ABD’NİN KONTRGERİLLA STRATEJİSİNDE DEĞİŞMEYENLER


ABD’NİN KONTRGERİLLA STRATEJİSİNDE DEĞİŞMEYENLER

Yazan  26 Şubat 2010
Afganistan’daki çarpışmalara bakıldığında, Taliban’ın gerilla mücadelesi kapsamında hareket ettiği ve gerilla stratejisini sürdürerek etkin olduğu gözlemlenmektedir. Böyle bir mücadelede etkin ve başarılı olabilmek için üç faktörün bir arada yürütülm

Öncelikle kontrol yollarına ve hâkim bölgelere çok sayıda asker yığılarak, direnişçilerin hareket imkân ve kabiliyeti sınırlandırılır. İkinci olarak, faaliyetlerinin ardından saklanabilecekleri yer bulamamaları için direnişçilere olan yerel desteğin kesilmesi gerekir. Son olarak da önlemlerin kalıcı olması için istihbaratın son derece kuvvetli olması önem arz eder.[1]

Afganistan'daki ISAF ve Afgan kuvvetlerinin personel sayıları 300.000'i bulmaktadır. Ancak coğrafyanın zorluğu ve Afganistan'ın etnik bölünmüşlüğü, bu büyüklükte bir gücün ülkeyi kontrolünü zorlaştırmaktadır. Taliban, ağırlıkla etnik Peştun topluluğun desteğine sahiptir. Peştunlar Afganistan'daki en geniş etnik grup olup, Pakistan'ın kuzey kesimlerinde de mevcutturlar. Sınır ötesinden takviye alabilmekte, gerektiğinde bu kesimdeki kontrolsüz alanları kullanabilmektedir. Bu sayede birçok bölgede gündelik küçük çatışmalar çıkararak etkin olmaktadır.

Amerikan ve diğer ISAF güçleri bu çatışmalara karşılık vermekte, kayıp vermemek amacıyla da topçu ve hava birimlerinden yakın destek istemektedirler. Amerikan Hava Kuvvetleri (USAF) günlük 70–80 muharebe uçuşu ile 20 civarında keşif uçuşu gerçekleştirerek kara birimlerine destek vermektedirler. Muharebe uçuşlarına katılan uçakların her gün çeşitli yerlerde yaşanan birkaç çatışmaya yakın destek sağladıkları görülmektedir. Ancak bu savaş tarzı Taliban'ın etki alanını yeterince daraltmamakta, birçok militan coğrafyayı kullanarak kaçabilmektedir. Kaçabilen her militan aynı zamanda muharebe istihbaratını da beraberinde götürmektedir. Bu da sonraki günlere yönelik eylemlerin planlanmasını kolaylaştırmakta, saldırılar daha zayıf olduğu tahmin edilen farklı noktalara yöneltilebilmektedir. Bu da Taliban'ı olduğundan daha etkin gösteren bir taktiktir. Buna karşılık, ABD'nin kaybı göze alarak çatışmaların üzerine daha çok gitmesi gerekmektedir. Ancak ABD'nin kayıpları asgari seviyede tutması kültürel bir olgu olup, bu hususun yarattığı boşluğun giderilmesi için yeni yöntemler geliştirilmiştir.

Amerikan Hükümeti ordunun savaşacağı farklı bir coğrafyada -ki ABD'nin yüz yıldır girdiği bütün savaşlar kıta dışında olmuştur- ilk yaptığı işlerden birisi güvenilir müttefikler bulmaktır. Böyle bir programın başarıya ulaşabilmesi için öncelikle düşmanın gerilla gücüne karşı savaşma nedeni olan bir topluluğa ya da etnik gruba ihtiyacı vardır. Vietnam Savaşı'nın henüz başlarında, 1962'de CIA'in uygulamaya koyduğu programda, Vietnam'ın orta platosunda yaşayan Montagnard kabileleri Vietkong saldırılarına karşı eğitilerek önemli bir destek gücü oluşturmuşlardı. 700.000 nüfusa sahip olan Montagnardlar geniş özerklik istiyorlardı ve Vietkonglara karşı savaşmaya hazırdılar. CIA'in başlattığı program kısa bir süre sonra aynı dönemde kurularak bölgeye yollanan Amerikan Özel Kuvvetleri (Yeşil Bereliler) birimlerine devredilmişti. Yeşil Bereliler, Güney Vietnam'da CIDG (Civillian Irregular Defense Group - Sivil Başıbozuk Savunma Grubu) programı dâhilinde teşkilatlandırdıkları Montagnardlar ile birlikte çeşitli paramiliter kuvvetleri savaşa kazandırarak, ülkedeki birçok köy ve kasabanın savunulmasını sağlamışlardır. Özel Kuvvetler'in kontrolündeki CIDG elemanlarının sayısı da azami 42.000'i bulmuştur.

Yeşil Bereliler 1962'de Laos'taki milisleri de Komünist Pathet Lao'ya karşı eğitmeye başlamışlardı. Aynı yıl içinde Birinci Özel Kuvvetler Grubu, eğittikleri Montagnardlar ile 129 köyü tahkim ederek 10.000 kabile üyesi ile buraların savunmasını hazırlamış ve 1800 kişilik de mobil vuruş gücü oluşturmuşlardı. Bu köyler, özellikle sınırlardan yapılan sızmalara karşı bir güvenlik sistemi sağlıyorlardı. 1 Ekim 1964'te Güney Vietnam'a sürekli konuşlandırılan Beşinci Özel Kuvvetler Grubu ise, ülkenin sınır güvenliğini sağlayacak tahkimat sistemini tamamlamıştı. Bu program epey başarılı olmuş, ancak Amerikan Ordusu'nun savaşta stratejik sonuç almasına yetmemişti. Buna rağmen, Amerikalılar aynı stratejiyi sonraki savaşlarındaki temel stratejinin vazgeçilmez bir parçası olarak uygulamaya devam ettiler.[2]

ABD aynı programa Afganistan'da da başvurmaktadır. Ülkede bulunan bazı aşiretlerin Taliban'a karşı kullanılması gündemdedir. Bunlardan biri, Doğu Afganistan'daki Shinvari Aşireti'dir. Bu aşiret üyelerinin Peştun kökenli oldukları halde Amerikan yardımı alabilmek için Taliban'a karşı savaşabilecekleri söylenmektedir. Shinvari Aşireti'nin 400.000'e varan nüfusu, şüphesiz Amerikan askeri yetkililerinin üzerinde önemle durduğu bir rakamdır. Bu yüzden Amerikalı komutanların, yolsuzluk içindeki yerel yönetimleri aşarak bu aşiret üyelerine, kalkınma projesi içinde $1.000.000 aktarması dikkat çekicidir. Aşiret lideri ise Taliban'ın aşiretlerini yok etmeyi istediklerini; paralarını ve savaşçı yetirmek için çocuklarını zorla aldıklarını söylemektedir.[3]

ABD, bu sayede Taliban'a karşı rahatça harcayabileceği on binlerce savaşçı daha kazanabilir. Ancak bu sefer maddi çıkarlar daha çok işin içinde olduğu için, bu durum bir anda olumsuz gelişmelere de yol açabilir. İslam savaş kültüründe düşmana yalan söyleme aldatmanın önemli bir parçası olup, bu aşiretlerin ya da aralarına sızmış kişiler Taliban tarafından yanıltıcı istihbarat aracıyla kullanılarak, arkadan vurma gibi taktiklerle Amerikan birliklerini daha fazla kayıp verebilecekleri pusulara düşürebilirler. Kaldı ki, uyuşturucu ticaretinden para kazanan Taliban'ın fakir olduğunu düşünmek de yanlış olur. Aşiret liderlerinin altında olup, durumdan rahatsız olan kişiler de Taliban ile işbirliğine gidebilirler. Ne de olsa Taliban, bölge halkını Amerikalılardan daha iyi tanımaktadır. Bununla birlikte, Amerikalıların bu stratejisi sayesinde, düşman gerilla faaliyetlerine yönelik belli bölgelerde daha kolay kontrol sağladığı ve daha iyi muharebe istihbaratı topladığı Vietnam'da kanıtlanmıştır.


[*] 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü ABD Araştırmaları Bölümü Başkanı.


[1]Kamran Bokhari, Peter Zeihan ve Nathan Hughes, "The Meaning of Marjah", February 16,2010, http://www.stratfor.com/weekly/20100216_meaning_marjah?utm_source=GWeekly&utm_medium=email&utm_campaign=100216&utm_content=GIRtitle&elq=2d1f1d0119284c768fc9a2d8e745b9fe

[2] ABD'nin Vietnam'daki kontrgerilla faaliyetleri için bkz: Harry G. Summers, Jr, The Vietnam War Almanac, Novato, Presidio, 1999; Marc Leepson, Dictionary of the Vietnam War, Newyork, Macmillan, 1999 ve Michael Clodfelter, Vietnam in Military Statistics, Jefferson, McFarland, 1995.

[3] Dexter Filkins "Afghan Tribe, Vowing to Fight Taliban, to Get U.S. Aid in Return", New York Times, January 27, 2010,,http://www.nytimes.com/2010/01/28/world/asia/28tribe.html

Burak ÇINAR

1973 yılında Ankara'da doğmuştur. Lise eğitimini Ankara Lisesinde tamamlamıştır. 1998 yılında Bilkent üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olmuştur.  2000 yılında Atılım üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde Yüksek lisans eğitimine başlayan çınar, buradaki eğitimini tamamladıktan sonra 2003 yılında Hacettepe üniversitesi Tarih  bölümünde başladığı doktora çalışmalarını 2007 yılında tamamlamıştır.

 

YAYINLARI (TüRKçE):

 

n    Yayınlanmamış Doktora Tezi: İkinci Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi ve Türkiye, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe üniversitesi (2007).

n    Yayınlanmamış Master Tezi: Körfez Savaşı Sonrası Türkiye, Suriye ve Yunanistan'ın Savunma Politikalarının Türk Dış Politikasına Etkileri, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atılım üniversitesi (2002).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Incorrect Technological Decisions”, Akademik Araştırmalar Dergisi (No: 9-10, Mayıs-Aralık 2001), s.145-177, http://www.academical.org/dergi/MAKALE/9_10sayi/s9cinar1.htm

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Yeni NATO üyesi Doğu Avrupa ülkelerinin Dünya Silah Piyasasındaki Yerleri”, Jeopolitik (Yıl: 1, Sayı: 2,  Bahar 2002), s.128-137.

n    Ulusal Yayın-Akademik: “İkinci Dünya Savaşı'ndaki Silah Teknolojileri'nin Soğuk Savaş'a Etkileri”, Jeopolitik (Yıl: 2, Sayı: 5,  Kış 2003), s.118-127.

, s.147-154.

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Savaş ve çatışmalardaki Amerikan Askeri Kayıpları”, Jeopolitik (Yıl: 3, Sayı: 9,  Kış 2004) s.146-157.

n    Ulusal Yayın: “Irak Savaşı'nda Teknoloji-Ordu-Harekat Bağlantısı”, Stradigma (Sayı: 7, Ağustos 2003) http://www.stradigma.com/turkce/agustos2003/makale_05.html

n    Ulusal Yayın: “Savaş Tarihinde Saldırı-Savunma İlişkisi”, Stradigma (Sayı: 9, Ekim 2003)  http://www.stradigma.com/turkce/ekim2003/makale_07.html

n    Ulusal Yayın: “İnsan, Silah ve Kültür”, Panorama (Sayı: 4, Mayıs 2004) http://www.panoramadergisi.com/mayis2004/pf_version.php?id=4

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'ta Güvenlik Uzak Bir Düş”, Cumhuriyet-Strateji, No: 22, (22 Kasım 2004).

n    Ulusal Yayın-Makale: “ABD İle Başbaşa Gidiyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 27, (3 Ocak 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak Savaşı'nda Silahların Etkinliği”, Cumhuriyet-Strateji, No: 29, (17 Ocak 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Tarihten Tarihe öğütler”, Cumhuriyet-Strateji, No: 41, (11 Nisan 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye'deki Tarihi Savaşalanları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 50, (13 Haziran 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Gelişmekte Olan Bir ülkenin Savunma Sanayisi Nasıl çökertilir?”, Cumhuriyet-Strateji, No: 58, (8 Ağustos 2005)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak Savaşı'nda Amerikan Kayıplarının Boyutu”, Cumhuriyet-Strateji, No: 71, (7 Kasım 2005)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Kamboçya ve Laos Müdahaleleri Işığında Suriye'ye Askeri Müdahale”, Strateji No: 75, (5 Aralık 2005).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Değişen Savaş Tarzları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 80, (9 Ocak 2006).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'tan çekilme Tartışmaları Hızlandı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 89, (13 Mart 2006).

n    Ulusal Yayın-Makale: “İran'a Olası Saldırı Yöntemleri”, Cumhuriyet-Strateji, No: 156, (25 Haziran 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Saldırı Helikopterlerinin Etkisizliği”, Cumhuriyet-Strateji, No: 165, (27 Ağustos 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye Bölgesel Düşünmeli”, Cumhuriyet-Strateji, No: 181, (17 Aralık 2007).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Başarı Diplomasiyle Tamamlanmalı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 184, (7 Ocak 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Ortadoğu'da Kaybolan Batı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 186, (21 Ocak 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Irak'tan çekilmek Zor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 189, (11 Şubat 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Rusya İzin Vermez”, Cumhuriyet-Strateji, No: 190, (18 Şubat 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Hükümetin Stratejik Başarısızlığı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 196, (31 Mart 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Sömürü Mantığı Değişmedi”, Cumhuriyet-Strateji, No: 198, (14 Nisan 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Türkiye ‘Kabullere' Zorlanıyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 201, (5 Mayıs 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Savaşların Yan Etkileri”, Cumhuriyet-Strateji, No: 216, (18 Ağustos 2008)

n    Ulusal Yayın-Makale: “ABD Kayboluyor, Rusya Yükseliyor”, Cumhuriyet-Strateji, No: 217, (25 Ağustos 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Yeni Soğuk Savaşın Şekillenme Süreci”, Cumhuriyet-Strateji, No: 221, (22 Eylül 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Büyük Kedilerin Oyun Yumağı”, Cumhuriyet-Strateji, No: 223, (5 Ekim 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nın Hava Muharebeleri Ve Kayıplar I”, MSI, 2008-36, (Ekim 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Savaş Ve ölüm”, Cumhuriyet-Strateji, No: 225, (20 Ekim 2008)

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nın Hava Muharebeleri Ve Kayıplar II”, MSI, 2008-37, (Kasım 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Gürcistan Savaş Notları”, Cumhuriyet-Strateji, No: 230, (24 Kasım 2008).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Modern Savaş'ın Babası: Gustav Adolf”, Hacettepe üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Cilt:25 Sayı:2, Aralık 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Zırhlı Birlikler I”, MSI, 2008-38, (Aralık 2008).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Zırhlı Birlikler II”, MSI, 2008-39, (Ocak 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Emperyalizmin Sınır ülkesi”, Cumhuriyet-Strateji, No: 238, (19 Ocak 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Tarihte üçüncü Güç Ve Orta Asya Enerji Savaşları”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl:4 Sayı:8, Aralık 2008, s.21-43, http://www.harpak.edu.tr/saren/files/GSD/guv_str_sayi_8_aralik2008.pdf

n    Ulusal Yayın-Makale: “İsrail'in Savaş Riski”, Cumhuriyet-Strateji, No: 241, (9 Şubat 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Helikopterler”, MSI, 2008-41, (Mart 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Moğolların İkinci Japonya Seferi: Kyushu 1281”, Hacettepe üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:10, Bahar 2009, s.37-55.

n    Ulusal Yayın-Akademik: (Yrd. Doç.Dr. Haldun Yalçınkaya ile birlikte) “Blitzkrieg'in İkinci Dünya Savaşı öncesi Uygulaması: Büyük Taarrruz”, Hacettepe üniversitesi, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (basım aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Afganistan'da Yeni Dönem”, ASAM Güncel Analiz, www.asam.org.tr

n    Ulusal Yayın-Makale: “McNamara'nın Ardından” ASAM Dış Politika Analizi, www.asam.org.tr

n    Ulusal Yayın-Makale: “Obama'nın Mesajı”, Stratejik Analiz (Temmuz 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Deniz Desteği”, MSI (Temmuz 2009).

n    Ulusal Yayın-Makale: “Vietnam Savaşı'nda Nehir Desteği”, MSI (Ağustos 2009).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Roma Ordusu'nun Savaşlardaki üstünlüğü” (basım aşamasında), Doğu Batı.

n    Ulusal Yayın: Amerikan Ordusu'nun Afganistan'daki Etkisizliği, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3000&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Afganistan'daki Hançer Harekâtı”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3028&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Bölgeden Bölgeye Sıçrama Stratejisi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Eylül 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3017&kat=1

n    Ulusal Yayın: “ABD'nin Irak'tan çekilmesi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazararsiv.aspx?yazar=133

n    Ulusal Yayın: “Obama Ve Nobel”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009, http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=3059&kat1=1

n    Ulusal Yayın: “Yeni Gelişmeler Işığında Amerikan-Rus Satrancı”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü/öngörü, Ekim 2009 (yayın aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Bir Savaş Nasıl Yaratılır?”, 21. Yüzyıl, Aralık 2009 (basım aşamasında).

n    Ulusal Yayın-Akademik: “Afganistan Bir Tet Saldırısı'nın Eşiğinde mi? ”, 21. Yüzyıl, Kasım 2009 (basım aşamasında).

 

Son ekleyen Burak ÇINAR

Obama ile Özgürlük ve Demokrasi Yolu Küba: Yeni Enerji Jeopolitiğinde Bir Hamle Mi?
ÖZEL RAPOR: İRAN VE XIII-XX YÜZYIL ARASI İRAN-İNGİLTERE İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI
ALMANAK 2020: GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ SURİYELİLER

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum

ÜYELERE ÖZEL

  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

2. Mahmut, Balkan isyanları, Rus baskısı ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa’yla uğraşırken yeniçeriler, her fırsatta ayaklanmaktaydı. 15-18 Kasım 1808’de Babıali’yi basan yeniçerilerle mücadele eden Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa mahzendeki barutları ateşleyerek içeri giren 600 yeniçeriyle beraber kendini h...