Ortak Geçmişten Stratejik Ortaklığa: Türkmenistan ve Azerbaycan

Yazan  14 Ağustos 2017

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham ALİYEV’in resmi daveti üzerine Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguly BERDİMUHAMMEDOV, 8-9 Ağustos 2017 tarihleri arasında Bakü'ye resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret sonrasında iki devlet arasında stratejik işbirliği ve ortaklık çerçevesinde 13 ayrı anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalarda, Türkmenbaşı ve Bakü limanları arasında yük taşımacılığı ve demiryollarının kullanımı, iki ülke arasında vergi oranlarının uyumlaştırılması, turizm ve deniz ticareti alanlarında işbirliği, İçişleri Bakanlıkları arasında koordinasyon, telif haklarının iki ülke arasında uyumlaştırılması, enerji ve hukuk alanlarında çeşitli işbirliği başlıkları yer aldı. Yüzlerce yıllık tarihi, kültürel, dini ve milli ortak bir geçmişe sahip iki halkın devleti olan Azerbaycan ve Türkmenistan, gelecek yüzyıllar için de stratejik işbirlikleri gerçekleştirmeyi amaçlayarak ilişkilerini iki ülkenin toprak bütünlüğü, egemenliği, eşitliği zemininde inşa etmektedirler. Görüşmeler sırasında her iki liderin kendi resmi anadilini konuştuğu ancak tercümana ihtiyaç duyulmadığı hususu Sayın İlham ALİYEV tarafından ortak basın toplantısında dile getirilerek iki devlet arasındaki “bir millet iki devlet” gerçekliği uluslararası bir toplantıda ortaya konmuş oldu. Tarih ve kültür birliği yanında deniz kıyıdaşlığı da bulunan iki ülkeyi Hazar Denizi, dostluk, barış, güvenlik ve iktisadi işbirliği anlamında da birbirine bağlamaktadır. Bu tarihsel ve kültürel ortaklığın üzerinde kültür, sanat, bilim, eğitim, gençlik ve spor alanlarında da işbirliklerinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi gereği resmi görüşmeler sırasında ortaya konmuştur. Azerbaycan ve Türkmenistan, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) çerçevesinde başarılı bir işbirliği yürütmektedirler. 2017 yılı Azerbaycan’da İslami Dayanışma Yılı ilan edilerek bu yılın mayıs ayı içerisinde 4.İslami Dayanışma oyunları organize edilmiştir. Türkmenistan bu oyunlara aktif olarak katılmış ve yaklaşık 50 İslam ülkesi ile araya gelerek İslami dayanışma ülküsüne Azerbaycan ile ortak katkı sağlamıştır. 17/27 Eylül 2017 tarihleri arasında Aşkabat’ta düzenlenecek olan 5.Asya Kapalı Alan Ve Savaş Sanatları Oyunları düzenlenecektir. Azerbaycan bu oyunlara aktif olarak katılarak iki ülke arasındaki mevcut bağların daha da ileri düzeylere taşınmasına katkı sağlayacaktır. Azerbaycan ve Türkmenistan, enerji taşıma kanallarını çeşitlendirmeye ve potansiyeli geliştirmeye yönelik ortak enerji ve ulaştırma projelerini gerçekleştirmek üzere bütün imkânları kullanacaklarını yönünde fikir birliğine varmışlardır. Trans-Hazar boru hattı projesi, Türkmen gazının Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya pazarlanması, Türkmenistan’ın enerji nakil hatlarının çeşitlendirilmesi açısından önemli bir proje olabilir. Trans-Hazar boru hattı projesi Azerbaycan ve Türkmenistan’a eşit fayda yaratacak bir proje gibi görünmektedir. Türkiye ve Azerbaycan tarafından başlatılan TANAP boru hattı projesi ile Hazar petrol ve gazının Azerbaycan üzerinden Batı’ya nakli projesine Türkmenistan’ın dâhil edilmesi, bu bağlamda büyük öneme sahiptir. Bugünün jeopolitik ortamı, Türkmenistan’ın iktisadi güvenliği açısından Türkmen gazı tedarikinin çeşitlendirilmesini gerekli bir unsur olarak öne çıkarıyor. Zira 2017 yılı başından bu yana İran’ın Türkmenistan’a olan gaz borcunu ödememesi ve Irak’tan gaz almak üzere çalışmalar yürütmesi, Türkmenistan’ın alternatif gaz tedarik yolları aramasını gerekli kılmaktadır. Türkmenistan’ın Doğu-Batı gaz boru hattı inşaatına başlaması, gaz tedarikini çeşitlendirmesi politikasının bir göstergesidir. Bu gaz boru hattı projesi, ülkenin en büyük gaz üretim sahalarından Hazar kıyılarına gazın taşınmasına imkân verecektir. Diğer taraftan, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında enerji sektöründe gerçekleşen işbirliği nihai kertede Rus olmayan Hazar havzası enerjisinin Avrupa’ya nakledilmesi için bir kapı açılması anlamına gelecektir. Bu durum Avrupa üzerindeki gaz tedariki anlamında Rus tekelinin kırılmasına katkı sağlayacaktır. Rusya ve Ukrayna arasında oluşan sorunlar ve süren çatışmalar ve Avrupa Birliği’nin alternatif gaz tedarikçisi bulmak için gösterdiği çabalar, Türkmen gazının Hazar Denizi üzerinden Azerbaycan'a ve sonrasında Türkiye ve Güney Avrupa'ya taşınması tercihini ciddi anlamda gündeme taşımıştır. Böyle bir rota, Türkmenistan'ın gaz ihracatını ve Avrupa'nın tedarikçilerini çeşitlendirmeye yardımcı olacak gibi görünmektedir. Uluslararası gelişmeler ve jeopolitik, Azerbaycan ile Türkmenistan’ı birlikte hareket etmeye sevk etmektedir. Ancak, Hazar Denizi'ndeki deniz ihtilafları, dalgalı gaz fiyatları, diğer Hazar kıyı devletlerinden gelen itirazlar ve Hazar üzerinden bir boru hattının inşa edilmesindeki teknik güçlükler ve yüksek maliyetler, söz konusu projenin gerçekleşmesinin önündeki zorluklar olarak durmaktadır. Rusya, Türkmen gazının Avrupa’ya taşınması projesine, Rus boru hattı altyapısına bir alternatif olacağı için, Hazar Denizi'ndeki herhangi bir boru hattı projesine kesinlikle karşı çıkmaktadır. Azerbaycan ve Türkmenistan; ortak tarih, kültür, medeniyet, din ve akrabalık bağları taşıyan iki devlet olarak eşit ve egemen iki devlet temelinde güçlü işbirliği imkânları ile birbirine bağlanmaktadır. Tarihin akışı, uluslar arası dengeler, jeopolitik durum, bu iki kardeş devleti birlikte hareket etmeye zorlamaktadır. Ortak geçmiş, stratejik ortaklığa doğru ilerlemektedir. Birlikten kuvvet, işbirliğinden refah doğar temennisiyle bu iki güçlü devletin muhterem liderlerini saygıyla selamlıyorum.

Cesurhan Taş

Eğitim:

ODTÜ İİBF, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (1991-1996)

Diller: 

İngilizce: İleri seviyede

Rusça: Orta seviyede

Arapça: Orta düzeyde

ÜYE GİRİŞİ

Şifremi unuttum
  1. SON MAKALELER
  2. ÇOK OKUNANLAR

Ergun Mengi   - 07-04-2024

Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Başlangıcında, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Anatomisi

  II.Mahmut, Vakay-ı Hayriye adıyla, Aksaray-Et Meydanı’ndaki yeniçeri kışlaları top ateşine tutularak 6.000'den fazla yeniçeri öldürülmüş ve isyana katılan yobaz takımı tutuklanmıştır. Askeri kuvveti çok zayıflayan Osmanlı’nın Donanması 1827’de Navarin’de sonra Sinop Limanında yakılınca Osmanlını...

Error: No articles to display