Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikolaos Kotzias, Belgrad’a gerçekleştirdiği ziyarette Sırbistan Dışişleri Bakanı İvica Daçiç ile görüşmesi sonrasında düzenlenen basın toplantısında “Yunanistan’ın Kosova'yı diplomatik olarak tanımayacağı” garantisi verdi. Kotzias, Atina’da Kosova Ticaret Ofisinin diplomatik temsilciliğinin olmayacağını da belirtti. Halbuki Kotzias’ın Belgrad ziyareti öncesinde Yunan basını, Yunanistan Hükümeti'nin Kosova’nın Atina’da Diplomatik Ofis açmasına izin vermeye hazır olduğunu yazmıştı. Yunan basınına göre Kotzias, Belgrad ve Priştine ilişkilerine arabuluculuk yapma amacındaydı ve Balkan ülkeleri gezisi kapsamında Kosova’yı da ziyaret edecekti. Belgrad ziyareti öncesinde Yunan basınına yansıyan bu bilgiler Sırbistan'da rahatsızlık yaratmıştı. Peki, olabilir mi? Yunanistan Kosova’yı tanır mı? Ya da tanımadan Atina’da Ticaret Ofisi açılmasına izin verir mi?
Yunanistan ve Arnavutluk arasında deniz sınırlandırma anlaşması için görüşmeler devam ediyor ve Arnavutluk bu süreçte ikili ilişkilerdeki diğer sorunların da ele alınmasını istiyor. Bunların arasında Yunanistan'daki Arnavut azınlığın haklarının korunması, Çamerya Arnavutlarının sürgüne ve soykırıma tabi tutulması neticesinde kaybettikleri topraklara ilişkin hakların hukuki olarak aranabilmesi, Yunanistan'da vatandaş olmaksızın çalışan Arnavutların emeklilik hakları başta olmak üzere sosyal güvenliğe ilişkin hukuki statülerinin güvenceye alınması, Arnavutluk ehliyetlerinin Yunanistan'da tanınması, her iki ülkedeki azınlıkların ders kitaplarının kendi dillerinde yazılması gibi hususlar da yer alıyor. Yunanistan'ın azınlıklar konusundaki genel tutumu dikkate alınırsa Arnavutluk'un bu konudaki görüşmelerde bir şey elde edemeyeceği görülebilir. Zira Arnavutlara tanıyacağı haklar için Makedonlar, Adalarda ve Batı Trakya dışında yaşayan Türkler ve belki özellikle dil hakkı bağlamında Gagavuzlar da sıraya girebilirler. Çamerya Arnavutları konusunun görüşülmesi ise neredeyse imkansız. Bu durumda Yunanistan'ın müzakereleri deniz sınırlandırma anlaşmasının yapılması ile sınırlı gördüğü açıktır. Ehliyet meselesi ise son derece basit bir anlaşmaya bakıyor ancak muhtemeldir ki Yunanistan bunu büyük bir taviz olarak lanse edecektir. İki ülke müzakerelerinde Kosova ayrı bir başlık olarak bulunmuyor. Ancak Yunan basınına Kosova'nın Ticaret Ofisi açma ihtimalin yansıması bile müzakereleri olumlu etkileyecek bir gelişme. Kaldı ki Kosova, Ticaret Ofislerini zaten bağımsızlığını ilan etmeden önce çeşitli devletlerin başkentinde açmıştı. Dolayısıyla Yunanistan'ın bunu diplomatik bir tanıma olarak görmemesi de mümkün.
Öte yandan Yunanistan-Kosova arasında gerçekleşecek her türlü olumlu adımı, son dönemde Balkanlar'da gerçekleşmekte olan müzakere süreçleriyle birlikte değerlendirmek gerekir. Birbirinden farklı konularda Yunanistan-Makedonya, Yunanistan-Arnavutluk, Makedonya-Bulgaristan, Makedonya-Arnavutluk ve Kosova-Sırbistan arasında her birinde önemli ilerlemeler kaydedilen müzakereler yürütülüyor. Tamamının ortak noktası AB kriterleri kapsamında gerçekleştirilmeleri. Temmuz 2017’de İtalya’da gerçekleştirilen AB Dışişleri Bakanları ve bundan hemen önce İtalya, Fransa ve Almanya Başbakanları’nın gerçekleştirdikleri toplantılarda konunun ayrıntıları zaten belirlenmişti. Üyelik beklemekte olan taraflar, Avrupa Konseyi’nin Balkanlarla ilişkilerini tartışmaya başlayacağı sürece dek veya hiç değilse Aralık toplantısına dek belli bazı ilerlemeleri kaydedebilmek istiyor. Konunun AB’nin Batı Balkanlara -esasen göçü engellemek için- yapacağı yatırımlarla da ilgisi bulunuyor. Bu nedenle de AB üyeliği isteyen taraflar müzakereleri sürdürebilmek için yoğun çaba sarf ediyor. Yunanistan ise ekonomik kriz patlamadan hemen önce tüm Balkanlara özellikle bankacılık ve telekomünikasyon alanında yayılmış olan ancak şimdi kaybettiği ekonomik gücünü siyasi gücüyle ikame etme fırsatını elde etmiş oldu. Bu çerçevede Sırbistan ve Kosova arasında -zaten eskiden beri istediği- arabuluculuk yapmak ve oyun kurucu rolünü oynamak istemesi uzak bir ihtimal değil. Hatırlanırsa bunu 2008’de Türkiye yapıyordu. 10 yılda mülteci krizi başta olmak üzere pek çok faktör gidişatı değiştirdi…
Sırbistan, Makedonya’yı Yunanistan’ın aksine anayasal ismiyle tanıdığına göre Yunanistan da alıştıra alıştıra Kosova’nın resmi bir ofisini Atina’da açmasına izin verebilir…
