TÜRKİYE'NİN SAVUNMA-GÜVENLİK-DIŞ POLİTİKASINI İLGİLENDİREN DÜNYADAKİ ÖNEMLİ  GELİŞMELER

1. TÜRKİYE :

Koronavirüs son durum

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'de son 24 saatte yapılan 139 bin 103 testten 2 bin 302 koronavirüs hastası tespit edildiğini açıkladı. Virüs nedeniyle 76 kişinin de hayatını kaybettiğini söyledi. (covid19.saglik.gov.tr)

Türkiye'den Viyana'daki terör saldırısına kınama

Dışişleri Bakanlığı, Viyana'da gerçekleştirilen terör saldırısını kınayarak, "Onyıllardır terörün her türlüsüyle mücadele eden Türkiye bu zor zamanda Avusturya halkı ile dayanışma içindedir." açıklamasında bulundu. (@TC_Disisleri)

'Fatih' Türkali-1 kuyusuna ulaştı

Türkiye'nin ilk yerli sondaj gemisi Fatih, 19 Ekim'de Karadeniz'deki doğal gaz rezervi çalışmalarının ardından bakım için Zonguldak'ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesi açıklarına ulaşmıştı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Twitter hesabından yapılan açıklamada, Fatih sondaj gemisinin Türkali-1 kuyusuna ulaştığı açıklandı. (@TCEnerji)

Türk kuvvetleri Suriye’deki en büyük askeri gözlem noktasını boşalttı

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Türk kuvvetlerinin Suriye’de konuşlandığı en büyük nokta olan, Kuzey Hama kırsalındaki Morek gözlem noktasını bu sabah tamamen boşalttı.  Yerel kaynaklar, gözlem noktasını boşaltma çalışmalarının son iki gündür 24 saat boyunca devam ettiğini de ekledi. (Şarkul Awsat)

Ankara'dan Yunanistan'a Navtex cevabı

Ankara, Yunanistan Dışişleri Bakanlığının Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki sismik araştırma faaliyetlerine ilişkin yaptığı açıklamaya karşılık verdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, "Ülkemiz uluslararası hukuktan kaynaklanan hakları çerçevesinde bölgedeki faaliyetlerine devam edecektir." dedi. Türkiye'nin Yunanistan’la iş birliğine ve iki ülke arasındaki sorunları diyalog yoluyla çözmeye hazır olduğunu belirten Aksoy, "Elbette ülkemizin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) meşru hak ve çıkarlarının korunmasına da kararlılıkla devam edilecektir." değerlendirmesini yaptı.(Euronews)

Türkiye, Rusya ve ABD'yi birbiriyle yarıştırıyor

The Spectator, (İngiltere): Sovyetler Birliği'nin çöküşü her şeyi değiştirdi. Rus tehdidi düştü. Türkiye, Rusya ve ABD'yi birbiriyle yarıştırıyor ve kendisine zorunlu hale getiriyor.  Rusya ve ABD, yeni dönemde Türkiye'yi kendi tarafında tutmak için çaba gösterecek.

Terör gündemi 

• Ekim ayında polis, jandarma ve hudut birliklerinin yürüttüğü çalışmalarda aralarında yabancı uyrukluların da bulunduğu 204 şüpheli gözaltına alındı, örgüte ait çok sayıda doküman, silah ve mühimmat ele geçirildi.
• Barış Pınarı ile Fırat Kalkanı bölgesinde sızma ve saldırı girişiminde bulunan 9 PKK/YPG’li terörist etkisiz hale getirildi. (MSB)

2. AVRUPA :

Moldova'da cumhurbaşkanlığı seçimleri ikinci tura kaldı. 

Moldova'da mevcut Cumhurbaşkanı İgor Dodon’un görev süresinin sona ermesi nedeniyle yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk sonuçlarına göre yarış ikinci tura kaldı. Resmi olmayan ilk sonuçlara göre önde gelen iki adaydan Dodon yüzde 36, en büyük rakibi Avrupa yanlısı eski Başbakan Maia Sandu ise yüzde 30 oranında oy aldı. Seçimlerin ikinci turu 15 Kasım'da düzenlenecek. (Euronews)

İngiltere'nin sağcı Brexit Partisi'nin yeni odağı koronavirüs kısıtlamalarıyla mücadele

İngiltere Avrupa Birliği'nden ayrıldıktan sonra ne yöne evirileceği merakla beklenen sağcı-izolasyonist Brexit Partisi'nin lideri Nigel Farage, Muhafazakar hükümetin koronavirüs karşısında ulusal çapta önlemler almasını eleştirerek, bununla mücadeleye odaklanacaklarını söyledi. (BBC)

Avrupa ikinci kez Kovid-19'un merkez üssü konumunda

Dünya genelinde Kovid-19 tanısı konulan kişi sayısı 47 milyona yaklaşırken, hayatını kaybedenlerin sayısı 1 milyon 205 bini aştı. Salgında ikinci dalganın gelmesiyle birçok Avrupa ülkesinde kısmi karantina uygulamalarına karar verildi. (bloomberght)

3. ORTA DOĞU :

Irak'ın kuzeyinde Barış Pınarı ve Fırat Kalkanı bölgesinde 9 PKK/YPG'li etkisiz hale getirildi

Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Barış Pınarı bölgesinde 7, Fırat Kalkanı bölgesinde 2 olmak üzere toplam 9 PKK/YPG'li'nin etkisiz hale getirildiğini bildirdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, "huzur ve güven ortamını bozmaya yönelik sızma ve saldırı girişimlerinde bulunan, Barış Pınarı bölgesinde 7, Fırat Kalkanı bölgesinde 2 olmak üzere toplam 9 PKK/YPG mensubunun, Türk komandoları tarafından etkisiz hale getirildiği" bildirildi. (TRT)

İdlib'deki militanlar provokasyon hazırlığı yapıyor

Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi, Suriye'nin kuzeybatısındaki militanların hükümet ordusu ve Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri'ni İdlib bölgesindeki yerleşimlere saldırılar düzenlemekle suçlama planı hazırladığını duyurdu. (Sputnik)

İran ile BM, Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirdi

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Asger Haci ile BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen yaptıkları görüşmede, Suriye'de yaşanan son gelişmeleri değerlendirdi. Haci bu görüşmede Suriyeli sığınmacılarının sorunlarının çözülmesinin insani bir konu olduğunu ve bunun çözüme kavuşması halinde Suriye krizinin siyasi olarak çözülmesine katkı sağlayacağını kaydetti. (mfa.gov.ir)

İran uranyumu %20 zenginleştirmeye başlıyor

İran Meclisi Milli Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü Ebulfazl Emuyi, yaptırımlara karşı hazırlanan yasa tasarısında İAEK uranyumu %20 zenginleştirmeye başlaması öngörüldüğünü açıkladı. Emuyi, tasarının amacı Batılı zorbaları İran’a yaptırım dayatmaktan el çekmeye zorlamak olduğunu ifade etti. (Tasnim)

İran'da 25 Eyalete Giriş-Çıkışlar Yasaklandı

İran'da yeni tip koronavirüs önlemleri kapsamında yarından itibaren 25 eyalete giriş-çıkışlar yasaklandı. İran Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, ülkede son 24 saatte virüsten 434 kişi hayatını kaybederken, bugün itibarıyla toplam can kaybı 35 bin 298'e, vaka sayısı da 620 bin 491'e ulaştı. (ISNA)

BAE Macron'a destek verdi

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karakaş, Müslümanlardan Batı ülkelerine daha iyi entegrasyon sağlamaları için Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un tutumunu kabul etmelerini istedi. Karakaş ayrıca bu tür konuların ne Batı'da ne de Müslüman dünyasında aşırı sağcılara bırakılmaması gerektiğini savundu. (Welt)

Suudlardan Esad rejimi tırlarına vize

Suudi Arabistan’ın, Ürdün üzerinden ülkeye giren Esad rejimine ait tırlara vize vermeye başladığı belirtiliyor. (@TRintheworld)

4. AFRİKA :

Serrac’ın istifa kararının vazgeçmesi ve Türkiye'ye yaptığı sürpriz ziyaret

Başkent Trablus'ta Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) yanlısı silahlı milisler arasındaki yeni bir gerginlik yaşanırken UMH Başkanı Fayiz es-Serrac’ın, birkaç gün önce Türkiye'ye habersiz olarak yaptığı ziyaretin ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan ile yaptığı görüşme sonrası istifasını geri çekmesinin nedeni bilinmiyor. Diğer yandan Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Müslüman Kardeşler’i, Türkiye'yi ve diğer bazı ülkeleri Mısır'ın Libya dosyasındaki rolünü azaltmaya çalışmakla suçladı. ( Şarkul Awsat)

Etiyopya-Sudan zirvesi, Nahda müzakereleri ile eş zamanlı gerçekleşti

Geçen hafta Mısır’ın başkenti Kahire’ye yapılan benzer bir ziyaretin ardından ve üç ülkenin Nahda (Rönesans) Barajı hususundaki yeni müzakere turuyla eş zamanlı olarak Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, 1 Kasım’da Ordu İstihbarat Başkanı, Güvenlik Müdürü ve Dışişleri Bakanı’ndan oluşan üst düzey bir heyet eşliğinde başkent Addis Ababa’ya yönelik iki günlük resmi ziyarette bulundu. Burhan, Etiyopya’da Başbakan Abiy Ahmed ile görüşmede bulundu. Kaynaklar, Nahda Barajı meselesinin, iki ülke arasındaki sınır meselelerinin tartışılma olasılıklarına ve geçen Ekim ayından itibaren sınır işaretlerinin koyulmasını öngören önceki bir anlaşmanın uygulanmasına dikkati çekerek, bu gibi konuların ziyaret gündeminin en üst sıralarında yer alacağını belirtti. Mısır, Etiyopya ve Sudan’dan müzakerecilerin, teknik ve hukuki anlaşmazlıklar ışığında Nahda Barajı’nın doldurulması ve işletilmesi kurallarını düzenleyen bir anlaşma çerçevesinde ‘birleştirilmiş bir taslak’ hazırlamak için bir hafta içerisinde çalışma planı yapması bekleniyor. (ENA, Şarkul Avsat)

5. ASYA

Afganistan'da üniversiteye saldırı: 19 ölü

Afganistan'ın başkentinde bulunan Kabil Üniversitesi'ne düzenlenen bombalı ve silahlı saldırıda 19 kişi hayatını kaybetti, 22 kişi yaralandı. (Euronews)

Pakistan Başbakanı Keşmir'in bir kısmına özel statü verecek

Pakistan Başbakanı İmran Han dün (Pazar) yaptığı açıklamada, hükümetinin Keşmir'in bir kısmına geçici bir özel statü vereceğini belirtti. Söz konusu karar, Pakistan tarafından yapılan bu tür değişikliklere uzun süredir karşı çıkan Hindistan tarafından kınandı. Hindistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Anurag Srivastava ise, “Pakistan'ın yasadışı bir şekilde ve baskıyla işgal ettiği Hint topraklarının bir kısmında değişiklikler yapma girişimini Hindistan’ın kesin bir şekilde reddettiğini" belirtti. (Reuters)

Azerbaycan 4 şehir, 193 köy, 3 kasaba ve Murovdağ Zirvesi'ni işgalden kurtardı

Azerbaycan ordusu, yaklaşık 30 yıldır Ermenistan işgali altındaki Fuzuli, Cebrayıl, Zengilan ve Gubadlı ile 193 köy, 3 kasaba ve Murovdağ Zirvesi'ni işgalden kurtardı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev yaptığı açıklamada, Azerbaycan ordusu tarafından Cebrayıl'da 3, Gubadlı'da 3, Zengilan'da 2 köy olmak üzere toplam 8 köyün daha işgalden kurtarıldığını duyurdu. (İHA)

Paşinyan: Dağlık Karabağ'daki yabancı savaşçılar için soruşturma yapılsın

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Dağlık Karabağ'daki yerel Ermeni yönetiminin, "Suriye'den gelen iki paralı savaşçıyı ele geçirdik" yönündeki iddiasının ardından bu bölgedeki "yabancı paralı askerlerin" varlığına ilişkin uluslararası soruşturma çağrısında bulundu. (Euronews)

Azerbaycan-Ermenistan Savaşı

• Paşinyan, İsrail'in insani yardım teklifine sert yanıt verdi. İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, Ermeni mevkidaşını aradı ve insani yardım teklif etti. Paşinyan'ın ise "İsrail'in bu yardımı paralı askerlere ve teröristlere göndermesini öneriyorum." cevabı verdiği duyuruldu.
• Le Monde (Fransa): Dağlık Karabağ'ın başkenti izole olma riski taşıyor. Ağavno ve Laçin koridorunun kaybedilmesi Ermenistan ile bağın kopması anlamına gelir. Stepanakert ve Erivan, Moskova'nın müdahalesini istiyor.
• Ermenistan ordusunun ATGM kullanımını artırması üzerine Azerbaycan ordusu da Güney Kore malı AT-1K Raybolt ATGM kullanmaya başladı.
• Ermenistan ordusunun brifinginde Amerikan ordusu üniforması ile görüntülere yansıyan general dikkat çekti. ABD'nin Ermenistan'a yardım ettiği iddiası ortaya atıldı. Amerikan ordusu kamuflajla poz veren Ermeni işgali altındaki Dağlık Karabağın Ulusal Güvenlik Servisi Şefi Kamo Aghajanyan olduğu tespit edildi.
• Ermenistan'ın SİHA'ların görüş alanını engellemek için ormanları yakmaya devam ettiği iddia ediliyor.
• Ermenistan ordusu, Dağlık Karabağ'da Şuşa sınırına gönüllüleri ve ek kuvvetleri sevk etmeye devam ediyor. Laçin koridoru ve Şuşa, Ermeni güçlerin yeni savunma hattı ilan edildi.
• Azerbaycan ordusu, Rus basın mensubu @wargonzoo  lakabıyla bilinen Semen Pegov'un yayını sayesinde Sözde Dağlık Karabağ liderinin arabasını tespit ettiği ortaya çıktı.  Ermenistan adına çalışan Pegov, böylece Azerbaycan'a bilgi sağlamış oldu.
• Ermenistan Başbakanı Paşinyan, 1997 anlaşmasına göre Rusya'dan acil yardım talebinde bulundu ve Rusya'nın anlaşma yükümlülüklerini yerine getirmesini talep etti.  RF Bakan Yardımcısı Andrei Rudenko, 1997 anlaşmasında öngörülen tüm yükümlülüklerin yerine getirildiğini belirti.
• Ermenistan, Sözde D. Karabağ Savunma Bakanı Yardımcısı Artur Sarkisyan’ın cephede öldürüldüğünü teyit etti.  Saldırıda Sözde Dağlık Karabağ liderinin de hedef alındığı bildirilse de henüz hayatta olduğu teyit edilemedi.
• Ermenistan, Azerbaycan'a ait SU-25 uçağı düşürdüğünü iddia etti.
• Ermenistan ordusu, Laçin koridoru üzerindeki kara yolunun tamamına savaşmaları için gönüllüleri yerleştiriyor. (@rusencenter1) 

6. ABD : 

ABD Seçimlerinde Senato’daki Denge de Değişebilir

ABD’de bugün yapılacak başkanlık seçimlerinin kazananı kim olursa olsun, yeni yönetimin görev süresinde neleri başarabileceği Temsilciler Meclisi ve Senato’da oluşacak dengeye de bağlı. Bu nedenle seçimlerden sonra Kongre’de oluşacak yeni tablo da büyük önem taşıyor. 3 Kasım seçimlerinde 435 üyeli Temsilciler Meclisi'nin tamamı ve Senato’da da 35 koltuğun sahibi belirlenecek. 100 sandalyeli halen Senato’da 47’ye karşı 53’le Cumhuriyetçiler çoğunlukta. Demokratlar’ın gözü kritik eyaletlerde ve Cumhuriyetçiler’in sallantıda olan koltuklarında. (VOA)

ABD'de seçim günü: 98 milyon kişi oyunu kullandı

ABD'de bugün yapılacak başkanlık seçiminde birçok eyalette başlayan erken oy kullanma sürecinde 98 milyona yakın seçmen tercihini yaptı. Başkanlık seçimlerinde erken oylama bilgilerini derleyen internet sitesi "ABD Seçimler Projesi"ne göre, postayla ve sandık başında şimdiye kadar 97 milyon 665 bin 370 kişi oy kullandı. Posta yoluyla kullanılan oyların sayısı 62 milyonu geçerken 35 milyondan fazla kişi de oy pusulalarını bu süreçte oluşturulan seçim sandıklarına elden bırakmayı tercih etti. California 11 milyon 236 bin, Teksas 9 milyon 719 bin ve Florida 8 milyon 974 binden fazla oyla ülkede erken oylamanın en fazla yapıldığı eyaletler olarak öne çıkarken kullanılan erken oyların 2016 başkanlık seçiminde kullanılan toplam oyların yüzde 70,9'una denk geldiği kaydedildi. (Euronews)

7. RUSYA :

Rusya: İdlib'deki militanlar provokasyon hazırlığı yapıyor

Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi Başkan Yardımcısı Aleksandr Grinkeviç, Suriye'nin İdlib bölgesindeki gelişmelere ilişkin açıklamalarda bulundu. Grinkeviç, bugünkü basın toplantısında, "Merkezimize gelen yeni bilgilere göre, terörist gruplar Suriye hükümet güçlerini ve Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri'ni, İdlib gerilimi azaltma bölgesinde bulunan ve yasadışı silahlı oluşumların kontrolünde olan yerleşim noktalarına yönelik topçu ve hava saldırıları düzenlemekle suçlamayı planlıyor" ifadelerini kullandı. Grinkeviç, militanların insansız hava araçlarıyla Nahlaya yerleşimindeki sivil hedeflere saldırılar düzenleyerek bunu videoya kaydedip saldırıdan Şam ve Moskova'yı suçlamak istediğini söyledi. Rus komutan, "Militanlar mizansen saldırının video kaydını internetteki propaganda sitelerine yükleyerek Suriye hükümet güçleri ve Rusya Uzay-Hava Kuvvetleri'ne suçlamalar yöneltme niyetinde" dedi. (tass/ria/sputnik)

Putin, Aliyev ve Paşinyan ile Karabağ’ı görüştü

Kremlin’den yapılan açıklamada, “1 Kasım ve 2 Kasım günleri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sırasıyla Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ile telefon görüşmeleri gerçekleşti. Görüşmelerde Dağlık Karabağ çatışmasına çözüm bulunması konusu etraflıca değerlendirildi” ifadesine yer verildi. (sputnik/tass/ria/interfax)

Yerhov: “Dağlık Karabağ'da yabancı savaşçıların varlığı Rusya için derin bir endişe konusudur

Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Yerhov:  "Suriye ve Libya'dan Dağlık Karabağ'a savaşçı gönderildiğine yönelik tespitler var. Arap dilinin Suriye lehçesiyle konuşan kişilere ait videolar gördüm. Dağlık Karabağ'da yabancı savaşçıların varlığı Rusya için derin bir endişe konusudur."

8. EKONOMİ :

IMF, G20 ülkelerinden politika desteğini sürdürmelerini istedi

Uluslararası Para Fonu (IMF), yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle belirsizliğin hala yüksek olduğunu ve politika desteğinin erken çekilmesinin bu ortamda maliyetli olacağını belirterek, G20 ülkelerine, kriz boyunca destek sağlamaya devam etmeleri uyarısında bulundu. Kovid-19 salgınının büyük bir yıkıma neden olduğu ve küresel ekonomik ortamı önemli ölçüde değiştirdiğine işaret edilen raporda, ekonomik toparlanmanın kısmi ve düzensiz olmasının muhtemel olduğu aktarıldı. Raporda, "En kötünün geride kaldığına ilişkin işaretler olsa da salgın yayılmaya devam ettiği için belirsizlik hala yüksek." denildi. Finansal koşulların aniden sıkılaşması, jeopolitik ve sosyal gerilimlerin büyümeyi bozabileceğine dikkati çekilen raporda, "Politika desteğinin erken çekilmesi bu ortamda maliyetli olacaktır." ifadesi kullanıldı. Raporda, salgının neden olduğu zararların derin izler bırakmasının muhtemel olduğu, altta yatan zorlukları da artırdığı kaydedildi. IMF'nin raporunda, "Salgın tıbbi çözümlerle kontrol altına alınana kadar sürekli, güçlü ve kapsayıcı bir büyüme olası değil." ifadesine yer verildi.  (Bloomberght)

Dolar, Euro/TL'de yükseliş sürüyor

ABD seçimleri öncesi dolar gelişmiş para birimleri karşısında sınırlı bir gerileme gösterirken dolar/TL haftanın ikinci işlem gününde tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Dolar/TL haftanın ikinci işlem gününde de tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Dolarda bugün yüzde -0.12 hareketlilik oldu. Dolar bugün satış fiyatı 8,4300 liradan başladı. Dolar kurunda alış fiyatı 8,4253 lira olarak 3 Kasım 2020 tarihinde başlamış oldu. Euro kurunda alış fiyatı olarak 3 Kasım 2020 tarihinde 9,8078 lira belirlendi. (Mynet, Bloomberght)

Türkiye'de dikkatler enflasyon verisinde

Türkiye'de piyasa aktörleri enflasyon verilerine odaklandı. Tüketici fiyatları endeksi 3 aydır yatay bir seyir izlerken, ekonomistler Ekim ayında enflasyonun yüzde 11,90 olarak gerçekleşeceğini öngördü.Twitter hesabından açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, pandemi koşullarına rağmen Türkiye'de enflasyonun Şubat ayındaki seviyelerin gerisinde olduğuna dikkat çekti. Türkiye'nin risk primi göstergesi CDS 566 seviyesinden işlem görüyor. (Bloomberght)