Aralık 2019`da Çin'de ortaya çıkan ve kısa sürede Avrupa başta olmakla tüm dünyada etkisini gösteren, corona virüsü 11 Mart 2020`de yapılan açıklamayla Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından salgın (pandemi) ilan edildi. Bir çok ülke salgın ilanından sonra dahi karantina, izolasyon kurallarını uygulamada gecikme yaşadığı halde, Azerbaycan pandemi kararından önce dezinfeksiyon kurallarını güçlendiren, izolasyon tedbirlerini başlatan çok az ülkeden birisi oldu.
Azerbaycan, önlemlerini Ocak ayı itibariyle başlattı. 30 Ocak 2020'de Bakanlar Kurulu "Azerbaycan Cumhuriyeti'nde yeni Corona virüs’ün yayılmasını önleme amaçlı Eylem Planı”nı onayladı. Öncelikle, konunun bir merkezden takibi ve hızlı aksiyon alınması için Başbakanlığa bağlı, ilgili devlet kurum ve kuruluş temsilcilerinden oluşan bir “Operativ Karargah” oluşturuldu. Ülkenin bölgelerinde önleyici tedbirler almak ve durumu gözlemlemek için uzmanlardan oluşan kurullar kuruldu.
Daha sonra salgının coğrafyasını dikkate alarak, Bakanlar Kurulu daha kapsamlı yeni bir Eylem Planı’nı onayladı. Corona virüsün yayılmasını önlemek ve önleyici tedbirlerin etkinliğini arttırmak için DSÖ ile yoğun çalışmalar yürütülmeye devam ettirildi. Ülkede enfeksiyon vakalarını tespit etmek için ilgili hastaneler ve karantina bölgeleri kuruldu. Ayrıca, epidemiyolojik durumun sıkı kontrol altına alınması için, vatandaşlar bu yönde yapılan çalışmalar hakkında düzenli olarak bilgilendirildi. Enfeksiyon tehlikesini önlemek için tüm eğitim kurumlarında (okul, kreş, üniversite) 3 Mart itibariyle tüm faaliyetlerin askıya alınmasına karar verildi. Bu sürüçte tüm eğitim kurumlarında geniş kapsamlı dezinfeksiyon yapıldı. Virüs bulunduktan kısa bir süre sonra Çin'e uçuşları askıya alan Azerbaycan`ın sırayla komşu ülkelerle, Türkiye dahil, sınırları kapatıldı.
11 Mart`ta DSÖ`nün Pandemi ilanından sonra Azerbaycan`da karantina ilan edildi. Müzeler, konser salonları, düğün ve toplu şekilde yapılacak tüm faaliyetler askıya alındı. Sırasıyla kafeler, restoranlar, avmler, güzellik salonları, sosyal aktivite merkezleri kapatıldı. En son, 30 Mart`ta alınan kararla ülkede sokağa çıkma yasağı kabul edildi. Hekim ve hastaneler, eczaneler, bazı devlet kurumları, lojistik servisler ve gıda sektörü dışında tüm kurumların ve bölümlerin işi askıya alındı. 30 Mart kararına kadar da tüm özel ve devlet kurumlarında dezinfeksiyon önlemleri alınmıştı ve aynen sürdürülmektedir. Tüm bu süreçte sokakların dezenfekte olması sürdürülmektedir. Otobüs ve tüm toplu taşıma araçlarında dezinfektanlar kurulu, işini devam ettirmekte olan tüm kurumlarda dezinfeksiyon ve sterilizasyon kuralları güçlendirilmiş bulunmaktadır.
Özel ve tüm devlet hastaneleri, poliklinik ve acil servisler tüm bu süreçte yoğun tempoyla çalışma rejimine geçti. Corona virüsü şübhesi duyulan insanlar evden 103 acili arayarak eve acil servis çağıra biliyor ve hastada Coronavirüsü şüphesi (ateş, öksürük, nefes darlığı) halinde Corona virüsü için hastadan test alınır. Test pozitifliği durumunda hastalar COVİD -19 hastaları için ayrılmış olan özel hastanelere sevk ediliyor. Hastanın tedavisi o hastanelerde devam ettiriliyor. Bu hastaların yakından temasta olduğu tüm kişiler, 14 günlük karantinaya alınıyor. Karantinaya alınmış tüm kişilere Corona testi yapılıyor. Testi pozitif olan tüm vatandaşların bilgileri Başbakanlığa bağlı Karargah`a bildirilmektedir. Tüm hasta, yeni hasta vakaları, iyileşme ve ölüm vakaları “Operativ Karargah” tarafından DSÖ–ye bildirilmektedir. Özel hastanelerde tüm hastaların ateş ve septomları hastane girişinde acil odalarında kontrol edilmekte ve şüpheli hastalar hakkında bilgi belirli kurumlara gönderilmektedir. Hastalardan aynı kuralla Corona testi yapılır ve pozitifliği durumunda belirli hastanelere sevk edilir.
Hastanede yatış gösteren hastalarda ateş yüksekliği ve belirli solunum sistemi semptomları olması durumunda da aynı kurallar doğrultusunda Corona testi yaptırılır ve pozitiflik durumunda belirli hastanelere sevk edilir. Şüpheli hastalar izolasyon kuralları gereği sevk edilene kadar izole hasta odasında yerleştirilir .
Bu süreçte başka ülkelere seyahat etmiş Azerbaycan vatandaşlarının ülkeye özel uçaklarla geri dönüşü sağlandı ve hala sürdürülmekte. 10 bin Azerbaycan vatandaşının ülkeye dönüşü sağlanmaktadır. Ülkeye giriş yapan tün vatandaşlar belirli şehir ve bölgelerde özel karantina bölgelerinde 14 gün karantina sürecinde tutulmakta ve COVİD-19 testi yapılmaktadır. Hastalık tespit edilen vatandaşlar özel COVİD-19 için belirlenmiş hastanelere sevk edilmektedir. Testi negatif olan vatandaşlar karantina süreci bittikten sonra evlerine gönderilmektedir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanlığa bağlı “Operativ Karargah”ın 03.04.2020 bilgilendirmesine göre:
Ülkemizde şimdiye kadar 443 kişiye Coronavirüs bulaşmış, 32'si tedavi edilmiş, 5'i vefat etmiş ve 406 kişinin tedavisi COVİD hastaları için belirlenmiş hastanelerde sürdürülmektedir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Corona virüsü salgını’na karşı tedbirlere erken başlaması nedeniyle virüsün ülkede hızlı artışı gerçekleşmemiştir. İzolasyon ve karantinanın erken başlatılması ve COVİD-19 hastalarının tespit edilip hastanelere sevk edilmesi, ayrıca hasta kişilerle temasta olmuş kişilerin tespit edilip karantina için ayrılmış bölgelere yerleştirilmesinin doğru yürütülmesi sonucunda Azerbaycan durumu kontrolde tutmaktadır. Azerbaycan halkının devletin vermiş olduğu kurallara – karantina kurallarına doğru şekilde uymaya devam etmesi durumunda Azerbaycan Cumhiriyetinin bu dönemi kısa sürede atlatması mümkün. O nedenledir ki, her kesin karantina ve hijyen kurallarına uyması halktan edilen taleplerin en önemlisidir.
Tüm dünya için zor bir dönem söz konusu. Bu zor dönemi kısa sürede atlatacağımızı ümit ediyor, kardeş Türkiye, vatanım Azerbaycan ve tüm dünya için bu zor dönemde azim, sabır diliyorum.
Referanslar :
Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'na bağlı operasyonel karargah
"Tıbbi Bölgesel Birimler Yönetim Derneği"
Devlet Zorunlu Tıbbi Sigorta Kurumu
