Obama'nın yeni güvenlik stratejisi: Türkiye ile ilişkilerimizi dönüştürmeye devam edeceğiz!

Obama Amerikan kanunları çerçevesinde yayımlamak zorunda olduğu yeni ulusal güvenlik stratejisini dün (06 Şubat 2015) açıkladı. Obama'nın ilk ulusal güvenlik stratejisi Mayıs 2010 tarihliydi. Dün açıklanan strateji dokümanının aslında 2014 yılı ortalarında açıklanması bekleniyordu ancak özellikle IŞİD tehdidinin ortaya çıkması yeni dokümanın açıklanmasını geciktirdi. Şubat 2015 tarihili ABD'nin Ulusal Güvenlik Stratejisinin detaylı değerlendirilmesi burada ayrıca yapılacaktır. Ancak bu ilk ve kısa değerlendirmede konuyu Türkiye açısından ele alacağız. Yeni strateji dokümanında adı geçen sınırlı sayıdaki ülkeler arasında yer alan Türkiye ile ilgili dikkat çekici bir ifade var. Dokümanda "Avrupa ile Sürekli İttifakımızı Güçlendirme" başlığı altındaki paragrafta geçen o ifadelerin tercümesi şu şekilde: ......TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİMİZİ DÖNÜŞTÜRMEYE (TRANSFORM) DEVAM EDECEĞİZ........ Hemen burada 2010 yılındaki dokümanda Türkiye ile ilgili neler söylenmişti onu da hatırlayalım. Obama'nın 2010 yılındaki güvenlik stratejisinde Türkiye ifadesi, Balkanlar’da istikrar ve demokrasinin geliştirilmesi, Kafkaslar ve Kıbrıs’ta sorunların çözülmesine yönelik girişimlere ABD’nin bağlı kalacağını belirten cümleden sonraki “geniş bir yelpazedeki ortak çıkarlar bağlamında ve özellikle bölgesinde istikrarın sağlanması konusunda Türkiye ile angajmanlara girileceği” ifadesinin içinde yer almıştı. Ancak Obama'nın hem eski (Mayıs 2010) hem de yeni (Şubat 2015) ulusal güvenlik stratejisinde adı geçen diğer ülkeler “yakın müttefik, özel ilişkili, stratejik ortak, ortak” şeklinde tanımlanırken Türkiye için bu tip bir ilave tanımlama yapılmamış olması dikkat çekmektedir. ABD Başkanı Obama’nın Türkiye’ye yaptığı ziyarette gündeme gelen “model ortaklık” veya özellikle Türkiye’de her seviyedeki yöneticiler tarafından sıklıkla telaffuz edilen “stratejik ortaklık” ifadesi Türkiye için her iki strateji metninde yer almamıştır. Bunun yanında 2010 yılında bazı konularda Türkiye ile çalışabileceğinden bahsedilirken 2015'e geldiğimizde bunun da yer almadığını görüyoruz. Ayrıca her iki strateji dokümanın metinlerinde Ortadoğu bölümüne ilişkin paragraflar da incelendiğinde Ortadoğu’da Türkiye’yi ön plana çıkaracak, ki Türkiye’nin tarihsel ve kültürel açıdan haklı olarak çok iddialı ve önemli bir potansiyele sahip olduğu bölgedir, bir rol ve birlikte çalışabilirlik öngörülmüyor. ANLAŞILAN O Kİ AMERİKAN YÖNETİMİ TÜRKİYE İLE ORTAK ÇALIŞMA KONUSUNDA SIKINTILAR YAŞAMAKTA, İLİŞKİLERİN İYİ DURUMDA OLMADIĞINI ORTAYA KOYMAKTA VE BUNU YENİ BİR ŞEKLE SOKMAYA, BAŞKA BİR KALIBA SOKMAYA ÇALIŞMAKTADIR. Her ne kadar dönüştürme (transform) kelimesinin olumlu bir anlamı olsa da dönüşecek ilişki yapısının nasıl olacağı ya da ABD'nin öngördüğü şeklin ne olduğunu, ortaya çıkacak şeklin Türkiye'nin beklintileri ve politikalarıyla ne derecede uyumlu olacak ya da Türkiye bu dönüşümü şekillendirmede ne kadar etkili olabilecek zamanla göreceğiz. Ancak AKP iktidarı ABD'nin bahsettiği ikili ilişkileri dönüştürme sürecinden haberdar mı o da soru işareti!