Elinde Gazze’de Filistinlilerin kanı olan İsrail Başbakanı Netanyahu ile ellerine Kıbrıs’ta destek verdikleri EOKA teröristlerinin katlettiği soydaşlarımızın kanı bulaşmış olan Yunanistan Başbakanı Mitsotakis ve Kıbrıs Rum Lideri Hristodulidis 22 Aralık 2025 günü Kudüs’te Netanyahu’nun misafiri olarak buluştular.
Ne diyelim!? Şu an aklıma “tencere yuvarlandı kapağını buldu” öz deyişi geldi ama bu üçünün tıynetleri karşısında bu söz az kalır.
Tesadüfe bakın ki bu buluşmayı, kuruluşu 16 Ağustos 1960 günü ilân edilen “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin” iki ortak kurucusundan biri olan Kıbrıs Türk halkını yok etmek veya Ada’dan göçe zorlamak için Kıbrıs Rum EOKA terör çetesinin Yunanistan’ın askerî desteğinde başlattığı fakat Türkiye’nin ağırlığını koymasıyla tamamlanamayan, tarihe “kanlı noel” olarak geçmiş olan soykırım hareketinin tam 62’nci yıldönümünde gerçekleştirdiler.
Türkiye’ye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne karşı bir askerî ve siyasî şer cephesi oluşturdular.
10. Üçlü Zirvelerinde güvenlik, enerji, bağlantı, teknoloji ve bölgesel istikrar konularında uzun vadeli iş birliğini derinleştirme konusunda anlaştılar. Liderler, yıllık zirveler düzenleme, ABD ile 3+1 çerçevesini güçlendirme, temel enerji ve altyapı projelerini ilerletme, Gazze için insani yardım koordinasyonunu geliştirme, yapay zeka ve acil durum müdahalesi konularında iş birliğini genişletme ve bölgesel barışı ve AB-İsrail ilişkilerini geliştirirken terörizm ve antisemitizmle ortak mücadele etme konusunda taahhütte bulundular.
"Kıbrıs sorununun BM Güvenlik Konseyi kararlarına dayalı olarak" çözülmesini istediler. Böyle bir çözümü 10'dan fazla vesileyle, en son olarak tam teşekküllü bir müzakere süreci sonunda ortaya çıkan ve her iki halkın ayrı referanduma 24 Nisan 2004 günü sunulan Antlaşma metnini Kıbrıs Türk halkı kabul ederken, Kıbrıslı Rumların kendisinin büyük oy nispetiyle reddetmiş olduğu gerçeğini hatırlamak istemediler.
Bir ortak bildiri yayınladılar. İngilizce yayımlanan metnin Türkçesini referansı kolaylaştırmak maksadıyla aşağıya kaydediyorum:
https://jewishvirtuallibrary.org/politics-wing/peace-process/international-relations-and-aid-international-statements-and-resolutions/joint-declaration-of-the-10th-trilateral-summit-of-israel-greece-and-cyprus
▪️“Bizler, İsrail Devleti Başbakanı Benjamin Netanyahu, Yunanistan Cumhuriyeti Başbakanı Kyriakos Mitsotakis ve Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides, ülkelerimiz arasındaki 10. Üçlü Zirve için bugün (22 Aralık 2024) Kudüs'te bir araya geldik.
Üçlü İşbirliğimiz
▪️Bölgemizin, Hindistan'dan Orta Doğu ve Doğu Akdeniz üzerinden Avrupa'ya uzanan bir istikrar, refah ve işbirliği çağına öncülük etme fırsatıyla tarihi bir dönüm noktasında bulunduğunu kabul ediyoruz. İlerleme, güvenlik, istikrar ve barışa yönelik bu ortak vizyon, bağlantı kurduğu halkların tarihi mirasına, ortak çıkarlarına ve paylaşılan değerlerine saygıya dayanmaktadır.
▪️Bugünkü üçlü zirve, işbirliğimizi güçlendirme, uluslarımızın güvenliğini ve dayanıklılığını gelecek nesiller için artırma konusundaki sarsılmaz bağlılığımızı yeniden teyit etmektedir.
▪️Yıllık Liderler Zirvesi düzenlemeyi ve bakanlar ve çalışma düzeyindeki üçlü toplantıları yoğunlaştırarak işbirliğini derinleştirmeyi ve ortak girişimleri genişletmeyi kabul ediyoruz.
▪️Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri ile 3+1 formatının önemini yeniden teyit ediyor ve benzer düşüncelere sahip diğer ortakları da 3+1 formatında çerçevemize katılmaya davet ediyoruz.
Güvenlik, Terörle Mücadele ve Denizcilik İşbirliği
▪️Bu vizyonun gerçekleştirilmesini sağlamak için, mevcut ve ortaya çıkan zorlukların üstesinden gelmek üzere ortak eyleme duyulan ihtiyacı yeniden teyit ediyoruz.
▪️Bu bağlamda, güvenlik, savunma ve askeri konularda devam eden üçlü işbirliğimizi güçlendirme konusunda mutabık kalıyoruz.
▪️Terörle mücadeleye olan bağlılığımızı, terörist faaliyetlerin finansmanının ortadan kaldırılması çabaları da dahil olmak üzere yeniden teyit ediyoruz.
▪️Deniz güvenliğinin önemini vurguluyor ve deniz yollarını ve kritik altyapıyı ortaya çıkan tehditlere karşı koruma konusunda işbirliğini derinleştirme sözü veriyoruz. Kıbrıs'ta Denizcilik Siber Güvenlik Mükemmeliyet Merkezi'nin (MCCE) kurulmasını ve 2026'da planlanan açılışını memnuniyetle karşılıyoruz.
▪️Kıbrıs ve Yunanistan'ın, Gazze'deki insani yardım çalışmalarına, özellikle de Kıbrıs ve İsrail arasında koordinasyon içinde ve uluslararası ortaklarla yakın işbirliğiyle, 2720 Mekanizması doğrultusunda ek yardım ulaştırılması için uygulanan Amalthea deniz koridoru aracılığıyla yaptıkları önemli ve tutarlı katkıları takdir ediyoruz.
▪️BM Güvenlik Konseyi'nin 2803 sayılı kararıyla onaylanan Başkan Trump'ın 20 maddelik Gazze Barış Planı'nın önemini yineliyor ve son kalan İsrailli rehine Ran Gvili'nin derhal iadesini ve Hamas'ın mutabakata varılan çerçeveye uygun olarak silahsızlandırılmasını talep ediyoruz.
▪️İsrail'in kolaylaştırıcılığıyla Gazze'ye insani yardım ve ticari malların taşınmasında önemli bir kilometre taşına ulaşan, Kıbrıs ve Yunanistan'ın da katıldığı ABD liderliğindeki Gazze Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi'ni (CMCC) takdir ediyoruz.
▪️İnsani yardımın sivillere güvenli bir şekilde, yalnızca koordineli kanallar aracılığıyla ve kötü niyetli aktörler tarafından kötüye kullanılmadan ulaşmasını sağlamaya kararlıyız.
▪️Uluslararası hukuka uygun olarak İsrail'in meşru müdafaa hakkını yineliyor ve İsrail aleyhindeki asılsız iddiaları reddediyoruz.
Acil Durum Müdahale İşbirliği
▪️Doğal afetlerde hızlı ve etkili karşılıklı yardımı sağlamak amacıyla Acil Durum Hazırlığı ve Müdahalesi konusunda Üçlü Çalışma Grubu kurulması konusunda mutabık kaldık. Özellikle orman yangınları konusunda bölgesel hazırlık ve müdahale kapasitelerini artırmayı amaçlayan Kıbrıs Bölgesel Hava Yangın Söndürme İstasyonu kurulması girişimini memnuniyetle karşılıyoruz.
▪️Sağlık konusunda bir Çalışma Grubu kurarak, tıp kurumlarımız arasında araştırma, inovasyon ve acil durum müdahalesi alanlarında işbirliğini güçlendireceğiz.
▪️Ayrıca, çevre koruma ve iklim değişikliğiyle mücadele konularındaki kapsamlı işbirliğimizin önemini vurguluyoruz. İlgili makamlarımız, su ve atık su yönetimi ve iklim değişikliğiyle mücadele konularında üçlü mutabakat zaptları üzerinde gerekli çalışmaları başlatacaktır.
▪️Bölgesel Deniz Petrol Kirliliği Acil Durum Planı Uygulama Anlaşmamızı hatırlatıyor ve 2026 yılında deniz kirliliği olaylarını ele alan ortak bir tatbikat yapılması konusunda mutabık kalıyoruz.
Enerji, Bağlantı ve Bölgesel Refah
▪️Doğalgaz geliştirme, elektrik ara bağlantıları ve yenilenebilir enerji girişimleri de dahil olmak üzere ortak enerji projelerini, uluslararası hukuk, deniz hukuku ve tüm devletlerin kendi münhasır ekonomik bölgelerinde/kıta sahanlıklarında haklarını kullanmalarına saygı temelinde, bölgedeki iş birliğinin sağlam bir temeli olarak ilerletme kararlılığımızı yeniden teyit ediyoruz.
▪️Amerika Birleşik Devletleri'nin katılımıyla Kasım 2025'te Yunanistan'da yapılacak 3+1 Enerji Bakanlar Toplantısı'na ilişkin son Ortak Bildiriyi ve Doğu Akdeniz Enerji Merkezi de dahil olmak üzere Doğu Akdeniz'de enerji güvenliğini ve iş birliğini bölgesel stratejik istikrar ve dayanıklılığın anahtarı olarak teşvik etme taahhüdünü memnuniyetle karşıladık.
▪️Büyük Deniz Ara Bağlantı Projesi'ne güçlü bir bağlılık ifade ediyor ve onu ilerletmek için birlikte çalışmayı kabul ediyoruz.
▪️Bu stratejik hedefi gerçekleştirmek için düzenli olarak toplanacak çalışma düzeyinde gruplar kurarak, Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru (IMEC) bağlamında, halihazırda devam eden ve gelecekteki bölgesel ara bağlantı projelerini teşvik etmek için iş birliği yapacağız.
Bilim, Teknoloji ve İnovasyon
▪️Ortak araştırma girişimlerini teşvik etmek için bir çerçeve oluşturulması ve AB Horizon programlarına ve diğer dış finansman kaynaklarına erişimde koordinasyonun iyileştirilmesi de dahil olmak üzere, bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarında üçlü işbirliğini daha da geliştirmeyi kabul ediyoruz.
▪️Görev açısından kritik sivil sektörlerde, yüksek seviyeli bilgi işlem altyapısında ve kapasite geliştirmede yapay zekanın güvenilir uygulamasını teşvik etmek ve işbirliğini artırmak için yapay zeka (YZ) üzerine bir Çalışma Grubu kuracağız.
Avrupa ve Bölgesel İşbirliği
▪️Yaklaşan Kıbrıs Dönem Başkanlığını, Doğu Akdeniz de dahil olmak üzere, Güney Komşuluk bölgesinde işbirliğini artırmak, Avrupa Birliği ve İsrail arasındaki ilişkileri güçlendirmek ve kilit ortaklar olarak potansiyellerini gerçekleştirmek için bir fırsat olarak görüyoruz.
▪️İsrail ve Arap dünyası arasındaki barış çemberinin güçlendirilmesi ve genişletilmesi, daha güvenli ve müreffeh bir bölge için umut vadetmektedir. İbrahim Anlaşmalarını genişletme taahhüdümüzü yeniden teyit ediyor ve bu hedefe ulaşmak için ABD ve diğer ortaklarla birlikte ortak çabaları yoğunlaştırmayı kabul ediyoruz.
▪️İsrail ve Lübnan arasındaki diyalogda son zamanlarda kaydedilen ilerlemeyi ve güvenlik diyaloğuna ekonomik bir boyut eklenmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Lübnan'ın egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını ve Lübnan Hükümeti kararına, BM Güvenlik Konseyi kararlarına ve ABD arabuluculuğuyla İsrail ve Lübnan arasında varılan Kasım 2024 mutabakatlarına uygun olarak, meşru devlet kurumları altında güç kullanımının tekelinin sağlanmasının önemini destekliyoruz; bu mutabakatlar Lübnan ve İsrail arasında normalleşmeye giden yolu açabilir.
▪️Kudüs'ün üç tek tanrılı din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için özel önemini vurguluyor ve Yahudi halkının tarihi vatanıyla olan derin ve köklü tarihsel bağlarını hatırlatıyoruz. Kudüs'teki kutsal yerlerdeki statükoyu koruma taahhüdümüzü yineliyor ve Hristiyan Kiliselerinin varlığını ve mirasını destekleme konusundaki güçlü ilgimizi vurguluyoruz.
▪️Sydney ve Manchester'da Yahudi ibadet edenlere yönelik son korkunç terör saldırıları da dahil olmak üzere, küresel çapta artan antisemitizm ışığında, İsrail'in yok edilmesi ve var olma hakkının reddedilmesi çağrıları da dahil olmak üzere, antisemitizmle her türlü biçimde mücadele etme kararlılığımızı yeniden teyit ediyoruz.
▪️Ayrıca, ibadet özgürlüğü de dahil olmak üzere dini özgürlüklerin önemini ve bunlardan doğan yükümlülüklerimizi yineliyoruz.
▪️Uluslararası hukuka ve ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarına dayalı olarak Kıbrıs sorununun adil, kapsamlı ve uygulanabilir bir şekilde çözülmesine yönelik tam ve sarsılmaz desteğimizi ifade ediyoruz. Demokratik ilkelere, insan haklarına ve tüm Kıbrıslıların temel özgürlüklerine saygı temelinde adayı yeniden birleştirecek böyle bir çözüm, yalnızca Kıbrıs halkının tamamına fayda sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda Doğu Akdeniz'de ve daha geniş bölgede barış, güvenlik ve istikrara da önemli ölçüde katkıda bulunacaktır.
Halklar Arası Bağlar
▪️Kültürel, eğitimsel ve akademik değişimleri derinleştirmeye, toplumlarımız arasında karşılıklı anlayış ve dostluğu geliştirmeye kararlıyız.
▪️Çevre eğitimi ve gençlik değişimleri konusunda mevcut anlaşmaların uygulanmasını hızlandırmayı kabul ediyoruz.
▪️Uluslarımız arasındaki bağları güçlendirmede küresel ölçekteki topluluklarımızın büyük potansiyelini ve hayati rolünü kullanarak diaspora ilişkilerinde işbirliğini artıracağız.
