Tunus, Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Kais Saied'in hükümeti devirip parlamentonun faaliyetlerini dondurmasının ardından on yıllık demokrasideki en büyük kriziyle karşı karşıya kaldı.
Pazar günü geç saatlerde yaptığı açıklamada Saied, anayasayı Başbakan Hichem Mechichi'yi görevden almak ve yeni bir başbakanla birlikte yöneteceğini söyleyerek parlamentonun 30 gün süreyle dondurulmasına karar vermek için çağırdı.Hareket, hükümete ve parlamentodaki en büyük parti olan ılımlı İslamcı Ennahda'ya karşı Kovid-19 vakalarındaki ani artış ve kronik siyasi işlev bozukluğu ve ekonomik rahatsızlığa karşı artan öfkenin ardından bir gün süren protestoların ardından geldi.“Arap baharını” tetikleyen ve demokratik yönetim lehine bir otokrasiyi deviren, ancak sağlam bir yönetim veya refah sağlayamayan 2011 devriminden sonra Tunus için henüz en büyük meydan okumayı teşkil ediyor.
Cumhurbaşkanı Kais Saied, Tunus'un 2011 devriminde tanıttığı demokratik sisteme henüz en büyük meydan okumada yeni bir başbakanın yardımıyla yürütme yetkisini üstleneceğini söyledi.Orta Doğu'yu sarsan Arap Baharı protestolarını tetikleyen devrimi hatırlatan sahnelerde tezahüratlar yapıp araba kornalarını çalan insan kalabalığı, Saied'i desteklemek için hızla başkenti ve diğer şehirleri doldurdu.Destekçileri 2011 devriminin merkez üssü olan merkezi Habib Burgiba Caddesi'ni doldururken, devlet televizyonu resimlerine göre Saied sokakta onlara katıldı.
Ancak, Meclis Başkanı Rached Ghannouchi, Tunusluları darbe dediği şeyi durdurmak için sokaklara çıkmaya çağırırken, Saied'in kırılgan bir hükümete ve bölünmüş parlamentoya karşı hamlelerine verilen desteğin boyutu net değildi.Saied, hareketini açıklayan televizyon açıklamasında, herhangi bir şiddet içeren tepkiye karşı uyarıda bulunmuştu.Televizyonda yaptığı açıklamada, "Silah başvurmayı düşünenleri uyarıyorum... ve kim kurşun sıkarsa silahlı kuvvetler buna kurşunla karşılık verecektir" dedi.
Saied yaptığı açıklamada, eylemlerinin anayasanın 80. maddesine uygun olduğunu belirterek, milletvekillerinin dokunulmazlığının askıya alınmasına ilişkin maddeye de atıfta bulundu."Birçok insan ikiyüzlülük, ihanet ve halk haklarının gaspı ile kandırıldı" dedi.
Başkan ve parlamento 2019'da ayrı halk oylarıyla seçilirken, Başbakan Hichem Mechichi geçen yaz göreve başladı ve kısa ömürlü başka bir hükümetin yerini aldı.Arkasında partisi olmayan bağımsız bir kişi olan Saied, yolsuzlukla boğuşan karmaşık bir siyasi sistemi elden geçirmeye yemin etti. Bu arada parlamento seçimleri, hiçbir partinin dörtte birden fazla sandalyeye sahip olmadığı parçalanmış bir meclis ortaya çıkardı.Tunus anayasasına ilişkin anlaşmazlıkların anayasa mahkemesi tarafından çözülmesi amaçlandı. Ancak anayasanın onaylanmasından yedi yıl sonra, yargıçların atanmasıyla ilgili anlaşmazlıklar nedeniyle mahkeme henüz kurulamadı.Ülke bir ekonomik kriz, yaklaşan bir mali kriz ve pandemiye karşı sert bir tepki ile boğuşurken, cumhurbaşkanı bir yıldan fazla bir süredir Mechichi ile siyasi anlaşmazlıkların içinde kaldı.Anayasaya göre, cumhurbaşkanı yalnızca dış ilişkilerden ve ordudan doğrudan sorumlu, ancak geçen hafta aşı merkezleriyle ilgili bir hükümet fiyaskosunun ardından orduya pandemi müdahalesinin sorumluluğunu üstlenmesini söyledi.Tunus'ta artan enfeksiyon ve ölüm oranları, ülkedeki siyasi partilerin çekişmesiyle halkın hükümete karşı öfkesini artırdı.Bu arada Mechichi, Tunus bütçe açığını ve yaklaşan borç geri ödemelerini finanse etmek için mücadele ederken, yaklaşmakta olan bir mali krizi önlemek için çok önemli görülen Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yeni bir kredi görüşmesi yapmaya çalışıyordu.Krediyi güvence altına almak için gerekli görülen, ancak sübvansiyonları sona erdirerek veya kamu sektöründeki işleri keserek sıradan Tunuslulara zarar verebilecek ekonomik reformlar konusundaki anlaşmazlıklar, hükümeti zaten çöküşün eşiğine getirmişti.
Kaynak: Reuters, CNN, Al Jazeera
