< < İran'da Son Protestolar


İran'da Son Protestolar

Yazan  13 Aralık 2019

İran'da Kasım ayında yükselen benzin fiyatlarına karşı protestolar son yıllarda İran hükümetinin en büyük krizlerinden biri haline geldi.

Protestolar, 15 Kasım Cuma günü, fiyatlardaki artış ve İran'daki benzinde ani bir yükselişin ardından başladı.
Protestoların kapsamı hızla genişleyip ilk birkaç saat içinde şiddet tetiklendi. Protesto gösterilerinde yüzlerce insan Devrim Muhafızları, polis ve güvenlik güçleri tarafından yaralandı ve öldürüldü. Tutuklananların sayısı hala belli değil. Uluslararası Af Örgütü 5 Aralık'ta 208 protestocunun öldüğü konusunda bir rapor yayınladı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Ofisi, İran’daki protestocuların öldürülmesi konusunda "derin endişe" duyduklarını dile getirdi. Zayiat henüz resmen açıklanmadı. Ancak, son protestoların İran'da İslam Cumhuriyeti'nin zaferinden bu yana protestocular ve güvenlik güçleri arasında en kanlı ve en yaygın çatışmalardan biri olduğu tahmin edilebilir.
17 Kasım'da, parlamentodaki pahalı benzin planını durdurmak için iki aşamalı bir plan söylentileri vardı, ancak konuşmasında İran Devrim Rehberi Ali Hamenei benzin sübvansiyonunun kaldırılmasına olan desteğini açıkladı ve planı etkin bir şekilde reddetti. Hamenei ayrıca güvenlik güçlerini gösterileri güvence altına alma ve söndürme görevlerini yerine getirme çağrısında bulundu.
İran Başsavcısı Muhammed Cafer Montazeri, 16 Kasım Cumartesi günü yaptığı açıklamada, protestoculara sert davranacaklarını söyleyerek ihlal edenlerin yurtdışı destekli olduğunu ve "insanları siber yoldan kışkırtmak istediklerini" iddia etti. Montazeri, “Yasa gereği bu faaliyetleri yapmak suç sayılır ve kanun uygulayıcı kurumlar ihlalcilere ciddi muamele yapar” dedi.
İran Yüksek Milli Güvenlik Konseyi sekreteri Ali Şamhani, göstericileri "Halkın Mücahitleri Örgütü tarafından örgütlenmiş gruplar" ve "karşı-devrim" olarak nitelendirdi. Aynı zamanda Irak ve Lübnan'daki gösterilere atıfta bulunan Şamhani, göstericilerin "İran, Irak, Lübnan ve diğer bazı ülkelerde sorun yaratmaya niyetli olduklarını" belirtti.
15 Kasım’da benzin fiyatlarındaki artışa ilişkin ülke genelindeki protestoların ardından, Ulusal Güvenlik Konseyi, İran’daki internet erişimini kesen bir kararname yayınladı. İnternetin dünyadaki durumunu izleyen internet gözlemcileri NetBlocks, İran’daki internetin bozulduğunu ve ilk cep telefonu Rytel, IranCell’in cumartesi akşamından beri kapandığını söyledi. NetBlock Direktörü Alp Tucker, İran'daki internet ağını kestiğini açıkladı. NetBooks sitesine göre, internet bağlantısı nedeniyle İran 3 trilyon tümen kaybetti.
Cihan Sanat gazetesi, protestoların, başlamasından bu yana son sekiz gün içinde İran ekonomisine 1 milyar 478 milyon dolar zararı olduğunu idda etti.
Silahlı Kuvvetler Adli Teşkilatı başkanı Şükrullah Bahrami, "Yetkililer interneti sürdürmek için çok çaba sarf ettiler, ancak sonunda bunun imkansız olduğunu gördüler ve kapatmaya zorlandılar. Düşmanlarımız şimdi internetin neden bir süredir kapatıldığına ve hiçbir şey yapamadıklarına yas tutuyor" dedi.
Azerbaycan Siyasi Örgütleri İşbirliği Platformu, İşçi Hakları Savunucuları Derneği, İşçiler Tahran ve Banliyöler Otobüs Sendikası, İran Yazarlar Derneği, İranlı Öğretmenler Derneği, Halk Mücahitleri Örgütü, İran Kürdistan Parti İşbirliği Teşkilatı, İran Serbest Ticaret Birliği ve İran Emekli Konseyi protestocularla dayanışma içindeki örgütler arasındaydı ve açıklama yapıp şiddeti kınadılar. Öte yandan farklı sloganların alıntısından bazı teşkilatlar halkın sokakta olup protesto yaptıklarından kendi yararlarına faydalanmak istiediler.
İran Türkleri protestoları, uzun yıllar boyunca ekonomik, politik ve insan haklarının birçoğundan mahrum bırakılmış istekleriyle değerlendirdi. Sadece benzin fiyatlarının restorasyonunu talep etmemeden, aynı zamanda ezilmiş insanlık onurunun restorasyonunu da talep ettiler.
Dünyanın önde gelen Şii taklit otoritesi olan Ayetullah Sistani, Hamenei'nin İran, Irak ve Lübnan'daki protestocuları öldürme emirlerini iptal etti. Ayetullah Ali Sistani, Şii takipçileri için bir fetvada, sokaktaki protestocuların öldürülmesini yasakladı. Bu fetva, Irak ve İran'da çok sayıda protestocunun öldürülmesinden sonra Ayetullah Sistani tarafından yayınlandı. Ayetullah Sistani'nin resmi temsilcisi Abdül Mehdi Mahbala'i, Cuma hutbesinde sokak göstericileri ve protestocuları öldürmenin yasak olduğunu ve rejimin halkın iradesine cevap vermesi gerektiğini söyledi. 
İran'da son protestoların başlangıcından birkaç gün önce, Türkiye Cumhurbaşkanı, bazılarının Irak gösterilerinin İran’da yapılmasının istediğinden bahsetti. Ardından İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı bu konuyu onayladı. Ancak inanılmaz derecede, bu kadar kritik bir durumda, Hasan Ruhani'nin hükümeti benzin fiyatını yükselterek protestolar için zemin hazırladı!
İran İslam Cumhuriyeti’nin akıllı zamanlamanın yaygın bir kitlesel protesto eylemi için temel çalışmaları sağlamadan önce “İsyan ve İsyan Karşıtı Teori” kullandığını defalarca göstermektedir. Dağınık veya etkisiz protestolar başlatmak, toplumsal potansiyeli kaybeder.
"Benzinli protestolar" başlığı altında, İran resmi ve yarı resmi haber ajansları "dağınık protesto" haberlerini içermekteydi! İlk sloganlarda protestocular Ocak 2018'den beri sağcıların dileği olan, Hasan Ruhani'nin istifasını talep ettiler. Barışçıl protestoların devam etmesinde devlet yetkilileri ısrarı şüphelidir. İran Devrim Rehberi Ali Hamenei'nin İran'ın tüm şehirlerinde temsilcileri ve cuma imamları benzer şekilde barışçıl protestoları destekledi.
Uzun yıllardır ekonomik ve politik protestolarından herhangi bir sonuç alamayan birçok insan için, yükselen benzin fiyatlarının iptali büyük bir politik başarı olabilirdi. Ama her şeyden önce İran’ın korkunç ekonomik koşulları göz önüne alındığında, gerekli bütçe kaynaklarını sağlayamamaktır. Başka bir deyişle, hükümetin açığı halkın cebinden çıkarmaktan başka seçeneği yoktur ve benzin fiyatını yükseltemezse, diğer hizmet ve malların fiyatını yükselterek istenen sonucu elde eder.
İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti, halkın sosyal potansiyelini daha düşük bir amaçla ortaya çıkaradı. Benzin protestoları batı ve tüm ülkelerinde de yaygındır ve uluslararası arenada az maliyet olmaktadır.

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum
  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

2. Mahmut, Balkan isyanları, Rus baskısı ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa’yla uğraşırken yeniçeriler, her fırsatta ayaklanmaktaydı. 15-18 Kasım 1808’de Babıali’yi basan yeniçerilerle mücadele eden Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa mahzendeki barutları ateşleyerek içeri giren 600 yeniçeriyle beraber kendini h...

Error: No articles to display