Türk Lirası Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi, 2003 yılından bu yana en düşük değerinde

Öncelikle kavramın tanımına baktığımızda, “nominal efektif döviz kuru (NEK)”un, belirli bir kriter gözetilerek seçilmiş çift taraflı nominal kurların uygun bir ağırlıklandırma yöntemi kullanılarak elde edilmiş ortalaması olduğunu görmekteyiz. “Reel efektif döviz kuru (REK)” ise, NEK’in, ülkeler arasındaki göreli fiyat veya maliyet farklarıyla düzeltilmiş halidir. REK, ülkeler arasındaki göreli fiyat veya maliyet gelişimi hakkında bilgi içermekte ve dolayısıyla ekonomilerin “rekabet güçlerinin” değerlendirilmesinde kullanılan anahtar makro-ekonomik göstergelerden biri olarak kabul edilmektedir. TÜFE bazlı REK hesaplaması, Türkiye’deki fiyat düzeyinin, dış ticaret yapılan 36 ülkenin* fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı ortalaması alınarak yapılıyor. Burada ülkelere verilen ağırlıklar ülkelerin Türkiye ile olan dış ticaret ağırlığına göre, TCMB’ca hesaplanmaktadır. Endeksin 100’ün üzerinde olması, TL fiyatının, olması gerekenin üstünde (güçlü-değerli); tersi (100’ün altında) halinde de, TL’nın, olması gereken değerinin üstünde altında (güçsüz-değersiz) olduğunun ifade eder. Ancak anılan endekse bir süreç ve bant içinde bakarak değerlendirmek gerekir. TCMB’nın yayınladığı “TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) tablo ve grafiğinden de görüldüğü gibi (http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/be04670b-1d5c-416c-90c1-b7600f06e72d/TUFE.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=be04670b-1d5c-416c-90c1-b7600f06e72d), TL’nın nominal fiyatı, son üç aydır sürekli düşük değerli seyrettiğini ve Eylûl 2015’de de, son 13 yılın en düşük değerine gerilediğini görmekteyiz. Değeri düşük milli paranın ülke ihracatını tetiklemesi beklenirken, bilindiği gibi, bırakın artmayı, tam tersine gerilemektedir. Bu durumda yaşanan bu olgunun doğal sonucu, dışa bağımlı üretim girdileri yoluyla “fiyat artışı”, $ bazında “ulusal gelirin azalması”, kişi başı düşen gelirlerle “bireylerin fakirleşmesi” ve “gelir dağılımının daha da bozulması” olmaktadır. * Bu ülkeler : Gelişmiş ülkeler: Almanya, İtalya, ABD, Fransa, İngiltere, İspanya, Belçika, Hollanda, Japonya, Kore, İsviçre, Avusturya, İsveç, Tayvan, Yunanistan, Çek Cumhuriyeti, İsrail, Finlandiya, Danimarka, İrlanda, Slovakya, Portekiz. Gelişmekte olan ülkeler: Çin, Rusya, Romanya, Polonya, Hindistan, Macaristan, Bulgaristan, Tayland, Kazakistan, İran, Suudi Arabistan, Endonezya, Malezya, Mısır.