Yunanistan'dan Sonra Macaristan mı?
Avro Yunanistan'dan sonra Macaristan'ın yaşayabileceği olası bir borç kriziyle karşı karşıya. Macaristan hükümeti tarafından açıklanan 2010 yılı bütçe açığına ilişkin hedefin %3.8 olarak değil de %7-7.5 arasında gerçekleşebileceği beklentileri piyasalarda yeni bir krizin sinyali olarak algılandı. Macaristan hükümeti yetkilileri ise bu bütçe açığının kaynağının daha önceki iktidardan kaynaklı olduğunu ve önceki iktidarın gelirlerini olduğundan yüksek beyan ederek bütçe açığını daha az gösterdiğini iddia etti. Gelen bu açıklamalar Yunanistan'ın yaşamış olduğu borç krizini akıllara getirdi. Hatırlanacağı gibi Yunanistan'da bütçe açığına ait rakamları olduğundan daha az açıklamıştı. Piyasaların endişeleri ise banka risklerinden kaynaklanmakta. Macaristan Avro bölgesinde yer almıyor ancak Avrupa'daki bankalar Macaristan'a büyük ölçülerde kredi kullandırmıştı. Şimdi ise verilen bu kredilerin geri dönüşü olmamasından korkuluyor. Macaristan'a en çok kredi sağlayan Avrupa bankaları ise Avusturya, Almanya, İtalya ve Belçika bankaları[1[1]]. Dolayısıyla da en çok riski bu dört ülke bankaları paylaşacak. Moody's ise Macaristan'daki bu gelişmelerin ardından açıklama yaptı ve 'Açıklamalar, Macaristan'ın kamu ve dış borcuna dikkatleri tekrar çekerek kredi notu üzerinde olumsuz bir etki yaratmaktadır.'[2] ifadesi kullanıldı.
Avrupa Birliği ise Yunanistan'ın yaşamış ve yaratmış olduğu bu krizden dersler çıkararak yeni tedbirler alıyor. Bunların başında ise ulusal istatistiklerin denetlenmesi geliyor. Bu çerçevede Avrupa Birliği'nin istatistik birimine yeni yetkiler verilecek amaç ise borçlanma sınırı ile ilgili kurallara uyumun sağlanması. İlk denetime ise Bulgaristan'ın ulusal istatistiklerinden başlayacak. Bulgaristan hakkında kısa bir bilgi vermek gerekirse Avrupa Birliği'ne 2007 yılında katıldı ama ortak birimi olan Avro'ya katılımı askıya alınmıştı. Bulgaristan para birimi olan leva ise 1999 yılından itibaren Avro'ya sabitlenmişti.
İngiltere ise bütçe açığını kapatmak için kamu harcamalarında ciddi kesintilere gidileceği açıklamasını yaptı. Başbakan Cameron yaptığı açıklamada ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik problemlerin görülenden daha kötü olduğunu ve bu durumun bu seviyeye gelmesinin ise bir önceki hükümetten kaynaklı olduğunu açıkladı.[3]. Uluslar arası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch'den ise İngiltere'nin içinde bulunmuş olduğu ekonomik durumla ilgili açıklamalar geldi. İngiltere'nin kamu borçlarının 2008 yılından itibaren en yüksek seviyelerde olduğuna dikkat çekerek, ülke bütçe açığının GSYİH'ya oranının bu yıl %10.4'e ulaşacağını, borçlanmanın ise GSYİH'ya oranının %62 seviyelerinde gerçekleşmesini beklendiği bildirildi[4].
Almanya'da başlatılan çıplak açığa satış yasağının tüm Avrupa Biriliği ülkelerinde yasaklanması için Almanya ve Fransa'dan beklenen öneri geldi. Böylece Avro'yu kullanan ülkelerin ortak hareketiyle spekülasyonların azaltılması ve Avro'ya istikrar sağlanması hedefleniyor. Avro bölgesindeki son gelişme ise Estonya ile ilgili. Birçok ülke Avro'dan kaçmaya çalışırken Estonya ise Ocak 2011'den itibaren Avro bölgesine dahil olacak. Estonya bu durumda Avro kullanan 17. Avrupa Birliği ülkesi olacak.
FED'den Dolar İçin Olumlu Bekleyiş
4 Haziran cuma günü ABD'de açıklanan Mayıs ayına ilişkin tarım dışı istihdam verilerinde özel sektörün sağladığı artışın beklentilerden düşük olması ABD ekonomisinde toparlanmanın sürdürebilirliğine yönelik kaygıları arttırmıştı. Hem Avro bölgesin'de özellikle Macaristan'da yaşanan olumsuz gelişmelerin etkisi hem de ABD'de açıklanan veriler çerçevesinde ABD borsasında düşüşlere neden oldu. FED'den ise piyasaları sakinleştirmek için açıklamalar geldi. ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke, yılın ilk çeyreğine ait büyüme oranının bir önceki çeyreğe göre %3 düzeyinde bulunmasının %9.7 düzeyinde olan işsizliği hızla aşağıya çekecek büyüklükte olmamasına rağmen ABD ekonomisine ilişkin haberlerin iyi olduğunu, toparlanmanın devam edeceğini ifade etti[5].
Bernanke, Avrupa'da yaşanan gelişmeler için ise olumlu beklentiler içerisinde olduğunu ve Avro'nun istikrarının sağlanması için Avrupalı liderlerin kararlı davrandıklarını ve hazırlanan 750 milyar Avro'luk istikrar paketinin borç sorunu yaşayan ülkeleri piyasada oluşabilecek dalgalanmalara karşı koruyabilecek tutarda olduğunu belirtti.
Dünya Bankası'nın Türkiye İçin Beklentileri Olumlu
Dünya Bankası'nın Küresel Ekonomik Beklentiler 2010 raporunda Avrupa'da yaşanan borç krizinin etkilerinin kontrol altına alındığını, ancak gelişmekte olan birçok ülkenin finansal açıklarının devam edeceğini, sürekli artan devlet borçları yüzünden ise kredilerin daha pahalı duruma gelmesi sebebiyle yatırım ile büyümenin bu durumdan olumsuz etkileneceğini bildirdi.
Dünya Bankası'nın Türkiye için beklentileri ise olumlu. Türkiye'nin 2010'da %6.3, 2011'de %4.2, 2012'de ise %4.2 düzeyinde büyümesinin beklendiği bildirildi. Raporun Orta Asya ve Avrupa bölümünde ise önümüzdeki yıllarda büyüme gerçekleşeceği ve bu büyümenin bölgede bulunan Türkiye ve Rusya 'nın güçlü büyümesinin ve canlanmasının yansıması olduğu ifade edildi[6].
TÜİK tarafından açıklanan sanayi üretim endeksimiz ise Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %17 artış gösterirken, bir önceki aya göre ise %2.3 düştü. En fazla artış ise imalat sanayi, elektrik, gaz ve su sektörü ile madencilik ve taşocağı sektöründe gerçekleşti[7].
[[1] ] 'Korku euro'yu 1.19'un altına çekti', http://bigpara.ekolay.net/M3/gundem_haberleri.asp?bprtme=8680091225
[2] 'Moody's'ten not iner sinyali', http://bigpara.ekolay.net/M3/gundem_haberleri.asp?bprtme=8680091225
[3] 'İngilizler kemer sıkacak, sıkılacak', http://bigpara.ekolay.net/M3/gundem_haberleri.asp?bprtme=8680091225
[4] 'İngiltere korkunç bir sorunla karşı karşıya', http://bigpara.ekolay.net/M3/gundem_haberleri.asp?bprtme=8680091225
[5] 'ABD toparlanmaya devam edecek', http://bigpara.ekolay.net/M3/gundem_haberleri.asp?bprtme=8680091225
[6] 'İşte Dünya Bankası'nın beklentileri', http://bigpara.ekolay.net/M3/haber_detay.asp?id=712514
[7] 'Sanayi üretimi beklentilerin altında', http://bigpara.ekolay.net/M3/gundem_haberleri.asp?bprtme=5996935284
