TAYVAN ve ÇİN 66 YIL SONRA EL SIKIŞTI

Çin ve Tayvan liderleri, 1949 Çin iç savaşından sonra geçen 66 yıllık süreden sonra ilk kez dün Singapur’da bir araya geldi. Tayvan’da, bu tarihi buluşmaya karşı protestolar sürerken, Çin Devlet Başkanı Xİ Jinping ve Tayvan Cumhurbaşkanı Ma Yingjeou, basın mensupları önünde ve herhangi bir yanlış çağrışım yapmaması için “turuncu” arka plân önünde uzun süre tokalaşarak “barış” mesajı verdi. Xi ayrıca, “kimse bizi ayıramaz, biz bir aileyiz” ifadesini kullanırken, Tayvan lideri Ma ise, Tayvan Boğazı’nda barışı geliştirme konusunda kararlı olduklarını söyleyerek, “her iki taraf, birbirlerinin değerlerine saygı duymalı,…farklılıklardan doğan problemlerin barışçıl olarak çözülmesi gerekiyor” diye konuştu.(“ China’s Xi Jinping and Taiwan’s Ma Ying-jeou Meet in Singapore”,WSJ, 7.11.2015) Beklendiği gibi, “bölgede barışın güçlendirilmesi”ve “tek bir Çin temeline dayanan ve Tayvan ilişkilerinde barışçıl gelişmeyi güvence altına alan 1992 anlaşmasını da sağlamlaştırma” amaçlarına yönelik görüşme sonrasında herhangi bir anlaşma imzalanmadığı gibi, ortak açıklama da yapılmadı.(“ Leaders of China and Taiwan Talk of Peace Across the Strait”,NYT,7.11.2015) Bilindiği gibi, Çin ve Tayvanlı yetkililer, ilişkilerin gelişmesini sağlamak amacıyla, 1992 anlaşmasından sonra 1993 yılında Singapur’da bazı anlaşmalara imza atmıştı. Dün gerçekleşen tarihi liderler buluşması ile Singapur; Çin ve Tayvan arasındaki görüşmelere ikinci kez ev sahipliği yapmış oluyor.(“ Leaders of China and Taiwan meet for first time in nearly seven decades”,The Guardian,7.11.2015) Özellikle Tayvan’ın, ülkesindeki “buluşma karşıtı” gösterilere rağmen görüşmeleri gerçekleştirmesini, bir “reel politik”uluslararası ilişkiler yaklaşımı olarak değerlendirebiliriz. 1949 iç savaş sonrası Mao Zedong’un yönetime gelmesi akabinde bazı Çinli hükümet üyeleri, Tayvan’a kaçarak, “Milliyetçi Çin” olarak da adlandırdıkları Tayvan’ı kurmuşlardı. Ancak Çin tarafı, Tayvan’ın bağımsızlığını kabul etmemiş ve adanın kendi topraklarına ait olduğunu savunuşlardı. ABD başta olmak üzere sadece 22 ülkenin tanımakta olduğu ve dünyanın gelişmiş ekonomilerinden biri olan Tayvan’ın, Pekin yanlısı Cumhurbaşkanı Ma’nın 2008 seçimleriyle başa gelmesi ile, Çin ile olan ilişkileri canlanmış; turizm başta olmak üzere, önemli ticaret anlaşmaları yapılmıştı.