Tovuz bölgesinde gerçekleşen ve Ermenistan'dan gelen ateşe karşılık veren Azerbaycan ordusu Ermeni askerlerin kayıp vererek geri çekildiği bildirildi. Azerbaycan-Ermenistan sınırında çıkan çatışmalarda, Azerbaycan ordusundan biri tümgeneral olmak üzere 7 asker hayatını kaybettiği acı haberi geldi.Azerbaycan Savunma Bakan Yardımcısı Kerim Veliyev, iki gündür devam eden çatışmalarda, Ermenistan ordusunun çok sayıda askeri teçhizatların imha edildiğini açıkladı. Veliyev, karşı saldırılarla Ermenistan ordusundan yaklaşık 100 askerin öldürüldüğünü söyledi. Veliyev bugün sabah saatlerinde çatışmada, Tümgeneral Polad Heşimov ile Albay İlgar Mirzeyev'in 'kahramanca şehit olduğunu' açıkladı. Ermenistan Başbakanı Peşinyan dünkü kabine toplantısında 'Azerbaycan'ın provakosyanlarının' karşılıksız kalmayacağını belirtmişti. Ermenistan Savunma Bakanı David Tonoyan da Bakü'nün eylemlerine cevap verileceğini açıkladı.
Tovuz bölgesinde Azerbaycan mevzilerine yönelik saldırısına ilişkin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Elbette Azerbaycan ordusu gereğini yaptı ve bu saldırıları püskürttü. Buradan şunu görüyoruz, Ermenistan özellikle işgal ettiği topraklardan, dikkati başka yerlere çekmek istiyor yeni çatışma alanları oluşturarak." diye konuştu. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, bugüne kadar Ermenistan'ın hiçbir çözüme yanaşmadığının altını çizerek, "Ermenistan'ın yaptığı kabul edilemez. Aklını başına toplasın. Azerbaycan yalnız değildir. Biz Türkiye Cumhuriyeti ve Türk milleti olarak tüm imkânlarımızla Azerbaycan'ın yanındayız." dedi. Türkiye'nin, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün korunması için elinden gelen her desteği vereceğinin altını çizen Bakan Çavuşoğlu, "Azerbaycan işgal edilmiş topraklar ve Karabağ konusunda hangi çözümü tercih ediyorsa biz Azerbaycan'ın yanında olacağız." ifadesini kullandı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Azeri ve Ermeni Dışişleri Bakanlarına yeniden çatışmalara neden olan sınırda derhal ateşkes sağlama, üstlenilen yükümlülüklere istinaden itidalli davranma çağrısında bulundu. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Lavrov'un Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Zograb Mnatsakanyan ile yaptığı telefon görüşmelerine ilişkin yazılı açıklama yayınladı. Görüşmelerde Azeri-Ermeni sınırındaki gerilimin konuşulduğunu ifade eden Rus Dışişleri Lavrov, taraflara derhal ateşkesi sağlama, üstlenilen yükümlülükler ve AGİT Minsk Grubu eş temsilcileri olarak Rusya, ABD ve Fransalı temsilcilerin ve AGİT Dönem Başkanı'nın Kişisel Temsilcisinin önerileri uyarınca itidalli davranma çağrısı yaptı. Kremlin Sözcüsü Dmitryi Peskov,Azerbaycan-Ermenistan sınırındaki çatışmadan çok derin endişe duyuyoruz, Her iki tarafı da ateşkes altındaki yükümlülüklerine uyma çağrısında bulunuyoruz. Moskova arabuluculuk çabalarına hazır, ifadesini kullandı.
Karabağ sorununu Rusya açısından baktığımızda Kafkasya’da etkinliğini sürdürmesi doğrultusunda önemli bir araçtır. Karabağ sorunun çözümü sadece büyük devletlerin isteği doğrultusunda gerçekleşecektir. Aynı zamanda Rusya Karabağ soruna ilişkin kilit ülke konumunu sürekli olarak korumuştur. Birkaç başarısız girişimin ardından ateşkes anlaşmasının imzalanmasını da önemli ölçüde Rusya`nın girişimleri sağlamıştır. Fakat ateşkes anlaşmasına rağmen ateş pek de kesilmiş değildir. Rusya`nın bölgesel ve küresel olanakları ile bu ülkenin bölgesel ve küresel iddiaları değişmedikçe sorunun kalıcı biri çözüme ulaşma ihtimali zayıf olarak kalma ihtimali çok yüksektir. Bölgede nüfuzunu artırmayı amaçlayan Rusya Azerbaycan’da askeri üsse sahip olma arzusunda Azerbaycan’daki askeri üslerini ve en son 2013 tarihinde Gebele Radar Üssünü kapatmıştı.[1] Ancak Putin, “Dağlık Karabağ sorunu kazanan ve kaybedenin olmadığı bir formülle çözülmelidir.” İfadesini kullanarak aslında bu tür stratejik nesnelerin kendileri ile üçüncü ülkelere (Ermenistan) karşı pazarlık konusu yapılmasını istemediklerini ortaya koymuştur.
Ayrıca Putin, Azerbaycan ve Ermenistan ile aynı derecede ilişkilerin geliştirilmesinden yana olduğunu da altını çizmişti. Ermenistan Rusya ile Askerî İş Birliği Anlaşması imzalanmıştır. Azerbaycan ile Ermenistan arasında herhangi bir savaş durumunda Rusya’nın en azından mevcut anlaşmaları gereği Ermenistan’ı destekleyeceği aşikârdır.[2] Bunun dışında Rusya’ya rağmen ciddi bir çatışmanın başlaması ve taraflardan birinin diğerine ciddi üstünlük sağlaması ihtimali çok düşüktür. Azerbaycan`ın bu aşamada Rusya`nın da dâhil olacağı bir savaşı arzu etmemesi, Rusya`nın da bu kadar sorun sürüyorken Azerbaycan dolayısıyla yeni sıkıntılar yaşamayı arzu etmemesi çatışmanın büyümesi ihtimalini de zayıflatıyor. Ermenistan ise devamlı olarak Rusya’nın askeri desteğinden ümitleniyor.[3] Bununla beraber bölgede Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü kapsamında ittifakı, ikili ittifak anlaşmalarını ve Ermenistan’daki Rus askeri üslerini güvencesi olarak görüyor. Ayrıca Avrasya Ekonomik Birliği’nin de üyesi. Özellikle Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye’ye ilişkin politikaları sebebiyle kendisini bir güvenlik labirentin içine hapsetmiş durumundadır. Bu iki ülkeyle olan sorunlarını çözmek yerine bu iki ülkeden tehdit algısıyla Rusya’ya sürekli olarak daha bağımlı hale gelecek politikalar yürüttükçe, Türkiye ve Azerbaycan ile güvenlik sorununu daha üst aşamaya taşımaktadır. Dengeli ve mümkün olduğu kadar bağımsız dış politika izleme çabalarını sürdüren Azerbaycan Rusya`nın bu girişimlerine karşı çıkmaktadır. Mevcut koşullarda ateşkesin tamamen ortadan kalkması ve geniş kapsamlı savaşın başlaması ihtimali de zayıftır.
Kaynak:
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-ermenistan-sinirinda-catisma-cikti/1907905
https://tr.sputniknews.com/rusya/202007131042447991-rus-disislerinden-baku-ve-erivana-derhal-ateskes-cagrisi/
[1]Nazim CAFEROV, KARABAĞ SORUNUNDA ATEŞKES VE RUSYA, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/638575
[2] Sinan Oğan, https://turksam.org/gebele-radar-istasyonu-biri-bizi-gozetliyor
[3]Araz ASLANLI, Karabağ'da Hiç Kesilmeyen Ateş ve Rusya, https://ekoavrasya.net/duyuru.aspx?did=217&Lang=TR
