Türk İstihbarat Servisine Daha Fazla Güç

--Türk Hükûmeti, İstihbarat Servisinin Rolünü Güçlendiren ve Yargıdan Daha Bağımsız Hâle Getiren Bir Yasayı Parlamentoya Sundu. Eleştirmenler Kontrolcü Bir Devletin Oluşmasından Endişeli-- Yerel seçimlerde aldığı kesin seçim zaferinin ardından Türk hükûmeti yeni iç siyasi bir meseleyi ele almak istiyor: Millî İstihbarat Teşkilatının (MİT) devlet kurumları arasındaki duruşuna yönelik reform gerçekleştirmek. AKP hükûmeti şubat ayında buna ilişkin bir yasa teklifini Parlamentoya sunmuştu. Eleştirmenler bu reformun MİT’in gücünü artıracağını ve MİT’e yargı önünde daha fazla bağımsızlık kazandıracağını belirtiyor. Böylece kuvvetler ayrılığı prensibinin tehlikeye girmesinden endişeleniliyor. Hürriyet gazetesi haberinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, hükûmete yasa teklifini yeniden gözden geçirme çağrısında bulunduğu belirtildi. AKP’ye göre yasa haziran ayı sonunda Parlamento onayından geçecek. Türk hükûmeti, 17 Aralık’tan bu yana ağır yolsuzluk iddialarıyla karşıya kaldı. Son haftalarda da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan eleştirilerin hedefi olmaya başladı. Türkiye’deki en güçlü muhalefet partisi olan CHP Milletvekili Engin Altay şöyle konuştu: "Yeni teklif, hükûmetin yolsuzluk suçlamalarına karşı aldığı yeni önlemlerden biri." Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) yasa teklifini "skandal" olarak tanımlıyor ve hükûmeti, Türkiye’yi Arap geleneklerine dayalı bir muhaberat devleti hâline getirmeye çalışmakla suçlayacak kadar ileri gidiyor. Kürtlere yakınlığıyla bilinen Halkların Demokratik Partisi (HDP) de eleştiriden geri kalmıyor ve HDP Genel Başkanı Ertuğrul Kürkçü, Hürriyet gazetesinde yapılan bir mülakatta kara mizah yaparak şöyle konuştu: "Başbakan'ın belediye başkanlığı, adalet bakanlığı ve başsavcılık görevini aldığına göre MİT başkanı olmak istemesi de doğaldır. Yasanın buna yönelik olacağı kesin." --Teklif "Endişe Uyandırıcı"-- Deutsche Welle ile yapılan bir mülakatta Anayasa Uzmanı Lami Bertan Tokuzlu, şu anki hâliyle yasa teklifinin Türk istihbaratına yargı önünde daha fazla bağımsızlık kazandıracağını söyledi. Tokuzlu: "MİT’in çalışmalarına karşı bir dava açılması durumunda önce MİT’e danışılacak. MİT, davanın yetki alanı ile çatışmasına kanaat getirdiği takdirde dava açılmayacak. Böylece MİT’in çalışmaları mahkeme karşısına çıkarılamayacak. Bu çok endişe verici." Tokuzlu, yasa teklifinin diğer bir kritik noktasının ise MİT’in gizli verilere ve bilgilere ulaşabilmesi olduğunu söylüyor ve davam ediyor: "Yeni teklif, MİT’in bütün özel verilere ve banka bilgilerine ulaşımına izin veriyor." Bu noktanın Türk Anayasası'nın 20. maddesine aykırı olduğunu söyleyen Tokuzlu, güvenliğe hizmet ettiği sürece MİT’in belirli bilgilere ulaşımının önemli olduğunu belirtiyor: "Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine göre yasanın verilerin kötüye kullanılmasını engelleyen düzenlemeleri içermesi gerekir. Bu teklifte ise bu tür düzenlemeler bulunmuyor. Böylece MİT’e sınırsız güç veriliyor." Şimdiye kadar bilgi toplama konusunda polis ve MİT’in savcılıktan izin alması gerekiyordu. Tokuzlu: "Türk medyasında çıkan haberlere göre MİT geçmişte bu tür bilgileri elde edebilmişti. Ancak MİT bunu illegal bir şekilde yaptı. Şimdi MİT’e yaptıkları için yasal bir dayanak veriliyor. Bu, kabul edilemez." --İstihbarat Servisleri Yasanın Üstünde Olmamalı-- Ümit Özdağ da endişeli. Siyaset bilimci, Türkiye’de Harp Okulu, Polis Akademisi ve istihbarat ajanlarının eğitildikleri Millî Güvenlik Akademisinde uzun yıllar ders verdi. Deutsche Welle’ye konuşan Özdağ, "Bu yeni yasa ile yargının istihbarat servisi üzerindeki denetim hakkının elinden alınması öngörülüyor. Bu yasa; hükûmetin, yasama ve yargıyı daha fazla kontrolü altına alma yönünde başka bir girişimi.” diye belirtti. Siyaset Bilimci, -Türkiye’nin de kendisini bunlardan biri olarak gördüğü- demokratik devlet sistemlerinde istihbarat servislerinin yasanın üstünde yer almadığını söyledi. Basın ve istihbarat servisi arasında bundan sonra nasıl bir ilişki olacağı ise Özdağ için başka bir eleştiri konusu teşkil ediyor. İlk yasa teklifi, istihbarat servislerinin faaliyetleri ile ilgili gizli belgeleri yayımlayan gazeteciler için 12 yıla kadar ağır cezalar öngörüyordu. Güncel yasa metninde bu ceza dokuz yıla indirildi. Bu da basın özgürlüğünün kısıtlandığını açıkça ortaya koyuyor. Özdağ, "Sadece gazeteciler değil bütün medya şirketleri tehdit altında bulunuyor." dedi. Tokuzlu, "MİT’in, Kürt PKK ile resmî olarak görüşebilmesi için yasal bir dayanak oluşturuluyor." dedi. İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesinden Siyaset Bilimci İsmet Akça, hükûmetin bu şekilde barış sürecine ilişkin sorumluluğu üzerinden atmaya çalıştığını söylüyor. Deutsche Welle’ye konuşan Akça, "Bu siyasi bir konu olduğundan hükûmetin Kürt PKK ile görüşmelerde bulunması gerekir." ifadesinde bulundu. Akça, Türk hükûmeti şu sıralar polis teşkilatına ve yargıya güvenmiyor ve "AKP iktidarda olmadan önce ordu otoritenin merkezinde yer alıyordu. AKP hükûmeti bununla sürekli mücadele etti. Erdoğan’ın eski müttefiki Fethullah Gülen ile birlikte yargı ve polis otoritenin merkezinde yer almaya başladı." açıklamasını yapıyor. Akça, daha sonra Gülen hareketinin polis ve yargı içerisinde çok daha güçlendiğini ve Erdoğan’a rakip hâline geldiğini söyledi. Erdoğan şimdi de istihbaratın merkezde olduğu yeni bir devleti şekillendiriyor. Akça, "Bu, -Başbakan'ın daha fazla kontrol kazandığı- gücün devlet teşkilatı içerisinde yer değiştirmesi anlamına geliyor." dedi. Siyaset Bilimci İsmet Akça, yasa teklifinin en büyük nedenin de bu olduğunu ve istihbaratın gücünün artması demek, MİT’in Başbakanlığa bağlı olmasından dolayı Başbakan'ın da gücünün artması anlamına geldiğini söyledi. Özdağ ayrıca AKP hükûmetinin, antidemokratik ve parti merkezli bir hamleyle Türk güvenlik teşkilatını yeniden yapılandırdığını vurguladı. Ümit Özdağ, "Türkiye’de yargı, daima yürütmeyi kontrol etme şansına sahipti. Fakat üç aydır, Türkiye’de hukuk devletine benzer bir şey olmadığını söylemek mümkün. Kontrolcü bir devlet ruhu oluşmuş durumda." dedi. (Kaynak:Senada Sokollu,Deutsche Welle-İnternet,Almanya,09 Nisan 2014)