< < Seçim sonrası İran'ı ne bekliyor?


Seçim sonrası İran'ı ne bekliyor?

Yazan  24 Şubat 2020

Geçtiğimiz Cuma günü (23 Şubat 2020) İran'da yapılan 11. dönem meclis seçimlerinde İran halkı 290 kişilik İran Meclisi'ni seçmeye sandıklara gittiler. Resmi makamların verdiği seçim sonuçlarına göre katılım oranı ülke genelinde yüzde 42.5 ve başkent Tahran'da yüzde 25 olarak belirlenmiştir.

Katılım oranı son 41 yılın en düşük orandır. Bir önceki meclis seçimlerine göre, ülke genelinde seçimlere katılım yüzde 19 azalmıştır.

İlk etapta, yapılan gayrı resmi açıklamalara göre, saat 19.00’da oy verme işlemi bittiğinde 7 milyon oy kullanılmıştır. Fakat oy verme işlemi saat 22.00’a kadar uzatılmış ve açıklanan resmi sonuçlara göre 24 milyon oy kullanılmıştır.

Katılımın az olmasına rağmen Ali Hamenei, halkı kutladı ve onlara teşekkür etti. Hamenei’ye göre Amerika ve diğer İran düşmanlarının dediklerinin aksine halk bir daha seçime katılarak Devrimi ve Devleti destekledi.

İran İçişleri Bakanı Mahmut Rahmani Fezli, katılımın düşük olmasının sebeplerinden bahsederken, önceki yıl Kasım ayında benzin fiyatlarının artıştan ötürü gerçekleşen protestolardan, Ukrayna uçak kazasından ve Koronavirüsüten kaynaklandığını ileri sürdü.

Muhafazakârlara göre hükümetin başarısızlıkları ve ekonomini kötü yönetmesinin ve önceki meclisin ve milletvekillerinin yolsuzlukları da katılımın az olmasına sebep oldu.

Reformcular ise düşük katılımın sebebini 7 binden fazla adayın vetosu (ki çoğu reformcu adaylardı) olarak görüyorlar.

Halk tarafından katılımın düşük olmasının sebeplerini Aralık ve Ocak 2017, Kasım 2019 ve Ocak 2020 halk isyanları ve protestoların bastırılmasındaki ağır uygulamalar ve halkın isteklerine hükümetin uygun karşılık vermemesi; reformcular ve Ruhani'nin Cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimlerinde ülkenin durumunun iyileşmesi yönünde büyük sözler verirken uygulamada hiçbirini tutmamaları, ekonomik şartların kötüleşmesi ve gitgide halkın yoksullaşmasının bir sonucu olarak değerlendirebiliriz.

Seçilen milletvekillerine baktığımızda önümüzdeki dönem İran meclisinde 223 muhafazakâr, 16 reformcu ve 36 bağımsız milletvekili bulunacaktır.

Öte yandan, Ruhani'nin danışmanı Hüsamettin Aşna, cuma günü gerçekleşen seçim tarihini kastederek; resmi sosyal medya hesabından "İran'ın sevimli halkı, İran İslam Cumhuriyeti'nin siyasi değişimi tarihini unutmayın" yazarak parlementer sistemin değişeceğini ima etmiştir.

Bu sonuçlara göre, önümüzdeki dönem İran meclisinde muhafazakârlar büyük çoğunlukla yer alacaklar. Bu çoğunluk reformcu Hasan Ruhani’ye, hükümetinin kalan süresinde yapacağı işlerde büyük sorun çıkaracaklar. Öte yandan araştırmalar ve bazı gazeteciler, bu kadar aday vetosu ve düşük oranda katılımı göze alan İran Devleti’nin muhafazakâr yönlü meclisten başka bir amacı olduğunu ve bu amacın İran'da, bu meclisin vasıtasıyla anayasayı değiştirmek olduğunu ileri sürmektedirler.

İran'da anayasa değişimi için halkın doğrudan onayına gerek yoktur. İran Meclisi anayasayı değiştirebilecek durumda ve Ali Hamenei, tek ağızdan ülkeyi yönetmek için,  bu meclis vasıtasıyla yönetimdeki ikilemi ortadan kaldırabilecektir.  İran hükumeti meclisten onay aldıktan sonra başbakanlık sistemine geçirecektir. Çünkü yıllardan beri Ali Hamenei hep halkın seçtiği cumhurbaşkanları ile sorun yaşamış ve bu anayasa değişikliği ile bu sorunu ortadan kaldırıp ve devleti istediği şekilde yönetecektir.

Köksal Taşkent

21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü
İran Araştırmaları Uzmanı

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum
  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

  II.Mahmut, Vakay-ı Hayriye adıyla, Aksaray-Et Meydanı’ndaki yeniçeri kışlaları top ateşine tutularak 6.000'den fazla yeniçeri öldürülmüş ve isyana katılan yobaz takımı tutuklanmıştır. Askeri kuvveti çok zayıflayan Osmanlı’nın Donanması 1827’de Navarin’de sonra Sinop Limanında yakılınca Osmanlını...

Error: No articles to display