sonuçlandı. Pakistan’da şeriat yasalarının geçerli olması için silahlı mücadele yolunu seçen Pakistan Talibanı, Pakistan Ordusu’nu ve güvenlik bürokrasisini hedef alan eylemler gerçekleştirmeye başladı. Ancak, 2013’de Pakistan Halk Partisi iktidarında gündeme getirilen Pakistan Talibanıyla müzakere yoluna gidilmesi fikri, Nazaz Şerif’in başbakan seçilmesinin ardından kısmen gerçekleştirilebilmiştir. Bununla birlikte Afganistan Talibanıyla müzakere yolunu seçen Beyaz Saray, İslamabad’ın Pakistan Talibanıyla müzakerelerine soğuk yaklaşmıştır. Bilhassa Pakistan Talibanı Hekimullah Mesud’un öldürülmesi Pakistan’ın Talibanıyla yürütmeye çalıştığı sorunlu müzakere sürecinin önünü büyük ölçüde tıkamıştır. Mesud’un ölümü iki ülke ilişkilerinin Pakistan tarafından sorgulanmasına neden olsa da büyük kırılmaların yaşanmasını beklemek ilişkilerin geçmişi ve tarafların birbirlerine olan bağımlılığı nedeniyle doğru olmayacaktır.