İlk planda kısa kararını açıklayıp gerekçeli kararını sonraya bırakan mahkeme, nihai kararın Cumhurbaşkanlığı'nın takdirinde olduğunu duyurmuştu. Kararın ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ayasofya'nın idaresinin Diyanet İşleri Başkanlığına devredilerek ibadete açılması kararını imzaladı.
Daha sonra Hristiyanlığın farklı kollarını temsil eden 350 kilisenin oluşturduğu Dünya Kiliseler Birliği, Ayasofya'nın statüsünün değişmesi kararı hakkında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a bir mektup gönderdi.Karardan dolayı "acı ve dehşet" duyulduğunun altı çizilen mektupta, statü değişikliğinin farklı inançlardan kişiler arasındaki diyalog çabalarına "zarar verdiği" ileri sürüldü.
Ayrıca, Yunanistan Cumhurbaşkanı bunun bir provokasyon olduğunu ifade etti ve "Uluslararası topluma karşı derin bir provokasyon" olarak nitelendirdi. Atılan bu adımın "tarih hafızasına karşı çok sert bir hakaret" olduğunu belirten Sakelaropulu, ayrıca Türkiye'nin aldığı bu kararla, "Hoşgörünün altını oyduğunu ve kendi ile tüm medeni dünya arasındaki ilişkileri zehirlediğini" savundu.
Almanya ise, Ayasofya'yı camiye dönüştürmeye yönelik atılan adımın "Ortak Avrupa kültürüne karşı bir provokasyon" olduğunu belirten koalisyon ortaklarından Birlik Partileri'nin (CDU/CSU) meclis grubundaki Avrupa politikaları sözcüsü Florian Hahn, Ankara'nın aldığı bu kararın "aynı zamanda Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden giderek daha fazla yabancılaştığını gösterdiğini" belirtti.
Avrupa Birliği'nin bir diğer güçlü üyesi Fransa da, Türkiye'nin kararından "üzüntü" duyduğunu bildirdi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian konuyla ilgili açıklamasında, "Dini, mimari ve tarihi açıdan bir mücevher; inanç özgürlüğü, hoşgörü ve çeşitliliğin de sembolü olan Ayasofya'nın bütünlüğü korunmalı" dedi.
Yunanistan Cumhurbaşkanı Ekaterini Sakelaropulu ise Ayasofya'nin camiye dönüştürülmesini "Uluslararası topluma karşı derin bir provokasyon" olarak nitelendirdi. Atılan bu adımın "tarih hafızasına karşı çok sert bir hakaret" olduğunu belirten Sakelaropulu, ayrıca Türkiye'nin aldığı bu kararla, "Hoşgörünün altını oyduğunu ve kendi ile tüm medeni dünya arasındaki ilişkileri zehirlediğini" savundu.
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulidis ise Ayasofya'nın camiye dönüştürülme kararını kınayarak, Türkiye'nin "uluslararası sorumluluklarını büyüyen oranda korkunç bir biçimde zedelemeye" devam ettiğini ifade etti. Hristodulidis, Ayasofya'nın Ortodoks inancının evrensel bir sembolü olduğunu da sözlerine ekledi.
Ayasofya'ya büyük önem verilen bir başka ülke olan Rusya'dan da, Türkiye'nin aldığı karara tepkiler geldi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, kararı "üzücü" olarak nitelendirerek, insanlığın gelişiminde etkisi olan yüzyıllarca yıllık tarihi barından başka sembollerin pek kalmadığını belirtti. Türkiye'den Ayasofya'nın yapısını koruması ve ziyarete izin vermesini beklediğini belirten Gruşko, "Tüm yükümlülüklerin tamamen uygulanacağını umuyorum" dedi.
Türkiye'yi Ayasofya kararından dolayı eleştiren bir başka ülke de NATO müttefiki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) oldu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, konuyla ilgili açıklamasında, "Türk hükümetinin aldığı, Ayasofya'nın statüsünü değiştirme kararından hayal kırıklığı duyuyoruz" ifadesini kullandı. Ortagus ayrıca Türkiye hükümetine çağrıda bulunarak, cami olduktan sonra da yapının, kısıtlamaya tabi olmadan herkesin ziyaretine açık olmasını istedi.
Olumsuz tepkilerin yanısıra Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi kararına olumlu tepkiler veren ülkeler de vardır.
Hamas’ın Yurtdışı Basın Ofisi Başkanı Rafet Murrai yaptığı açıklamada, ‘Ayasofya’nın ibadete açılması,tüm Müslümanların gurur duyacağı bir adımdır’ ifadelerini kullandı.Katar, Malezya ise Ayasofya’nın dönüştürülmesine olumlu tepkiler verenler arasındadır.
Yazan: İlayda DEMİRTAŞ
