Brexit (Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması) sonrasında AB ile İngiltere arasında birçok belirsizlik yaşanmıştı. Jersey krizi de bunların bir örneğini oluşturmaktadır. Jersey, İngiltere’nin güneyinde, Fransa’nın kuzeyinde yer alan Manş Denizindeki Manş Adalarından biridir. Kendi mali, hukuki yargı sistemlerine ve kendi kaderini tayin etme gücüne sahip, anayasal bir monarşi altında özerk bir parlamenter demokrasidir. Birleşik Krallık’ın bir parçası değildir ve ondan ayrı bir uluslararası kimliği vardır ancak savunmasından anayasal olarak Birleşik Krallık sorumludur. Brexit ile birlikte birçok konuda değişiklik yaşandığı gibi Manş Denizindeki avlanma kurallarında da yaşanmıştı. Özellikle İngiltere ve Avrupa Birliği arasında anlaşmaya varılamayan konu ticaretti ve bu konunun en tartışmalı başlığı ise balıkçılıktı.
24 Aralık 2020’de yaklaşık 2000 sayfalık bir ticaret anlaşması hazırlayarak Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık uzlaşmıştı. Anlaşmaya göre Birleşik Krallık karasularında kontrolü tamamen devralacak ve AB bandıralı balıkçı teknelerinin, Birleşik Krallık sularında ne kadar balık avlayabileceği yıllık müzakerelerde belirlenecekti. Konu Jersey adasına gelince aralarında anlaşmazlıklar çıkmaya başladı. Fransız yetkililer Fransa’ya 14 mil (12 km) uzaklıktaki Jersey karasularındaki yeni avlanma kurallarının "kabul edilemez" olduğunu ifade ediyordu. Ticaret anlaşması kapsamında balıkçılık için yeni bir lisans sistemi geliştirilmişti ve bu sisteme göre Fransız teknelerinin belge alabilmek için Jersey sularında balıkçılık geçmişine sahip olduklarını göstermeleri gerekiyordu. Fransız yetkililer, Manş Adaları açıklarında balık tutmak için “yeni teknik önlemlerin” Avrupa Birliği’ne iletilmediğini ve bu durumun da yeni önlemleri “geçersiz” hale getirdiğini belirtmişti. Aynı zamanda Fransa’nın balıkçılığında bu bölge önemli bir paya sahipti ve “sarı yelekliler” protestolarından sonra Fransa’nın buradaki balıkçılık faaliyetlerinden çekilmesi Macron'un olumsuz etkilenmesine neden olacaktı.
Nasıl tepkiler verilmişti?
Fransız Denizcilik Bakanı Annick Girardin, yüzde 95’i Fransa’dan su altı kabloları ile sağlanan Jersey’nin elektriğini kesme tehdidinde bulunmuştu. Girardin Fransız parlamentosuna bu yeni kabul edilemez kurallar karşısında misilleme tedbirlerinin kullanıma hazır olduğunu belirtmişti. Girardin, “Durumun buraya gelmesinden dolayı üzgünüm, ancak mecbur kalırsak yapacağız” ifadelerini kullanmıştı.
Geçen günlerde 50’den fazla Fransız balıkçı teknesi Jersey adasının ana limanı olan Saint Heiler’da anlaşmayı protesto etmek için bir araya gelmişti ve ana limanı abluka altına almıştı. Bu abluka yüzünden bir yük gemisinin geçiş imkanı olmadı. Aynı zamanda aradaki gerilim sebebiyle İngiliz balıkçı Jonathan Ruff, ablukaya katılan Fransız balıkçı teknesi Lagot'u Saint Helier’daki ana liman açıklarında çarparak bölgeden uzaklaştırmıştı. Avrupa Birliği Fransa ve ingiltere’ye itidal çağrısında bulunmuştu.
Jersey Krizinde İngiltere’den Geri Adım
Fransa’nın bölgeye iki savaş gemisi göndermesinin ardından Londra bu bölgedeki iki donanma gemisini geri çekme kararı aldı. Başbakan Boris Johnson tarafından yapılan açıklamada 10'dan fazla Fransız balıkçı gemisinin adadan ayrılmasının memnuniyetle karşılandığı, gerginliğin yatışması ile birlikte savaş gemilerinin geri çağrıldığı belirtildi.
Kaynak:
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57014223
https://tr.wikipedia.org/wiki/Jersey
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55422535
https://tr.euronews.com/2021/01/01/ticaret-anlasmas-ab-ile-birlesik-krall-k-iliskilerini-nas-l-sekillendirecek
