TAP’ın Üçüncü Enerji Paketi’nden muafiyet süresi uzatıldı

Güney Gaz Koridoru’nun Avrupa’daki bölümü ve Azeri gazını Avrupa’ya taşıyacak olan Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) projesinin borularına üçüncü tarafların erişimiyle ilgili kurallarda tanınan muafiyetin süresi uzatıldı. TAP’a ev sahipliği yapan ülkeler Yunanistan, İtalya ve Arnavutluk’daki düzenleyici kuruluşlar Çarşamba günü, TAP’ın AB Gaz Direktifi’nin bazı maddelerinden muafiyet süresinin uzatılması yönünde ortak bir görüş yayınladı. Daha önce Enerji Topluluğu Sekreterliği’nden de olumlu bir görüş ve Avrupa Komisyonu’ndan da onay gelmişti. Ortak görüş, TAP’ın ev sahibi ülkelerinin ulusal kararlarında da yer buldu. Avrupa Birliği iç pazar kuralları ilkesel olarak üçüncü tarafların, doğalgaz boru hatları da dahil olmak üzere tüm enerji altyapısına erişimini şart koşuyor. Ancak Komisyon’a göre TAP bir ticari girişim ve projenin geçtiği ülkelerden hiçbiri tarafından empoze edilmiş veya onlarla bütünleşmiş değil. Buna göre hissedarlar bu tür projelere ancak potansiyel risklerin azami ölçüde karşılanmış olması halinde yatırım yapıyor. AB kurallarından muafiyetler özel yatırımcıları belli risklerden koruyarak, bu muafiyetler söz konusu olmazsa uygulanamayacak projeleri uygulanabilir hale getiriyor. TAP’a 2013 yılında AB Gaz Direktifi’nin belli maddelerinden muafiyet tanınmıştı. Bunların arasında Azerbaycan’ın Şahdeniz doğalgazının satışına ilişkin 25 yılı kapsayan anlaşmaları çerçevesinde ilk aşamada sağlanacak 10 milyar metreküple ilgili olarak, üçüncü tarafların erişimine getirilen muafiyet de yer alıyor. 2013 yılında tanınan muafiyetin, boru hattı inşaatının 16 Mayıs 2016’ya kadar başlamaması ve 1 Ocak 2019’a kadar faaliyete geçmemesi halinde geçerliliğini kaybetmesi öngörülmüştü. Hazar Denizi’ndeki doğalgazı çıkaracak olan Şahdeniz konsorsiyumu ise TAP’a operasyonla ilgili yeni, 1 Ocak-31 Aralık 2020 tarihlerini kapsayan bir takvim verdi. Bunun sonucu olarak Komisyon’un yeni kararında muafiyetin, TAP’ın inşaatının 16 Mayıs 2016’ya kadar başlamaması ve altyapı projesinin 31 Aralık 2020’ye kadar tamamlanmaması halinde geçersiz olacağı yer alıyor. Bu da esasen, boru hattının faaliyete geçeceği tarihi iki yıl ertelemiş oluyor. Bu karar, doğalgazı Türk Akımı boru hattı aracılığıyla Yunanistan sınırına taşımayı planlayan Rusya’nın, TAP boru hattını kullanamayacağı anlamına geliyor. Ancak Gazprom, Yunanistan, Makedonya, Sırbistan ve Macaristan’dan geçerek Avusturya/Baumgarten’daki bir merkezde son bulacak, Tesla adlı başka bir boru hattı planlıyor. AB, doğalgazda Rusya’ya büyük ölçüde bağımlı olan bir bölgeye Gazprom’dan başka bir kaynaktan doğalgaz sağlayacak projeler olarak Güney Gaz Koridoru ve TAP’ı destekliyor. Öte yandan Rusya’nın hedefi ise büyük ölçüde Ukrayna’yı by-pass etmek, transit ülkeler Yunanistan, Makedonya, Sırbistan ve Macaristan’daki siyasi etkisini artırmak ve Güney Akım projesini durduran Bulgaristan’ı cezalandırmak. Güney Doğalgaz Koridoru’nun aksaması Rusya’nın çıkarına olacak. Ancak enerji uzmanlarına göre Güney Doğalgaz Koridoru ve TAP ileri safhalardeki projelerken, olası bir Tesla boru hattının hayat bulması için 10 yıla kadar zaman gerekebilecek. [http://enerjienstitusu.com/ ]