Seçime Doğru Af Kararnamesi
Geçtiğimiz haftalarda Suriye Devlet Başkanlığı basın dairesinden 2 Mayıs’a kadar ülke içinde işlenen suçları kapsayan genel af kararnamesi imzalamıştı. Bu kararnameye göre rüşvet verme, resmi belge sahteciliği, uyuşturucu satışı gibi suçlar, ayrıca çocuk yaşta suçlular af kapsamına dahil edildi. Bazı suçlara verilen cezaların hafifletildiği kararnameye göre ölüm cezası ağırlaştırılmış ömür boyu hapse, ömür boyu hapis cezası ise 20 yıl hapis cezasına dönüştürülecekti ve bu af, silah kaçakçılığı, vatana ihanet, casusluk ve insan kayıplarına yol terör eylemleri gibi suçlardan hüküm giyen suçluları kapsamayacaktı.
Muhalifler Serbest
Kararnamenin ardından, Suriye'de bu yıl sosyal medyadaki muhalefete yönelik operasyonlarda gözaltına alınan 400'den fazla memur, yargıç, avukat ve gazeteci serbest bırakıldı. Reuters, "serbest bırakılanların en az 60'ının aralarında kıdemli polis memurları, hakimler ve kıdemli bir gümrük müfettişi, devlette çalışan gazeteciler, avukatlar, üniversite öğrencileri, işadamları ve kadın hakları savunucuları da dahil olmak üzere yerel topluluklarında iyi tanınan kişiler olduğunu" duyurdu.
Siber suçlar yasasına göre tutulduktan sonra serbest bırakılanlar, 26 Mayıs seçimleri öncesinde "para spekülatörleri, uyuşturucu satıcıları, kaçakçılar ve adam kaçıranları" için genel af kapsamında bu ay özgürlüğüne kavuşan binlerce kişi arasında yer aldı.
İnsan hakları grupları, ülkede 2011'deki halk ayaklanması sonrası tutuklanan on binlerce Esad muhalifinin yıllarca yargılanmadan demir parmaklıklar ardında tutulduğunu ifade ediyor.
Şam yönetiminin bu hareketinin cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde 'oy kazanmak' amacıyla yapıldığı düşünülüyor.
ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Suriye araştırmacısı Sara Kayyalı, yönetimin bu kararının ardındaki etkenin ‘seçim’ olduğunu belirtti.
Suriye, ekonomik kriz ve covid-19 salgınının ağır hasarı karşısında eziliyor. Ancak halk, bunları dile getirip protesto ya da eleştiri yapma hakkına sahip değil.
Suriye’deki Seçimde Adaylar
Cumhurbaşkanı adaylarından Abdullah Sellum Abdullah 1956 yılında Halep’te doğdu. İktidardaki Baas Partisi ile ittifak yapan partilerden biri olan Arap Sosyalist Birlik Partisi (ASB) üyesi Abdullah, önceki iki dönem milletvekili seçilmişti.
İç muhalefet partilerinin adayı Mahmud Ahmed Mer’i ise, 1957 yılında Şam kırsalında doğdu. Arap İnsan Hakları Örgütü Başkanlığı ve Suriye'deki Ulusal Cephe Genel Sekreterliği görevlerini sürdürüyor.
Suriye’de Seçim
Rusya’nın Suriye’de rejime desteği devam ederken, Reuters ajansının haberine göre Türkiye'nin Suriye'de desteklediği Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) içindeki El Mutasım Tugayı'nın sözcülerinden Mustafa Sejari seçimi "ülkedeki suç rejimini yeniden oluşturmaya yönelik mutsuz bir çaba" olarak nitelendirmişti. Öte yandan, ABD, Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye dahil bazı ülkeler şimdiden seçimin sonucunu tanımayacaklarını açıklamıştı. Öte yandan İran’a bağlı Şii milisler Esad’a desteğini sürdürüyor.
PKK’nın Suriye kolu PYD/YPG’nin kontrolündeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Suriye Demokratik Meclisi’nin (SDM) ABD ile ortak tavrı takındığı görülüyor. Obama ve Trump döneminde terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG ile geliştirilen ilişkileri, yeni ABD Başkanı Joe Biden’ın da sürdüreceği bilinen bir gerçek. Dolayısıyla ABD’nin tanımayacağı seçimi YPG, SDG, SDM gibi örgütler de tanımayacaktır.
Geçtiğimiz günlerde, Suriye Gözlemevi aktivistleri, Humus'un kuzey kırsalındaki el-Farhaniyyah köyünde, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçiminde Beşar Esad'ı desteklemek için, bir motosikletin üzerindeki iki kimliği belirsiz silahlı kişinin, gösterilerin yapıldığı bir çadıra ateş açtığını bildirdi.
Tartus kırsalında, Şeyh Bedir'deki Tali'iya bölgesi yetkilileri, Esad'ı desteklemek için folklor gösterileri de dahil olmak üzere bir kutlama düzenledi. Kutlamaya Şeyh Bedir şubesi üyeleri, Tartus'taki Talae 'al-Baath Genel Sekreteri, Tarus'taki Öğretmenler Birliği başkanı, al-Talae şubesi komutanı üyeleri, ilçe başkanı ve bölgedeki resmi müdürlükler ve sakinler. Ancak Hama'da Talae'ninBaas bölgesindeki Hama şubesinin liderliği, çocukları Suriye rejiminin başkanını desteklemek için bir gösteriye katılmaya zorlarken, Suriye rejiminin çeşitli resmi dairelerinin temsilcileri de gösteriye katıldı. El-Safsafiyyah, el-Turaymisah, Tel Sikeen ve El-Kharbah'ın Mahradah bölgesindeki köyler de dahil olmak üzere Suriye'nin diğer bölgelerinde Beşar Esad'ı desteklemek için gösteriler yapılmaya devam ediliyor.
Öte yandan, son günlerde özellikle Lübnan’daki Suriye vatandaşlarının oy kullanması için yoğun bir çaba gözleniyor. Böylece Esad’a olan halk desteğinin arttığı mesajı verilmek isteniyor. Seçimlere yönelik bir diğer önemli husus ise Türkiye’deki Suriyeliler. Türkiye’de yaklaşık 5 Milyon Suriyeli sığınmacı bulunuyor ve bu sığınmacıların en az 1.9 milyonunun oy kullanması gerekiyor. Geçtiğimiz seçimde Beşşar Esad’ın 10 milyon ile seçimi kazandığı hatırlandığında bu sayının önemi ortaya çıkacaktır.
Suriye'de 10 yıldır süren iç savaş esnasında, 2014'te de devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Bu oylamayı, oyların yüzde 88'ini aldığı açıklanan Esad kazandı.
Suriye'nin 2012 yılında kabul edilen anayasasına göre devlet başkanı ancak iki kez yedi yıl süreyle seçilebiliyor. Ancak bu kural 2021 yılından itibaren yürürlüğe girecek.
Seçim, Suriye Hükümeti’nin kontrolü altında olan bölgelerde yapılacak. Örneğin İdlib’de sandık kurulamayacak. Azez’den başlayarak Rasulayn’a kadar Türkiye’nin kontrol ettiği alanlarda, kuzeyde sandık kurulamayacak.Yalnızca o coğrafyada hükümet kontrolü altında olan alanlarda, sokaklarda ancak seçim merkezleri kurulabilecek. Haseke’de şehir merkezinde, Kamışlı‘da devletin kontrolünde olan yalnızca bir bölgede sandıklar koyulacak.
Kaynak: SOHR, United World International, Euronews, HaberTürk, DW.
