Suriye Müdahalesinde ABD ve Rusya

Türkiye'nin sınır ihlali dolayısıyla Rus uçağını düşürmesinin ardından, hem ABD'nin hem de Rusya'nın Suriye meselesindeki duruşları değerlendirildiğinde ortak yaklaşımlardan ve anlaşmazlık alanlarından fazal etkilenmediği görülmektedir. Obama'nın Fransa Cumhurbaşkanı Hollande'ı kabul ettiği gün yaptığı taraflar krizi yükseltmemeli, biraraya gelerek ne olduğunu anlamalı ve çözüm bulmalı çağrısı da Türk hükümeti tarafından kabul görmüştür. Her ne kadar Türk tarafının tansiyonu düşürücü açıklamaları Rus tarafından çok daha önce gelmiş olsa da taraflar bir ortak noktada buluşup krizi daha fazla yükseltmeyecektir. Bu açıdan bakıldığında ABD ve Rusya'nın IŞİD konusundaki mutabakatı da Türkiye'yi etkilemektedir. Rusya'nın Eylül sonu itibarıyla başlayan hava operasyonlarında IŞİD harici hedeflerin vurulması ABD ile bir anlaşmazlık ihtimalini akıllara getirse de, Esad sonrası dönem için gerçekleştirilen görüşmeler bu anlaşmazlığın gündem dışı tutulmasını da sağlamaktadır. ABD CENTCOM verilerine göre bu hafta itibarıyla 35 civarında IŞİD hedefi bertaraf edilmiştir. Buna mukabil Rus hava operasyonları doğrultusunda ise 472 terörist unsur vurulmuştur. Bu unsurlar içinde IŞİD'in petrol tankları ve depolama alanları ve 80 tankeri de bulunmaktadır. Rusya'nın bu operasyonlarına istinaden Suriye Dışişler Bakanı Velid Muallim, "Amerikan operasyonlarından yüz kat daha faydalı" yorumunu yapmıştır (https://www.washingtonpost.com/world/national-security/american-and-russian-militaries-dont-agree-about-much-in-syria/2015/11/25/5bf69cb6-93a3-11e5-8aa0-5d0946560a97_story.html). Ancak, ABD'nin isyancı diye tanımladığı grupları Rusya'nın terörist olarak tanımlaması görüş ayrılığının netleştiği kısmı oluşturmaktadır. ABD isyancı tanımlamasıyla Esad'a karşı savaşan grubların bazılarını meşrulaştırmakta; Rusya ise BM'deki basın toplantısında Lavrov'un ifade ettiği gibi terörist teröristtir tanımlamasıyla Esad haricindeki tüm grupları hedef almaktadır. Söz konusu durum 1 Ocak 2016 itibarıyla başlayacak olan ateşkes görüşmelerine kadar bu şekilde devam edecektir. Bu sürece kadar hem Rusya'nın hem de ABD'nin Suriye'deki temel hedefi birbirlerine karşı masada üstünlük sağlamak amacıyla kazanacakları mevziler olacaktır. Suriye'nin Kuzeyi ise Akdenize açılan kapı olması dolayısıyla daha da önemlidir. Hem ABD'nin hem de Rusya'nın bu bölgeye yoğunlaşmasının temel sebebi de bölgenin bu jeopolitit/jeostratejik konumudur.