Ancak ölüm olayları azalsa da terör olayları 2017 yılında da yaygınlığını korudu. Geçtiğimiz yıl da en kanlı iki örgüt IŞİD ve Taleban oldu. Küresel olarak 94 ülkede durum iyiye giderken, 46 ülkede terör olayları daha da kötüleşti. Türkiye, terör olaylarında en çok azalma yaşanan 5 ülke arasına girdi.
Londra'daki Ekonomi ve Barış Enstitüsü IEP, 2018 yılı Küresel Terör Endeksi (GTI- Global Terrorism Index) raporunu yayınladı. IEP raporunda, 1998-2017 yılları arasındaki terör trendinin analizini yaparak, 2017 yılında yaşanan terör olaylarının da bilançosunu çıkardı.
Terörün küresel maliyeti yüzde 42 düştü
Enstitü tarafından 6'ncı defa yayınlanan ve küresel terörizm eğilimlerini analiz etmek için en kapsamlı kaynak olarak değerlendirilen rapora göre, 2017'de dünyada, 18 bin 814 kişi terör nedeniyle yaşamını yitirdi. Son 3 yılda sürekli düşüş gösteren terör olaylarındaki ölümler yüzde 44 oranında geriledi. Geçen yıl da bu rakam yüzde 27 olarak tespit edildi.
Küresel terörizmde düşüş yaşandığı tespit edilen rapora göre, 94 ülkede durum iyileşti, ancak 46 ülkede artış yaşandı. İyileşme yaşanan ülkeler endeksinde, 2004'ten bu yana en yüksek rakam belirlendi. Terör olaylarında düşüş olunca, terörün küresel ekonomide açtığı zarar da geriledi. Terörün küresel maliyeti bir önceki yıla oranla yüzde 42'lik bir düşüş göstererek 52 milyar dolara geriledi.
"Terör hala küresel bir olgu"
Raporda, ölüm ve maliyet rakamlarındaki gerilemeye rağmen, terörizmin 2017 yılında hala küresel bir olgu olduğu ve 67 ülkede en az bir ölüm olayı yaşandığı vurgulandı.
En çok gerileme, çatışmaların halen sürdüğü Ortadoğu'da tespit edildi. Terör saldırılarından etkilenen Fransa, Belçika ve Almanya başta olmak üzere, Avrupa ülkelerinde de gerileme net bir biçimde tespit edildi. Geçen yıl Avrupa'da terör nedeniyle ölümler yüzde 75 oranında azaldı. Yalnızca İspanya'da durum kötüye gitti.
Aşırı sağ terör yükselişte
Kuzey Amerika ve 2013 yılında hiçbir terör kaynaklı ölüm olmayan Batı Avrupa'da, aşırı sağ siyasi terörizm tehdidi yükselişte. Geçen yıl, bu bölgede 31 saldırı gerçekleşti ve bu saldırılarda 17 kişi sağcı terörün kurbanı oldu. Bu bölgede, 2013 ve 2017 yılları arasındaki 4 yılda, aşırı sağ gruplar ve bireyler tarafından 127 saldırı yapıldı, bu saldırılarda 66 kişi yaşamını yitirdi. Saldırıların çoğunluğu, aşırı sağcı, beyaz milliyetçi ya da Müslüman karşıtı inançları olan 'yalnız kurt' olarak nitelenen tek başına hareket eden kişilerce düzenlendi.
Türkiye en çok iyileşen 5 ülke arasında
Türkiye, terör nedeniyle yaşanan ölüm olaylarında en çok azalma yaşanan 5 ülke arasına girdi. Türkiye'yle birlikte Irak, Yemen, Suriye ve Yemen'de ölüm olayları bir önceki yıla göre önemli ölçüde azaldı. Türkiye, terörden en çok etkilenen ülkeler endeksinde 12'nci sıradan 40'ıncı sıraya geriledi.
Raportör ve IEP Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika Operasyonları Direktörü SergeStroobants, bulguları "Terörizmden en çok etkilenen 10 ülkede, terörizmin, hem terör örgütleri, hem de devlet teröründen kaynaklandığı görülüyor" dedi.
Irak ve Suriye'yle komşu olan Türkiye'nin 2014-2017 yılları arasında oldukça zor durumda olduğunu belirten Stroobants, ülkenin bu dönemde büyük terör olaylarıyla sarsıldığını, ancak 2017'de önemli bir gelişme göstererek, en büyük gelişme yaşanan ilk 5 ülke arasında yer aldığını dile getirdi.
Irak, Suriye ve Türkiye'deki ölüm olaylarındaki azalmanın en önemli nedeninin 'IŞİD'in halen devam eden düşüşü ve örgütün zayıflama kapasitesi' olduğunu vurgulayan Stroobants, bölgede IŞİD'e atfedilen terör saldırılarındaki ölümlerin yüzde 52 oranında azaldığını vurguladı.
IŞİD faktörü etkili oldu
Terörle sarsılan Ortadoğu'ya gelince, koalisyon güçlerinin yerel güçlerle yürüttüğü operasyonlar sonucunda IŞİD'in bitme noktasına gelmesi bölgede terörden ölümleri azalttı. Ancak, buna rağmen, IŞİD halen en çok ölüme yol açan "en kanlı terör örgütü" olmaya devam ediyor. IŞİD'in düşüşüyle, Irak'ta, 2016 ve 2017 yıllarında ölümlerde yüzde 56'lık bir azalma yaşandı.
IŞİD'in, ele geçirdiği toprakların ve gelirlerinin tamamına yakınını kaybetmesi, neden olduğu ölüm olaylarında da net bir azalmaya yol açtı. Ancak azalan öldürme kapasitesine rağmen IŞİD, 2017 yılında küresel çapta en ölümcül terörist grup olarak kalmaya devam etti.
Irak'ta ölümler azalırken, Afganistan Irak'ın yerini alarak 2017 yılında en çok ölüm olayı yaşanan ülke oldu. IŞİD'in ardından en kanlı ikinci örgüt olan Taleban, 2017 yılında, sivillere yönelik saldırıların odağını değiştirerek, polis ve askerleri hedef aldı. Taliban, 2017 yılında, 2 bin 419 asker ve polis öldürdü. Bu rakam bir önceki yıl 1782 polisti. Saldırı sayısı da 369'dan 386'ya yükseldi.
En kanlı 10 ülke
GTI'nin terörizmin küresel etkisinin azalmaya başladığını tespit ettiği raporunda, bazı ülkelerde durumun giderek daha da kötüleştiğinin altı çizildi. Terörizmden en çok etkilenen 10 ülke Afganistan, Irak, Nijerya, Somali, Suriye, Pakistan, Mısır, Kongo, Orta Afrika ve Hindistan.
Afganistan, Irak, Nijerya, Somali ve Suriye'de 1000'den, 19 ülkede de 100'den fazla ölüm kaydedildi. Bu 10 ülke, 2017 yılındaki tüm terörizm ölümlerinin yüzde 84'ünü oluşturuyor.
Somali ve Mısır, 2017'de terör ölümlerinde en büyük artış yaşanan iki ülke oldu. Somali'de yalnızca bir tek saldırıda 587 kişi öldürüldü. Ülkede terörizmden ölümler, 2016'dan 2017'ye kadar yüzde 93 arttı. Mısır'daysa tek bir saldırıda 311 kişi yaşamını yitirdi. Küresel boyutta, 67 ülkede birden fazla ölüm kaydedildi, 98 ülkedeyse en az bir saldırı gerçekleşti.
GTI raporuna göre, Angola ve İspanya en büyük bozulmayı yaşayan ülkeler oldu. Terör örgütleri, Myanmar'da 166, Filipinler'de 50 ölümle sonuçlanan saldırılar yaptı.
(Kaynak: Amerika’nın Sesi)
