ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky ile 18 Ağustos günü Beyaz Ev’de yapacağı görüşme için Avrupa’dan Finlandiya ve Fransa Cumhurbaşkanlarının, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık Başbakanlarının, Avrupa Komisyonu Başkanı’nın ve NATO Genel Sekreteri’nin, maç için deplasmana giden bir futbol takımının taraftarları gibi Vaşington’a gidiyor olmaları, uluslararası diplomasi sahnesinde sanırım emsali görülmemiş bir uygulama oluşturacaktır.
Bu Türkiye’nin de dahil olduğu Batı camiası ve Transatlantik ilişkiler için hazin fakat korkunç olaydır.
Sovyetler Birliği’ne karşı kurulmuş, sonra Rusya Federasyonu döneminde de devam etmiş olan Transatlantik dayanışmada ciddi bir güven bunalımını ortaya koymaktadır.
Avrupa’nın Rusya’ya karşı güvenlik çıkarlarının savunulması ve korunmasında, Transatlantik savunma teşkilâtlanmasında ABD’nin lider rolüne olan inancın, güvenin kaybolduğuna delâlet etmektedir.
Bugün Vaşington'a giden Liderler arasında NATO Genel Sekreteri'nin de bulunması dikkat çekicidir.
Tabiî bu güvensizliğin baş müsebbibi iktidara geldiğinden bu yana diplomasi alanında kuralsız ve öngörülemez, fevrî tutum ve davranışlar sergileyen, diplomaside “güç yoluyla (askerî, siyasî, iktisadî, ticarî) barış” anlayışıyla hamleler yapan Başkan Donald Trump’ın kendisidir.
Bellidir ki, Avrupalı Liderler Başkan Trump’ın geçtiğimiz 28 Şubat’ta Beyaz Ev’de misafir ettiği Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky’e Başkan Yardımcısı Vance ile birlikte canlı yayında dünyanın gözü önünde yaptıkları ve görüşmede hazır bulunan Ukrayna Büyükelçisi hanımefendiyi göz yaşlarına boğan akıl almaz muamelenin bu sefer de tekrarlanabileceği ihtimaline karşı Vaşington’a uçmuşlardır.
Yine bellidir ki, Avrupa Liderleri, kendisini dünyaya uluslararası uyuşmazlıkları çözen güçlü lider olarak gösterme, kabul ettirme, Nobel'e lâyık görülme heves ve hayalinde olan Donald Trump’ın bugünkü görüşmede Zelensky’i hem Ukrayna’nın, hem de Batı’nın güvenlik ihtiyaçlarına cevap vermeyen bir anlaşmaya sürüklemesi ihtimalinden kaygı duymaktadırlar. Bunu önleme amacındadırlar.
Trump ikinci defa ABD Başkanı olarak sahneye çıktıktan kısa bir süre sonra “artık Dünya’nın bir de Trump sorunu var” demiştim. Sorun kendini bütün ağırlığıyla hissettirerek devam etmektedir.
Bu gelişmeler muvacehesinde Türkiye’nin dış politikadaki belli başlı gündem başlıklarının, davalarının, Donald Trump’ın diplomaside arabulucu, kolaylaştırıcı, İngilizce tabiriyle “broker” rolü oynama hevesine ve “güç yoluyla barış” stratejisine konu olmamasını yürekten temenni ederim.
