Rus paralı askerlerin oluşturduğu Wagner grubunun aktif olduğu ülkelerden biri de Libya. Rusya, Wagner ile herhangi bir bağlantısı olduğunu reddediyor.
Hafter yönetimini para karşılığı destekleyen Wagner'in ülkede yürüttüğü askeri operasyonlara ilişkin yeni detaylar ortaya çıktı. İki eski paralı asker de yaşananları anlattı. Grup ilk olarak 2014 yılında Doğu Ukrayna'daki çatışmada Rus yanlısı ayrılıkçıları desteklediği sırada tanımlandı. O zamandan beri Suriye, Mozambik, Sudan ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi bölgelerde faaliyet gösteriyor. BBC’nin aktardığına göre grup, Rusya'daki en gizli örgütlerden biri.
BBC News'in Çarşamba günü bildirdiğine göre, bir paralı asker tarafından Libya'daki Rus Wagner Grubu tarafından bırakılan bir tablet, paralı askerlerin sivil bölgelerin madenciliği, bubi tuzağı ve diğer olası savaş suçlarına karıştığına dair kanıt niteliği taşıyor. Çoğunlukla tablet içeriğinin sağladığı kanıtlarla yürütülen soruşturma, Rus paralı asker grubunun Libya'daki savaş suçları ve Rus ordusuyla bağlantıları da içeren iç savaşındaki operasyonlarının ölçeğini ortaya çıkardı. BBC'nin bildirdiğine göre, iki eski savaşçıya da erişim sağlamayı başardılar. İçlerinden biri grubun mahkûmları öldürdüğünü itiraf etti. Bir Libyalı köylü, akrabaları öldürülürken nasıl ölü taklidi yaptığını anlattı. İfadesi, BBC ekibinin şüpheli bir katili tespit etmesine yardımcı oldu. Bir başka olası savaş suçunu anlatan Libya hükümeti askeri, arkadaşı olan birinin Wagner savaşçılarına nasıl teslim olduğunu ve midesinden iki kez vurulduğunu da anlattı. Asker o zamandan beri ne onu ne de aynı anda götürülen diğer üç arkadaşını görmediğini ileri sürdü. Grubun Libya'daki kilit rolünü ortaya çıkaran tablet, izlenebilir avcı kod adlarını ortaya koyuyor. Bildirildiğine göre tablet, paralı askerlerin sivil bölgelerin madenciliği ve bubi tuzağına tutulduğuna dair kanıtlar sunarak, mayınları yerleştirmesinin bir savaş suçu olduğunun altını çizdi.
BBC'nin iddiaları sorulduğunda Rusya Dışişleri Bakanlığı, "Libya'daki krize bir ateşkes ve siyasi bir çözüm bulunmasını teşvik etmek için elinden geleni yaptığını" söyledi. Bakanlık, Wagner'in Libya'daki varlığının çoğunlukla "hileli verilere" dayandığını ve Libya'daki "Rusya'nın politikasını itibarsızlaştırmayı" amaçladığını da sözlerine ekledi. Öte yandan Wagner'in eski paralı askerlerinden biri BBC'ye Wagner'in "devletin çıkarlarını ülkemiz sınırlarının ötesinde desteklemeyi amaçlayan bir yapı" olduğunu söyledi. Diplomatlara göre , Libya'da "20.000'den fazla" yabancı paralı asker olduğu tahmin ediliyor ve Libya makamları, BM yetkilileri ve dünya güçleri bu paralı askerlerin ayrılmasını talep etti.
İngiltere’ye bağlı medya kuruluşu BBC’nin bu araştırması ve haberi Rus kaynaklarında yer almıyor. Rusya, Wagner grubunu resmi olarak kabul etmese de ilgili grubun başı Prigojin olarak bilinmektedir. Progjin ise Putin’in şefi olarak bilinmektedir. Bazı kaynaklarda Rus güvenlik şirketi olarak geçmektedir. 2019 yılında ise iki Rus, ajan olarak yakalanmış fakat Rusya’da bir düşünce kuruluşuna mensup akademik araştırmacı olduklarını savunmuştu.
Tarihten bu yana sıcak denizlere inmek isteyen Rusya, Libya’da petrol arayışına devam ediyor. Rusya'nın en büyük şirketi ve dünyanın en fazla doğalgaz çıkaran kuruluşu olan Gazprom’un, Libya'daki petrol üretimine tekrar başladığı bildirmişti. (25 Mayıs 2021) Gazprom'un yan kuruluşu Gazprom EP International'ın genel müdürü Sergey Tumanov, “On ay sonra Libya'daki petrol üretimimiz başarıyla yeniden başladı” dedi. Rus haber ajansı Tass'ın haberine göre, Libya'daki limanlar, ihracat terminalleri ve üretim tesisleri kademeli olarak yeniden faaliyete başladı.
BBC’nin bu araştırmasından sonra Rusya- İngiltere ve AB ilişkileri nasıl etkileyeceği veya etkilemeyeceği zaman içerisinde tezahür edecektir. Zira, yapılan araştırma sonucu ortaya atılan tezde “savaş suçu” niteliği uluslararası hukuk boyutuyla beraber ele alınacaktır.
KAYNAKÇA
https://euobserver.com/tickers/152628
https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/will-russian-forces-really-leave-libya/
https://www.bbc.co.uk/news/extra/8iaz6xit26/the-lost-tablet-and-the-secret-documents
https://www.bbc.co.uk/news/extra/8iaz6xit26/the-lost-tablet-and-the-secret-documents
https://www.offshore-technology.com/comment/gazprom-oil-production-libya-2/
