Tarih 14 Eylül 2017 sabahı Kuzey Kore, [1]Japonya üzerinden Pasifik okyanusuna uzun menzilli bir roket fırlattı. Füze 3700 kilometre menzile ulaştı. Bu denemesinden önce 29 ağustos 2017 ‘de yine Japonya üzerinden Pasifiğe fırlatılan Kuzey Kore füzesi 2735 kilometre menzile ulaşmıştı. Kuzey Kore'nin Merkezi Haber Ajansı (KCNA) 16 Eylül yaptığı haberde, Kim Jong-un, amacının ABD ile "dengeli" bir askeri güç kurmak olduğunu söylemişti. Esasen Kim Jong-un mesajı “Tehdit edersen Guam adasını vururum” idi. Guam adası Kuzey Kore’den yalnızca 3400 kilometre uzaklıktadır. Kim Jong’un emriyle son fırlatılan füzenin menzili ise 3700 kilometre olduğunu hatırlatalım. Guam adası Amerika için neden önemlidir? Guam adası Pasifikte önemli bir stratejik konumda bulunan ve bu sebeple aynı zamanda askeri üst olarak da kullanılan bir ABD toprağıdır. Yaklaşık 7.000'i Amerikan askeri personeli olmak üzere 160.000 kişiye ev sahipliği yapıyor. Ayrıca, ABD’nin stratejik bombardıman uçakları, Deniz Kuvvetleri gemileri ve askeri üstü bulunmaktadır.
Kuzey Kore 2017 yılı içerisinde ekim ayına kadar 13 defa füze denemesi yaptı. Bu denemelerinin içinden en dikkat çeken oran ise 6sının nükleer füze denemesi olmasıdır. Japon "Sankei Shimbun" gazetesi 6 Ocak'ta, 3 Eylül günü Kuzey Kore tarafından patlatılan hidrojen bomba patlamasının Hiroşima’ya atılan atom bombasından 8 misli fazla tahrip edici güce sahip olduğunun, Japon Savunma Bakanlığı tarafından tespit edildiğini yazdı.
Kuzey Kore ordusu 1970 yıllarında 200 kilometre menzile ulaşabilecek arazi toplarına sahip oldukları ile iftihar ediyordu. 12 Kasım 2010 da Kuzey, Güney Kore ordularının bir birine top atışı dalaşı sonrası, Güney Kore'nin o dönemde ki Savunma Bakanı Kim Tae-rong, Kuzey Kore’nin elinde 1000 adet füze bulunduğunu, en uzun menzilli füzelerinin 1000 kilometreye ulaşabildiğini açıklamıştı. Peki, ne oldu da ambargo kıskacı içindeki Kuzey Kore böyle kısa bir zamanda orta ve uzun menzilli nükleer füze geliştirme teknolojiye sahip oluverdi?
Kapalı Kutu Kuzey Kore’ye Nükleer Teknoloji Sırrını Kim Teslim Etti?
Çin kendi geliştirdiği Nükleer Teknolojisini ilk olarak 1982 yılında en yakın müttefiki olan Pakistan’a vermiştir. Daha sonra ise, bu teknolojiyi Pakistan aracılığı ile Kuzey Kore’ye aktarmıştır. Bunun için de gönüllü kişi elbette Pakistan'ın nükleer bombasının babası. Dünyanın en büyük nükleer kaçakçısı. İran'a atom bombası sırlarını satan ve şimdi de ABD'nin hedefi durumuna getiren tüccar bilim adamıydı. Kimden mi söz ediyorum ebetteki Abdul Kadir Han'dan söz ediyoruz. Pakistanlı Ünlü Nükleer bilimci Kadir Han Ocak 2004 tarihinde Pakistan yönetimi tarafından tutuklanıp ceza evine konmuştur. Kadir Han’ın Hapishanede iken yazdığı 11 sayfalık hatıralarını kendisini ziyarete gelen eşi kanalı ile dışarıya çıkarmayı başarmıştır. Kadir Han hatıralarında şöyle yazıyordu, “ [3] Çinli yetkililerden 2 adet nükleer bomba yapımına yetebilecek 50 Kg. zenginleştirilmiş uranyum vermesini istedim. Bunun üzerine Çinliler yapacağımız Nükleer bomba yapım şeması ve haritalar ile 50 kilo zenginleştirilmiş uranyumu bize teslim etti. 1982 yılında, Müslüman Uygurların yaşadığı bölgenin başkenti Urumçi şehrinden teslimatı da alarak, çok önemli bir yükün yüklendiği Hava kuvvetlerine ait C-130 ile planlamanın dışında sıra dışı bir şekilde oradan ayrıldım.
1999- 2008 yılları arasında Pakistan’da önce başbakan, daha sonra ise Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Pervez Müşerref Pakistan’dan Kuzey Kore’ye nükleer teknoloji transferi konusunda, “Müşerref Anıları” kitabında şunları yazacaktı. ; [3]“1999 yılında Nükleer bilgin Dr. Abdül Kadir Han’dan bir gizli rapor teslim aldım. Raporda kendilerini füze mühendisleri olarak takdim eden bir grup Kuzey Koreliyi kendi özel laboratuvarında kabul ettiğini, Koreliler gizli nükleer üssünü ziyaret ettiğini, hatta uranyum zenginleştirici santrifüjlerin gizlilikleri hakkında kendilerine bilgi verdiğini anlatmıştı. Bulgular Pakistan’ın ünlü Nükleer Fizikçisi Prof. Dr. Kadir Han’ın Kuzey Kore’den başka, İran ile de 1987 yılından başlayarak yasa dışı yolları kullanarak gizli temaslarda bulunduğu anlaşılmaktadır.”
Pakistanlı Nükleer Bilgini Dr. Abdul Kadir Han Dubai’deki üssünden Kuzey Kore’ye P-1 ve p-2 tipi Santrifüj, ölçme aleti ile uranyum zenginleştirme santrifüjleri için kullanılacak yağı da temin etmiştir.
[4]Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Dr. Muhammed El Baradı bir konuşmasında; “ Pakistanlı Nükleer Fizikçi Dr. Kadir Han, Kuzey Kore’nin yasadışı yollardan nükleer teknoloji elde edebilmesi için ülkeler arası platformda kullanılan bir piyondur.” ifadesini kullanmıştır. Dr. Kadir Han’ın Çin ile özel ilişkiye sahip olduğu artık kimse için sır değildir.
Washington, Pekinin Sözünü Tutacağına İnanıyordu
[5] Pyongyang 10 Nisan 2003 tarihinde Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşmasından çekildiğini açıkladı. Bu karara Beyaz Sarayın tepkisi sert olunca, Kuzey Kore, artan krizi sona erdirmek için Washington'la konuşmaya istekli olduğunu belirtti.
Aynı gün ABD başkanı [6]George Bush, telefonla Çin devlet başkanı Jiang Zemin ile görüşerek "ABD'nin Kuzey Kore'ye karşı düşmanca niyetleri olmadığını" ve barışçıl bir çözüm önerisinde bulunduğunu söyledi. Beyaz Saray sözcüsü Ari Fleischer ise Jiang Zemin, "Çin'in nükleer olmayan bir Kore yarımadasına olan bağlılığını yineledi" diye ekledi. Beyaz saray, Nükleer silahsız bir Kore yarım adasının Çinin çıkarına olacağına inandığı için Pekine güvenmişti. Aynı zamanda Beyaz Saray, Kuzey Kore’de olası bir savaş veya istikrarsızlıkta Kuzey Kore mültecilerinin Çin için ciddi sorun oluşturacağını düşünmekteydiler. Dolayısıyla denge politikası gütmektelerdi. Fakat yanılmışlardı, Çin sözünü tutmayacaktı.
ABD, Çin e güvenerek oyalanırken. Kuzey Kore 9 Ekim 2006’da ilk nükleer denemesini yer altında gerçekleştirdiğini açıklamıştı. 2. Yeraltı atom bombası denemesini 21 Nisan 2009 da yaptı. 3. Nükleer yar altı denemeyi 12 şubat 2013 de gerçekleştirdi. Kuzey Kore ilk hidrojen bombayı 6 Ocak 2016 de yaptı. Dünya haber ajansları ise Kuzey Kore’de deprem olduğu haberini geçtiler. 9 Eylül 2016 de 4. Defa yer altı atom denemesi yapan Kuzey Kore 3 Eylül 2017 tarihinde 2. Hidrojen bombasını yer altında patlatarak deneme yaptı. Türkiye dâhil dünya haber ajansları yine Kuzey Kore’de 6,3 büyüklüğünde deprem olduğu haberini geçtiler. Bu arada Kuzey Kore, uygar dünyanın uyarısına, BM’nin kınama kararlarına, BM ambargosuna aldırmadan orta ve uzun menzilli nükleer başlıklı füze denemesini hiç ara vermeden devam ettirecekti.
ABD’nin Şaibeli Çin Şirketlerine Koyduğu Ambargolar Etkisini Gösterememiştir
Kuzey Kore 8 Eylül 2016 de 5. Nükleer testi gerçekleştirdikten hemen sonra, dönemin ABD Başkanı [7]Obama 19 Eylül 2016 günü öğleden sonra Birleşmiş Milletlerin 71. Olağan genel Kurul Toplantısında Çin Başbakanı Likeçiang ile özel bir görüşme gerçekleştirdi. Bu özel görüşmede Çin yönetiminden Kuzey Kore’nin nükleer silahları geliştirmesi için teknolojik katkı sağlamayı durdurmasını istedi ve yardım eden Çin Şirketi Hongşing ve onun sahibi CEO’su olan Ma Şaohong’un Kuzey Kore’nin nükleer silah yapımı için hammadde temin ettiği hakkındaki belge içeren bir dosya verdi. Pekin, Hongşiang şirketini derhal kapatmış olsa da, Kuzey Kore’ye nükleer lojistik sağlayıcı diğer Çin şirketleri devreye sokuldu.
ABD Başkanı Donald Trump, 6-7 Nisan 2017 tarihinde Florida'da ağırladığı Çin Devlet Başkanı Şi jinping ile görüşmesine ilişkin olarak Twitterden, [8]"Çin ile ilişkilerimizde inanılmaz bir ilerleme sağladık. Potansiyel birçok sorunun da gelecekte çözüleceğine inanıyorum." şeklinde duyurmuştu. Xi, verdiği sözü tutmamıştır.
Çin, bu yıl (2017) Kuzey Kore'nin kömür, demir cevheri, deniz ürünleri ve diğer kalemlerin bir kısmını satın almayı yasaklayan Birleşmiş Milletler kararına katılmaya karar verdi. Ancak, her gün Yalu Nehri boyunca ileri geri akan meşru ve yasadışı ticarete göz yuman politikası ile de Çin'in soruna bakışının ABD'den farklı olduğunu gösteriyordu.
Donald J. Trump da bunu doğrular ifadelerle 5 Temmuz 2017 tarhinde Twitter hesabında şöyle yazıyor[9] “İlk çeyrekte Çin ile Kuzey Kore arasındaki ticaret yaklaşık% 40 arttı. Bizim Çin ile çalışacak çok şey vardı. Denemek zorundaydık!”. Ancak Çin hükümeti, [10]bu yılın ilk üç ayında, Kuzey Kore ile ticaretin % 37,4 arttığını açıklamak zorunda kaldı.
Washington Neden Pyongyang’a olan Tutumunu Yumuşatırken, Pekine Yükleniyor?
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson 1 ağustos Washington DC'de düzenlediği basın toplantısında (11]"Rejim değişikliği aramıyoruz; rejimin çöküşünü aramıyoruz; biz (Kore) yarımadasının hızlandırılmış birleşmesinden yana değiliz" diye Pyongyang’a zeytin dalı uzatırken, bu defa Washington’un Çine tutumu sertleşti. ABD Devlet Başkanı Donald Tump 29 Temmuzdaki Twitter hesabından net şu ifadeleri kullanıyordu:[12] "Çin'den çok hayal kırıklığına uğradım. Bizim (geçmişteki) aptal liderler seyirci kalmasıyla Çin'in her yılda bizden yüzlerce milyar doları götürmesine karşın Çin, Amerika Birleşik Devletleri'ne asla yardım etmedi. Bu durumun devam etmesine izin vermeyeceğiz.”
ABD, Kuzey Kore’nin nükleer teknolojisinin gelişmesine direk ve dolaylı katkı sağlamakta olan birçok Çin şirketi ve finans kuruluşuna peş peşe ambargo uyguladı ve ABD Hazine, Haziran 2017'de bir Çin bankasına, bir nakliye firmasına ve iki vatandaşa yaptırım uyguluyordu.
Başkan Donald Trump 2016 da [13] ABD’nin, Çin’den kaynaklanan 347 milyar dolarlık cari açığı olduğunu, bu eşitsiz ticarete son verileceğinin altını çizdi. Kızıl Kore’nin arkasındaki güç kızıl Çin idi. Beyaz saray, Kuzey Kore nükleer sorununun bir Çin sorunu olduğu net bir biçimde görmüştü.
Çinsiz Bir Kuzey Kore Ayakta Kalabilir mi?
Çin, Kuzey Kore'nin en önemli müttefiki, en büyük ticaret ortağı ve ana gıda ve enerji kaynağıdır.
Savaştan bu yana Çin, Kuzey Kore liderlerine: Kim Il-sung (tahminen 1948-1994), Kim Jong-il (kabaca 1994-2011) ve Kim Jong-un'un (2011-) siyasi ve ekonomik destek vermiştir
Uluslararası toplumun dayanılmaz ağır baskılarına rağmen Kuzey Kore bu sene içerisinde füze araştırma ve geliştirmede kısa menzilliden orta menzilliye ve daha sonra kıtalararası füzelere kadar büyük teknolojik ilerleme kaydetmiştir. İlk 6 Ay içinde 3 aşamalı teknolojik sıçrama şaşırtıcı ve şüphe uyandırıcı bir durumdur. Bu başarıları elde eden Kuzey Kore'nin kendi teknolojisi mi? Ya da Çin’den gelen teknoloji mi? Veya Koreli kılığına bürünerek bu ülkeye gelip füze teknolojisini geliştiren ve deneme yapan Çinli askeri casus ekibi mi? Bu konuda ABD ve Japonya’nın elinde detaylı bilgi ve belge var olmalı.
Washington’un katı tutumu Pekini telaşlandırdı. Çin’de son günlerde BM de Kuzey Kore’ye katı ambargo uygulama kararını desteklemektedir. Ancak, Kuzey Kore’nin gündelik ihtiyacı olan gıda, tekstil, ilaç… Gibi tüketim mallarının %90’nı Çin’den gelmekle birlikte Petrol ihtiyacında da yine Çin e bağımlıdır. Tersine, Çin'in komşusundan yaptığı alımlar arasında mineraller, deniz ürünleri ve hazır giyim bulunmaktadır. 2017 yılının ilk çeyreğinde, Çin-Kuzey Kore ticareti 2016'daki aynı döneme oranla yüzde 37,4 arttı. Çin şu anda Kuzey Kore'nin tek ekonomik destekçisi olmakla birlikte, Kuzey Kore’nin yaşamasını sağlayan nefes borusudur. Normal şartlarda Çin- Kore arasında yapılan ticaretin üçte birini Kuzey Kore vatandaşı olan Çinli muhacirler yapmakta idi. Son yıllarda birçok Çin kökenli Kuzey Koreliler Çine göç edip Çin vatandaşlığı almış olsa da, halen [14]Kuzey Kore’de 10-15 bin Çin asıllı vatandaş bulunmaktadır. Onların, Çin iç işleri bakanlığı tarafından verilen süresiz ikametleri bulunmaktadır. Onlar, Çin sınırından engelsiz girip çıkabiliyorlar. Çin’de özel saygınlığı olan bu Çin asıllı Kuzey Koreliler bu günlerde ambargo duvarından delik açarak Çin – Kuzey Kore arasında yasa dışı ticaretin köprüsünü uluşturan bir topluluk olarak önem kazanmaktadır.
Dolayısıyla Çin-Kuzey Kore ticareti de giderek arttı. İki ülke arasındaki ticaret 2014 yılında 6,86 milyar dolara ulaştı. Seul merkezli Kore Ticaret Yatırım Teşvik Ajansı verilerine göre ikili ticaret 2000 ile 2015 yılları arasında on kat arttı. Eylül 2015'te iki ülke, Kuzey Kore'nin Çin'e kömür ihracatını artırmak için dökme yük ve konteyner nakliye güzergâhı açtı ve Çin, sınır şehri Dandong ve Çin'in kuzeydoğusunda kuzeydoğu Liaoning'in eyalet başkenti olan Shenyang arasında yüksek hızlı bir demiryolu hattı kurdu.
Dandong, iki komşu için ticaret, yatırım ve turizm için kritik bir merkezdir; Kuzey Kore'yle yapılan alışverişler kentin toplam ticaretinin yüzde 40'ını, Kuzey Kore'ye giren ve çıkan dış ticaretin yüzde 70'i ise Dandong ve Sinujiu aracılığıyla yapılır.
Bununla birlikte, 2014 yılında açılması planlanan, iki şehri birbirine bağlamak için Yalu Nehri üzerinde 350 milyon dolarlık yeni bir köprü, Pekin ile Pyongyang arasındaki iki ülkenin sözde sembolik olarak BM ve Amerika’ya göstermelik ilişkiyi soğutuyoruz imajı için, Kuzey Kore sınırında tamamlanmamış bir şekilde bekletilmektedir.
Pekin'in sınırdan kaçan Kuzey Korelileri geri göndermek için verdikleri söz, insan hakları grupları tarafından kınanmasını tetikledi.
1950- 53 yılları Kore savaşında Kore topraklarında Mao’un oğlu Mao Anying dâhil 300 bin Çin askerinin ölüsünü bu topraklarda bırakan Çin “Yoldaş ve kardeş” dediği Kuzey Kore arasında pekişen stratejik ittifak kolay bozulmasını gütmek saflık olur. İdeolojide ve uluslararası stratejide birbirlerine güven ve bağımlılığın şimdiye kadar değişmediği bir gerçektir.
Çin, Kuzey Kore’yi ABD’ye kaptıracak mı? Yoksa ABD ile iş birliği yaparak Kuzey Kore’ni karadan işgal ederek Doğu Asya’da ABD ile güç paylaşımına gidecek mı? Ya da Çin tarafından yaratılan bu canavar Çinin boğazına sarılarak Çini kapsayan Asya karesini ateşe sürükleyecek mi? İleriki dönemlerde bu konuyu gözleyerek yazılarıma devam edeceğim.
Kaynaklar:
1.Kuzey Kore yine füze fırlattı –A.A
2.The Ekonomic Times 14 Nov 2009
3. Memoirs of Musharraf .2006，P. 281-292
4.ÇİN, NÜKLEER SİLAH TEKNOLOJİSİNİ HANGİ ÜLKELERE VE NASIL DAĞITTI?- M. HAZRET
5. American voice radio 19.09.2017
6.North Korea withdraws from nuclear treaty – theguardian Friday 10 January 2003
7.Why China Fears North Korea (and Its Not All About Nuclear Weapons)- The national interest. September 10, 2016
8.Trump, Çin Devlet Başkanı Şi ile görüştü-A.A
9. twitter.com/realDonaldTrump/status/882560030884716544
10.The messy data behind China’s growing trade with North Korea- Washington Post 05.07.2017
11.Tillerson: US not seeking regime change in North Korea. Aljazeera. 2 AUGUST 2017
12.https://twitter.com/realDonaldTrump/status/891440474132795392
13.Why Is America's Trade Deficit With China So High?
14. Financial Times 18.09.2017
15. http://www.nukte.org/node/796
16. https://www.cfr.org/backgrounder/china-north-korea-relationship
17. http://www.politico.com/story/2017/08/10/why-china-will-not-isolate-north-korea-241504
